>> نگاهی به مزیتهای سهام «شـستا»در بورس تهران؛ بورس تهران میزبان غول اقتصادی ایران؛ ابعاد #شستا با کدام شرکت بورسی قابل مقایسه است؟//فروردین 99

>>>عرضه سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی بزرگ‌ترین شرکت بخش عمومی ایران در بورس تهران

>>>ارزش‌گذاری هر سهم شستا چقدر است؟ هر سهم شستا چقدر می ارزد؟

>>>مقایسه بزرگی و ابعاد شستا با سایر شرکتهای بورسی

جدیدترین خبرها از شرکتهای بورسی - شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی یا همان «شستا» بزرگ‌ترین شرکت بخش عمومی کشور به‌شمار می‌رود که مالکیت ۹ هلدینگ بزرگ شامل سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین، سرمایه‌گذاری دارویی تامین، سرمایه‌گذاری سیمان تامین، سرمایه‌گذاری صدر تامین، سرمایه‌گذاری صبا تامین، سرمایه‌گذاری صنایع عمومی تامین، رایتل، سرمایه‌گذاری توسعه انرژی تامین و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران را در اختیار دارد از عظمت #شستا همین بس که به تنهایی ابعادی بیش از سه شرکت بزرگ بورسی هلدینگ غدیر، هلدینگ امید و هلدینگ صندوق بازنشستگی دارد و از جهت ارزش بازار نیز فقط فولادمبارکه و ملی مس بالاتر از #شستا هستند...

خلاصه ای سخنان مهم مدیرعامل «شستا» در نشست معارفه :
 سال گذشته طبق آمار ۴ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان افزایش سرمایه در شرکت های زیر مجموعه عملیاتی کرده ایم که از محل های مطالبات و آورده نقدی و تجدید ارزیابی دارایی ها بوده است.
در خود شستا  هم از سرمایه ۳۹۰۰ میلیارد تومان به ۸ هزار میلیارد تومان رسیده ایم.
 شستا  ۲۸۸ پروژه در شرکت‌های زیرمجموعه در دستور کار خود داشته که تا پایان سال ۹۹ این پروژه ها به نتیجه نهایی می رسد. در کل ۵ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری نیاز است که ۳ هزار میلیارد تومان آن در سال ۹۸ هزینه شده است.
 رشد سود خالص شستا حدود ۱۷۰ درصد بوده که در سال ۹۹ نیز ادامه پیدا می کند. همچنین با توجه به این که  سال مالی شستا ۰۳.۳۱ است،  ۹ ماهه حسابرسی نشده شرکت  نشان می دهد که جهش خوبی نسبت به سال گذشته خواهیم داشت.

مدیرعامل شستا:
>> در عرضه اولیه ۸ درصد به عموم مردم و ۲ درصد به صندوق ها تخصیص می‌یابد.
>> ۲ درصد دیگر از سهام شستا طی روزهای اتی متناسب با شرایط بازار عرضه می‌شود.
>> تنوع سبد سهام شستا ریسک سرمایه گذاری را کاهش می‌دهد و در میان مدت و بلندمدت جزو پرپتانسیل‌ترین سرمایه‌گذاری ها به شمار می‌رود.
>> در سال گذشته شیرین‌ترین و پربازده‌ترین عرضه های اولیه از سوی شستا انجام گرفت و در مورد عرضه اولیه فردا نیز رفتار سهامداران عمده به همین شکل خواهد بود.
>> یکی از برنامه های آتی شستا افزایش سرمایه است که بخشی از آن می‌تواند از محل سود انباشته تامین شود.
>> سهامداران عمده حمایت خود را از شستا انجام خواهند داد و نگرانی بابت عرضه حجم مبنا و پاسخ به تقاضا وجود ندارد.

تلاش «شستا» برای ورود شرکت‌های بیشتر به بازار سهام

به گزارش روابط‌عمومی شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی، محمد رضوانی فر با بیان اینکه برنامه داریم حداکثر تا هفته اول اردیبهشت ماه سال‌جاری شستا عرضه شود، ادامه داد: با انجام مراحل اداری و همکاری سازمان بورس و همه ارکان آن، به‌زودی نماد معاملاتی این شرکت با نماد شستا عرضه خواهد شد. وی افزود: عرضه سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی همچنان ادامه دارد و قصد داریم در سال‌جاری سهام شرکت‌ سیمان تامین، زغال‌سنگ پروده طبس، تامین سرمایه امین، ملارد شیر، لطیف، چوب و خزر کاسپین و صنایع عمومی تامین را به بورس بیاوریم. رضوانی‌فر همچنین با اشاره به عرضه اولیه امروز سهام شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین گفت: بازدهی پرتفوی این شرکت در سال مالی جاری بیش از ۲۷۰ درصد بوده و شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین در ۹ ماه اول سال مالی جاری حدود ۲۷۱۰ میلیارد تومان سود خالص کسب کرده است. وی افزود: سرمایه شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین ۱۵ هزار میلیارد ریال است و به لحاظ سرمایه ثبتی و ارزش این شرکت در گروه «سرمایه‌گذاری‌ها» در رده نخست قرار دارد. به گزارش روابط‌عمومی شستا، شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین یکی ازشرکت‌های زیرمجموعه شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی است که در زمینه سرمایه‌گذاری و مدیریت سبد سهام فعالیت می‌کند این شرکت حدود ۵۰ درصد از سهام شرکت صدر تامین را در اختیار دارد و سهام‌دار بلوکی در برخی نمادهای بانکی و بیمه‌ای است. ۷۲ درصد از پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری صبا بورسی است و به لحاظ تنوع صنعت در شرکت‌های بورسی، ۳۲ درصد ارزش روز پرتفوی متعلق به صنعت استخراج کانه‌های فلزی، ۳۰ درصد بانک‌ها و موسسات اعتباری، ۱۲ درصد صنعت شیمیایی و پتروشیمی، ۸ درصد صنعت دارو، ۶ درصد صنعت فلزات اساسی، ۵ درصد بیمه و بازنشستگی و مابقی سرمایه در سایر صنایع، سرمایه‌گذاری شده است. پرتفوی‌ غیربورسی شرکت نیز شامل ۱۹ درصد سهام شرکت سنگ‌آهن مرکزی، ۲۹ درصد تامین سرمایه امین، ۱۰۰درصد سرمایه‌گذاری ‌هامون شمال و ۱۰۰ درصد کارگزاری صباتامین است.

چرا عرضه اولیه "شستا" مهم است؟
شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی «شستا» بزرگ‌ترین شرکت بخش عمومی کشور به‌شمار می‌رود که مالکیت آن عملا از طریق سازمان تامین‌اجتماعی به عموم شاغلان و بازنشستگان کشور باز می‌گردد این شرکت عظیم در راستای شفاف‌سازی دولتی و در ادامه عرضه شرکت‌های تامین‌اجتماعی در فهرست نرخ‌های بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران درج شد، تا به این ترتیب آماده عرضه اولیه ۱۲ درصدی سهام خود در روزهای آینده شود.

شستا باید از شرایط خوب بازار سهام به لحاظ نقدینگی استفاده کند
با تائید محمود گودرزی، معاون بازار بورس اوراق بهادار تهران قطعیت عرضه اولیه شستا در چهارشنبه ۲۷ فروردین انجام شد بر این اساس تعداد 8 میلیارد سهم که 6 میلیارد و 700 هزار سهم از آن با قیمت 860 تومان و سهمیه هر کد 10000 سهم به عموم عرضه شد که به هر کد 3637 سهم تخصیص یافت ...

۹ هلدینگ بزرگ شامل سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین، سرمایه‌گذاری دارویی تامین، سرمایه‌گذاری سیمان تامین، سرمایه‌گذاری صدر تامین، سرمایه‌گذاری صبا تامین، سرمایه‌گذاری صنایع عمومی تامین، رایتل، سرمایه‌گذاری توسعه انرژی تامین و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان هلدینگ‌های تابعه آن قرار گیرند و از هر نظر یک غول اقتصادی به‌شمار می‌رود. این شرکت با سرمایه ۸هزار میلیارد تومان دارای بیش از ۴۴هزار نفر پرسنل است.

در پرتفوی این شرکت سرمایه‌گذاری ۱۸۷ شرکت مدیریتی به چشم می‌خورد که ۸۲ شرکت آن بورسی به‌شمار می‌روند و از این نظر یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های اقتصادی بازار سرمایه است که به تنهایی ابعادی بیش از سه شرکت هلدینگ غدیر، امید و صندوق بازنشستگی دارد.

عرضه شستا مورد تاکید رئیس‌جمهور است
یک عضو شورای‌عالی بورس در رابطه با عرضه سهام شستا گفت: شستا به‌دلیل پرتفوی عظیمی که از شرکت‌های متنوع دارد، یک رکن اقتصادی کشور است و عرضه این سهام اتفاق بزرگی را رقم خواهد زد. شاهین چراغی با اشاره به اینکه عرضه شستا خواست و مورد تاکید رئیس‌جمهور بوده است، تاکید کرد: سال‌هاست که مقاومت در مدیران میانی شستا مانع از واگذاری‌ها در این بنگاه بزرگ بوده و حالا با تاکیدات رئیس‌جمهوری این روند تسریع شد تا شستا در یک قدمی بورس قرار گیرد.

وی اظهار امیدواری کرد: با عرضه شستا و شفافیتی که با ارائه اطلاعات و رصد سهامداران ایجاد خواهد شد، شاهد تغییر در ماهیت این هلدینگ هم باشیم تا این عرضه صرفا یک تامین مالی برای دولت نباشد. این درحالی است که بازار سرمایه در شرایط کنونی در انتظار عرضه اولیه بنگاه‌هایی پربازده است و شستا می‌تواند هدایتگر این نقدینگی بازار باشد. این عضو شورای‌عالی بورس به مدیران شستا توصیه کرد: افزایش سهام شناور آزاد به‌عنوان یک رویکرد جدید در شستا مدنظر باشد تا به‌صورت عملیاتی و کارآتر در این هلدینگ و شرکت‌های زیر مجموعه فعالیت شود. چراغی با اشاره به عرضه‌های اولیه در زیرمجموعه‌های شستا در سال‌های گذشته تاکید کرد: روند عرضه‌های عمومی شستا به‌دلیل بحران مدیریتی در دوره‌های قبلی با حاشیه‌های فراوانی مواجه بود؛ اما اکنون که با تاکید رئیس‌جمهور و همت وزیر اقتصاد و وزیر کار این سهام در آستانه عرضه اولیه در بازار قرار گرفته باید از این فرصت برای بازنگری در پرتفوی این شرکت بهره برد.

وی تاکید کرد: خروج از بنگاه‌های کوچک و صنایع حاشیه‌ای از موضوعاتی است که به شدت باید مورد توجه شستا باشد؛ این بنگاه اقتصادی با در اختیار داشتن هلدینگ‌های بزرگ نباید با چالش‌های متعدد از مسیر اصلی خود خارج شود. چراغی با اشاره به توانمندی‌های شستا تاکید کرد: این شرکت باید با تمرکز در بنگاه‌های پربازدهی که دارد در طرح‌های توسعه‌ای کشور که در حوزه‌های تخصصی این بنگاه است، حضور یابد. در همین حال مدیران این بنگاه باید با بهره‌گیری از نظرات کارشناسی نسبت به پاسخگویی به تقاضای خرید موجود در بازار پاسخ دهند. این عضو شورای‌عالی بورس ادامه داد: همان‌گونه که در عرضه اولیه صبا تامین شاهد بودیم، بازار سرمایه شرایط بسیار خوبی به لحاظ نقدینگی دارد که می‌توان شرکت‌های متعددی را در آن به‌صورت نقد و مزایده یا عرضه اولیه واگذار کرد و شستا باید از این فرصت بهره‌مند شود.

حساسیت‌های غول بازار در روی تابلو
همچنین یک عضو انجمن توسعه سرمایه‌گذاری حرفه‌ای در این خصوص گفت: پذیرش و در ادامه عرضه سهام شستا از چند نظر دارای اهمیت است؛ نخست تحقق وعده رئیس‌جمهوری در رقابت‌های دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری مبنی بر واگذاری تصدی‌گری دولتی است هر چند با گذشت یک‌سال و نیم هنوز مساله واگذاری مدیریت بنگاه‌های دولتی و وابسته به دولت محقق نشده است و واگذاری بخشی از سهام آن می‌تواند کارنامه دولت را در این بخش پر کند.  همایون دارابی افزود: در همین حال با عرضه اولیه شستا راه شفاف‌سازی و نظارت عمومی بر این مهم‌ترین دارایی شاغلان و بازنشستگان کشور باز می‌شود؛ هر چند سال‌ها طول خواهد کشید تا تغییر مدیریت و حضور مدیران غیردولتی در این شرکت رخ بدهد اما با حضور سهامداران جز موضوع نظارت و بهبود عملکرد این هلدینگ عظیم که از پالایشگاه تا دامداری را اینک در خود دارد تقویت خواهد شد و انتظار می‌رود در آینده بیشتر به مساله بهینه‌سازی پرتفوی شرکت توجه شود. دارابی تاکید کرد: حضور شستا در بورس به روابط میان بازار سرمایه و این هلدینگ بزرگ خواهد افزود؛ هم اکنون نیز نزدیک ۹۰هزار میلیارد تومان ارزش بازار در ۴هلدینگ تاپیکو، تیپیکو، صبا و تاصیکو قرار دارد و سهامداری شستا در شرکت‌های خارج از این ۴هلدینگ نیز بسیار بالاست. از این رو با پذیرش شستا در بورس نقش این هلدینگ در بازار سرمایه افزایش خواهد یافت و عملا غول بازار در روی تابلو حساسیت بیشتری به تحولات بازار سرمایه خواهد داشت.

 عرضه اولیه شستا؛ الزام یا استراتژی؟
حجت‌الله میرزایی از منظر تخصیص منابع سازمان تامین‌اجتماعی به امر سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی پس از ترسیم چشم‌انداز منابع و مصارف بیمه‌ای می‌توانند استراتژی سرمایه‌گذاری خود را تدوین کنند. این استراتژی به مجموعه‌ای از برنامه‌های عملیاتی برای به خدمت گرفتن شرکت‌های مدیریت پرتفوی (Asset Manager) منتهی می‌شود.

در واقع با بررسی نحوه مدیریت این شرکت‌ها بر فرآیند سرمایه‌گذاری و در نظر گرفتن معیارهایی نظیر میزان نقدپذیری و تخصیص سود نقدی توسط صندوق‌های بازنشستگی، بهینه‌سازی ریسک و بازده سبد سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها انجام می‌گیرد. از این منظر، بدیهی به‌نظر می‌رسد برای تامین‌اجتماعی داشتن تنها یک شرکت به‌عنوان مدیر پرتفوی تحت عنوان شستا، استراتژی مناسبی نبوده و شایسته‌تر آن است که با بررسی سایر شرکت‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار‌های مالی کشور و توزیع منابع بین آنها، تا حدودی فرآیند سرمایه‌گذاری خود را مشابه صندوق‌های بازنشستگی در کشورهای پیشرو بهینه کند. این اقدام ضروری بوده که باید مدت‌ها قبل و پیش از آنکه ابعاد شستا به حد و اندازه فعلی برسد انجام می‌پذیرفت. تاسیس شستا به سال ۱۳۶۵ برمی‌گردد، این در حالی است که واگذاری سهام آن در سال ۱۳۹۹ و پس از ۳۴ سال انجام می‌شود که مشخص است دیر هنگام ولی گام بلندی است که برداشته شده است.

ارزش‌گذاری هر سهم شستا چقدر است؟

درحال حاضر با محاسبه پرتفوی بورسی و غیر بورسی شستا خالص ارزش به روز شده دارایی های شرکت یا همان NAV سهم 1460 تومان می باشد.

ارزش‌گذاری این شرکت با حساسیت بسیاری مواجه بود چراکه از یک طرف صاحبان اصلی آن بیمه‌پردازان و کارگران تامین‌اجتماعی هستند که باید اموال آنان به ارزش واقعی برآورد شود و از طرف دیگر این قیمت باید برای خریداران بازار سرمایه نیز جذابیت داشته باشد. در نهایت ارزش پایه این شرکت برای عرضه اولیه حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان برآورد شد. چنانچه این مبلغ ۶۰ درصد ارزش NAV آن باشد، می‌توان گفت که ارزش سرمایه‌گذاری‌های سازمان تامین‌اجتماعی که در این شرکت متمرکز شده حدود ۱۲۰ هزار میلیارد تومان براساس قیمت پایه عرضه اولیه است. بدیهی است که با متعادل شدن قیمت خرده‌فروشی سهام آن در بورس و رشد حداقل ۳۰ درصدی آن در روزهای آینده، می‌توان گفت که حداقل ۹۰ هزار میلیارد تومان ارزش سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی در شستا براساس قیمت خرده‌فروشی سهام در بورس است. مقایسه این رقم با مجموع ارزش بازار بورس و فرابورس (رقمی حدود ۲۷۷۰ هزار میلیارد تومان) نشان می‌دهد که ارزش شستا حدود ۴ درصد ارزش کل بازار سرمایه ایران است. هرچند که تامین‌اجتماعی سرمایه‌گذاری‌های دیگری در حوزه املاک و مستغلات هم دارد، اما مهم‌ترین دارایی سرمایه‌ای آن همین شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی است.

به این ترتیب این عرضه اولیه نه‌تنها ضروری بوده بلکه بهتر بود در سال‌های گذشته انجام می‌شد و منابع آن صرف خرید سهام یا سرمایه‌گذاری در سایر شرکت‌های مشابه مدیریت دارایی (نه شرکت‌های تولیدی و خدماتی خاص در یک یا دو صنعت مشخص) می‌شد. اتفاقی که انتظار می‌رود در آینده نزدیک توسط تامین‌اجتماعی عملیاتی شود.

حلقه واسط خصوصی‌سازی

با بازخوانی تجربه دو دهه گذشته درخصوصی‌سازی و واگذاری شرکت‌های دولتی از جمله تجربه واگذاری بخش بزرگی از شرکت‌های دولتی به سازمان تامین‌اجتماعی، واگذاری سهام شستا و هلدینگ‌های تابعه در بورس، تجربه‌ای نو و گامی بلند درخصوصی‌سازی واقعی و تکمیل فرآیند ناتمام گذشته تلقی می‌شود. در زیرمجموعه شستا و تامین‌اجتماعی نمونه‌های موفق متعددی را می‌توان یافت که با اخذ سهام شرکت‌ها از دولت و احیا و سودآور‌سازی، مقدمات عرضه اولیه آنها فراهم و به بازار ارائه شد:

-  ۵۱ درصد سهام شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در سال ۷۹ به‌طور مساوی به تامین‌اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری واگذار شد. مدیریت دولت در این شرکت به‌گونه‌ای بود که در سال اول بعد از واگذاری، گزارش حسابرس و بازرس مستقل روی صورت‌های مالی آن بالغ بر ۱۵۰ صفحه بود. بندهای متعددی که ناشی از فقدان سیستم‌های مالی و عملیاتی کارآمد و فقدان شفافیت در اجزای مختلف این شرکت بود سبب شده بود که تقریبا صورت‌های مالی آن غیرقابل اتکا باشد.

به‌دلیل وجود تجربیات انباشته در شستا در امر حسابرسی و نظارت بر عملیات مالی و بازرگانی شرکت‌ها، در آن سال‌ها، شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران پس از گذشت چند سال نه‌تنها به تجهیز و نوآوری ناوگان خود اقدام کرد، بلکه با پاکسازی گزارش حسابرس از بندهای متعدد و قابل اتکا شدن صورت‌های مالی، در نهایت این شرکت به سودآوری واقعی رسید و با واگذاری سهام آن در بورس در سال ۱۳۸۷ یکی از موفق‌ترین و بزرگ‌ترین عرضه‌های اولیه در آن سال‌ها صورت پذیرفت. هرچند که با بروز تحریم‌ها صدماتی به این شرکت وارد شد، اما اخیرا نیز یکی از شرکت‌های موفق و سودآور در بازار بورس ایران محسوب می‌شود.

- بخشی از سهام طرح‌های پتروشیمی در سال‌هایی که دولت برای تکمیل آنها به منابع مالی نیاز داشت، به تامین‌اجتماعی، صندوق کشوری و تامین‌اجتماعی نیروهای مسلح واگذار شد. آن بخشی که بیشتر مرتبط با تامین‌اجتماعی می‌شود، شامل پتروشیمی جم، مارون، نوری و امیرکبیر بود. این شرکت‌ها برای کلیه فعالان بازار سرمایه به‌عنوان سهام بنیادی از منظر سود آوری و اطمینان از فرآیند مالی و شفافیت عملکرد، شناخته شده هستند.

عملکرد مجموعه شستا در انجام رسالت خود یعنی ورود به بازار اولیه و راه‌اندازی طرح‌های مزیت‌دار و به بهره‌برداری رساندن آنها و سپس عرضه سهام در بورس (بازار ثانویه) در این موارد ذکر شده کاملا شفاف و قابل‌تقدیر است.- شرکت ذوب‌آهن اصفهان به‌عنوان رد دیون به تامین‌اجتماعی واگذار شد و پس از آن نیز شستا با خرید بخش دیگری از سهام دولت مدیریت این شرکت را در دست گرفت. این شرکت به‌دلیل ماهیت فعالیت تولیدی خود و ارتباط تنگاتنگ با معادن متعددی در کشور اعم از زغال‌سنگ و سنگ‌آهن درگیر مسائل و مشکلات عدیده بود. درحال‌حاضر این شرکت به‌عنوان تنها شرکت تولید‌کننده ریل در کشور شناخته می‌شود و بخش مهمی از مشکلات مالی و اجرایی آن مرتفع شده و عملکرد درخشانی نیز در بورس به ثبت رسانده است.

این نمونه‌ها بیان می‌دارد که چنانچه واگذاری سهام دولت به مجموعه‌ای که تجربیات انباشته در امر شرکت‌داری و مدیریت سبد سرمایه‌گذاری دارد انجام شود و با پشتیبانی مالی مناسب امکان حل مشکلات مالی آنها را داشته باشد، فرآیند خصوصی‌سازی به تدریج و با موفقیت طی می‌شود. این اقدامات را می‌توان با شرکت‌هایی مقایسه کرد که تقریبا از روزی که زمزمه واگذاری آنها بلند می‌شود، عملیات عادی روزانه‌شان دچار وقفه و اشکال می‌شود و به‌خصوص مدیران انگیزه کافی برای اداره بهینه و سودآور شرکت را از دست می‌دهند. اکنون نیز نوبت به خود شستا رسیده تا با بهره‌گیری از تجربیات قبلی و به مدد اقبال عمومی از سرمایه‌گذاری در دارایی‌های واقعا ارزشمند، این فرآیند وارد مرحله مهم بعدی شود.

شفافیت
مهم‌ترین هدف از عرضه اولیه سهام شرکت‌ها در بورس، برای سرمایه‌گذاران نهادی نظیر سازمان تامین‌اجتماعی، ایجاد شفافیت و اطمینان‌بخشی از ذی‌نفعان واقعی آن سازمان یعنی کارگران و مالکان اصلی این سهام است. ضوابط و الزامات بورس در ارائه گزارش‌های دوره‌ای و تعیین حسابرسان و بازرسان مورد اعتماد برای نظارت و کنترل فرآیندها و عملیات مالی شرکت‌ها در کنار ارزش‌گذاری لحظه‌ای سهام، این اطمینان را به مالکان اصلی صندوق‌های بازنشستگی می‌دهد که منابع متعلق به آنها در کجا سرمایه‌گذاری شده و درحال‌حاضر دارای چه ارزشی است و توسط چه کسانی اداره می‌شود.

توسعه ابعاد بازار
عرضه سهام شستا سبب می‌شود که کل بازار سرمایه کشور اعم از بورس و فرابورس حداقل به اندازه ۴درصد بزرگ‌تر شود. این اقدام اتفاقا سبب عمق بخشیدن به بازار سرمایه می‌شود و سهامداران خرد می‌توانند اطمینان حاصل کنند که یکی از بزرگ‌ترین فعالان این بازار، خود در معرض قضاوت و ارزش‌گذاری دائمی قرار دارد. این عرضه از این منظر قابل‌توجه است که تاکنون کلیه عرضه اولیه‌های بزرگ مقیاس بازار سرمایه با حجم ۱۲ درصد کل سهام انجام نشده است. به‌عنوان مثال شرکت مخابرات ایران در روز واگذاری تنها ۵/ ۲ درصد سهام آن واگذار شد.

کنترل بی‌ثباتی اقتصاد کلان
اولین منفعت عرضه‌های اینچنینی برای اقتصاد کلان کشور، جذب بخشی از نقدینگی سرگردان کشور است. هرچند که ابعاد این شرکت با همه بزرگی آن در مقایسه با نقدینگی‌ای که طی این سال‌ها به کشور تزریق می‌شود چندان بزرگ نیست، اما تداوم این اقدامات می‌تواند تا حدودی فشار نقدینگی به سایر بخش‌ها را بکاهد.

تمایز قائل شدن بین تامین‌اجتماعی و دولت
شاید از منظر عموم جامعه تامین‌اجتماعی جزئی از حاکمیت است، اما تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی به خوبی می‌دانند که اتفاقا بیشترین ضرر و زیان تحمیلی به تامین‌اجتماعی از کانال دولت‌ها و مجلس به‌دلیل وضع قوانین مخل و برهم زننده تعادل مالی آن اتفاق می‌افتد. موضوع مطالبات معوق تامین‌اجتماعی از دولت و تغییر نحوه محاسبه نرخ سود آن از مرکب به ساده موضوعی است که طی سال‌های اخیر تاثیر قابل‌توجهی بر تعادل منابع و مصارف سازمان داشته و چنانچه دولت تعهدات خود را در زمان مقرر ایفا می‌کرد، تامین‌اجتماعی و بیمه‌شدگان آن درحال‌حاضر مالک تعداد بیشتری شستا یا شرکت‌های مشابه آن بودند.

از منظر دیگر، ممکن است که برای برخی از بخش‌های دولتی جذاب باشد که مالکیت یک شرکت را واگذار کند ولی مدیریت آن را کماکان در اختیار داشته باشد اما این جذابیت برای مجموعه تامین‌اجتماعی وجود ندارد. در واقع این جذابیت زمانی معنادار است که فرآیند عملیات مالی و عملکرد شرکت کماکان غیرشفاف باقی بماند. در اختیار داشتن مدیریت بدون مالکیت حداکثری برای کسانی جذابیت دارد که با نفوذ در لایه‌های مختلف شرکت کانال‌های رانت و کسب منفعت را شناسایی و با جانمایی افراد مورد اطمینان خود، با باندبازی و تشکیل گروه‌های مافیایی، منافع شخصی و گروهی خود را حداکثر‌سازی کنند. این قبیل اقدامات در بلند‌مدت منتج به زیان انباشته، غیرشفاف شدن صورت‌های مالی و مشوش شدن فضای کار در شرکت می‌شود. مشخص است که واگذاری مالکیت بدون از دست دادن مدیریت شرکت، تنها در بازارهای غیرشفاف و غیرمتشکل رخ می‌دهد که امکان نظارت و کنترل بر شرکت در آن بازارها چندان دقیق تعریف نشده است. با این تفاسیر عرضه سهام شستا در بورس اوراق بهادار که درحال‌حاضر شفاف‌ترین و ضابطه‌مند‌ترین بازار متشکل کشور است، نمی‌تواند با هدف گفته شده همخوانی داشته باشد. اتفاقا این عرضه به‌دلیل اینکه کسب سود تقسیمی شستا را برای تامین‌اجتماعی برای همیشه حداقل به میزان ۱۲درصد کم می‌کند، نمی‌تواند جذابیت خاصی از منظر مالی برای تامین‌اجتماعی داشته باشد.

بنابراین اینکه گفته شود، تامین‌اجتماعی نیز مشابه برخی دیگر با واگذاری مالکیت و حفظ مدیریت شرکت‌ها سعی در حداکثر‌سازی منافع گروه‌های خاصی را دارد، از دو منظر دچار خطای ردگیری است. اول اینکه این اقدام از کانال بازار سهام نباید انجام شود و دوم اینکه کسب سود نقدی برای سازمان تامین‌اجتماعی اهمیت نداشته باشد. این درحالی است که به‌دلیل عدم ایفای تعهدات دولت در قبال تامین‌اجتماعی، این سازمان اتکای قابل‌توجهی به سود کسب شده از محل سرمایه‌گذاری‌های شستا پیدا کرده و هرگونه خلل در عملیات شستا، تاثیر آنی خود را بر حقوق و مستمری بازنشستگان تامین‌اجتماعی خواهد داشت.

رقابتی شدن فضای کار برای مدیران
زمانی که عملکرد مدیران از طریق بورس در معرض دید و قضاوت قرار گیرد، امکان رتبه‌بندی آنها و رصد شیوه مدیریت آنها فراهم می‌شود. این موضوع زمانی اهمیت دوچندان می‌یابد که خود شرکت بالادست یعنی شستا نیز در معرض قضاوت قرار گیرد. زمانی که شرکت بالادستی که خود سهامدار تعداد زیادی شرکت دیگر است و به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با انتصاب مدیران و کنترل بودجه و مجامع شرکت‌ها آنها را اداره می‌کند، مدیریت موفقی داشته باشد، نتایج آن به‌تبع در کلیه زنجیره شرکت‌ها، نمایان خواهد شد. همین‌طور برای مدیران غیرکارآمد و منفعت‌طلب نیز این موضوع قابل ردگیری خواهد بود. بنابراین عرضه شستا برای مدیران آن به مثابه در معرض امتحان قرار گرفتن خود مدیران از صدر تا ذیل خواهد بود. با این اوصاف می‌توان امیدوار بود که در کوتاه‌مدت، نظام‌های ارزیابی عملکرد مدیران برای سامان بخشی به فرآیند انتصاب مدیران در مجموعه شرکت‌های تابعه بهبود‌یافته و در بلند‌مدت سبب ریشه‌کن شدن فساد سیستمی شود.

به همین ترتیب فضای رقابتی برای عملکرد شرکت‌ها نیز فراهم می‌شود، به‌گونه‌ای‌که شرکت‌های هم‌رسته در یک بخش یا صنعت خاص، سعی در پیشی گرفتن از یکدیگر در فضای کسب و کار را داشته و با شفاف شدن فرآیندها و تعیین شاخص‌های کلیدی عملکرد، در مجموع شاهد هم‌افزایی و افزایش بهره‌وری در اجزای مختلف خواهیم بود.

>>منابع: دنیای بورس، دنیای اقتصاد، کدال، سایت خدمات فناوری بورس تهران گردآوری و تنظیم: وب سایت بورس نگار<<