مشروح سخنان اوباما درباره توافق هسته ای در دانشگاه امریکن >>>

چرا این توافق را توافق خوب می دانم؟ // 16 مرداد 94

باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا روز چهارشنبه در دانشگاه امریکن درباره توافق هسته ای با ایران سخنرانی کرد. به نقل از خبرگزاری صداوسیما اوباما چهارشنبه در دانشگاه امریکن درباره جمع بندی هسته ای سخنرانی کرد. اوباما در ابتدای این سخنرانی به شوخی گفت:من بخاطر این تاخیر، متاسف هستم علتش این است که رئیس جمهور با تونر(مارک تونر) مشکل داشت.
 وی گفت : بسیار خرسندم که به دانشگاه آمریکن بازگشتم که نسل جوان را برای خدمت به کشور تربیت می کند.من از کورن رئیس این دانشگاه و خانواده دانشگاهی آمریکا بخاطر میزبانی این سخنرانی تشکر می کنم. پنجاه و دو سال پیش،رئیس جمهور کندی در اوج جنگ سرد در همین دانشگاه درباره موضوع صلح صحبت کرد.آن زمان تازه دیوار برلین ساخته شده بود و اتحاد جماهیر شوروی قویترین سلاح را که تاکنون تولید شده است،آزمایش کرده بود.

 چین در آستانه دستیابی به بمب هسته ای قرار داشت.بیست سال بعد از جنگ جهانی دوم،دورنمای وقوع جنگ هسته ای واقعی بود.با همه تهدیداتی که ما امروز با آن روبرو هستیم،سخت است تصور کنیم چقدر جهان در آن زمان خطرناک تر بود.با توجه به این تهدیدات، تعدادی از تعیین کنندگان راهبرد در آمریکا می گفتند ما باید اقدام نظامی علیه اتحاد جماهیر شوروی به کار بندیم و آنها این رویارویی را غیرقابل اجتناب می دیدند اما رئیس جمهور جوان (کندی) دیدگاه متفاوتی داشت.

 قدرت از دیدگاه وی شامل نیروی قدرتمند نظامی و تمایل برای حمایت از ارزش ها در سراسر جهان بود.وی موضع مهم برخی از حلقه سیاست خارجی که امنیت را با جنگ افزار برابر می دیدند،رد کرد. وی در عوض اصول قوی آمریکا را بر روی آنچه که صلح واقعی و قابل دسترسی نامید،گذاشت.صلحی که براساس انقلاب ناگهانی بشری نبود بلکه براساس تکامل تدریجی و اقدامات محکم و توافقات موثر بود.چنین عقلانیتی به افراد در مهمترین زمان در تاریخ بشری کمک کرد. با کمک کندی مشکل موشکی کوبا به صورت مسالمت آمیز حل شد و در دوره روسای جمهور دموکرات و جمهوریخواه توافقات جدیدی به وجود آمدند.

 معاهده منع تکثیر ،کشورها را از دستیابی به تسلیحات هسته ای منع می کندو به این کشورها اجازه می دهد به انرژی صلح آمیز دسترسی داشته باشند. معاهدات سالت و استارت موجب همکاری آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی درباره کنترل تسلیحاتی شد. جلوی همه مناقشه گرفته نشد اما از وقوع فاجعه هسته ای در جهان جلوگیری شد و فضا و زمان برای عبور از جنگ سرد بدون تیراندازی به سمت اتحاد جماهیر شوروی فراهم شد.توافقی که اکنون بین جامعه بین المللی و جمهوری اسلامی ایران بدست آمد براساس این سنت دیپلماسی قوی و اصولی است. ما بعد از دو سال مذاکره به توافقی مفصل رسیدیم که برای همیشه ایران را از دستیابی به سلاح هسته ای باز می دارد.

 رئیس جمهور آمریکا در ادامه سخنرانی خود در دانشگاه امریکن گفت:این توافق ،توافق بسیار خوبی است.

 باراک اوباما گفت:این توافق همه مسیرهای ایران برای دستیابی به بمب را می بندد.این توافق دارای جامع ترین رژیم بازرسی و راستی آزمایی است که تاکنون برای نظارت بر یک برنامه ای درباره آن مذاکره شده است.

 رئیس جمهور آمریکا گفت:همانند معاهدات پیشین ،این توافق همه مشکلات را حل نمی کند.این توافق مطمئنا همه مشکلات ما با ایران را حل نمی کند و درباره روابط گرم بین دو کشور(ایران و آمریکا) اطمینان نمی دهد اما یکی از مهمترین هدف امنیتی ما را برآورده می سازد و به همین جهت توافق بسیار خوبی است. من امروز می خواهم با شما درباره این توافق و بحث بیشترین پیامد در سیاست خارجی که کشور ما پس از حمله به عراق داشت، صحبت کنم.

  کنگره تصمیم می گیرد که می خواهد از این گشایش تاریخی دیپلماتیک حمایت کند یا این که می خواهد با وجود اعتراض های اکثریت جلوی آن را بگیرد.از الان تا زمان رای کنگره در سپتامبر ،شما بحث های زیادی علیه این توافق خواهید شنید که این بحث ها با دهها میلیون دلار و تبلیغات حمایت می شود. لفاظی برای این منظور به همراه تفسیرها در این زمینه برای شما آشنا است. بسیاری از همین افراد که در حمایت از حمله به عراق صحبت می کردند،اکنون علیه توافق هسته ای با ایران صحبت می کنند.من قبل از آن که هشت سال پیش نامزد ریاست جمهوری شوم،مخالف تصمیم برای جنگ علیه عراق بودم.

 من گفتم آمریکا فقط نباید به این جنگ خاتمه دهد بلکه ما باید نخست به ذهنیتی که موجب این جنگ شد،خاتمه دهیم. ذهنیتی که اقدام نظامی را بر دیپلماسی ترجیح می دهد.ذهنیتی که همواره اقدام نظامی یکجانبه آمریکا بر سخت کوشی برای ایجاد اجماع بین المللی ترجیح می دهد و ذهنیتی که درباره تهدیدات فراتر از آنچه که اطلاعات (سرویس های اطلاعاتی ) می گفتند،اغراق می کرد و هزینه جنگ بر مردم آمریکا را نمی سنجید و تاکید می کرد ما می توانیم به آسانی اراده خود را به بخشی از جهان که فرهنگ عمیق متفاوت در تاریخ دارد، تحمیل کنیم. البته کسانی که خواهان جنگ بودند،خود را قوی و دقیق می دانستند و کسانی را که مخالف آن بودند،ضعیف و حتی مماشات کننده در برابر دشمنان توصیف می کردند.بیش از یک دهه بعد، ما همچنان با پیامدهای تصمیم حمله به عراق روبرو هستیم. نیروهای ما همه ماموریت های خود را انجام دادند اما هزاران نفر کشته شدند و دهها هزار نفر زخمی شدند که این بدون شمارش عراقی هایی است که جان خود را از دست دادند. حدود یک تریلیون دلار هزینه شد.امروز عراق همچنان در جنگ فرقه ای قرار دارد و ظهور القاعده در عراق به داعش تبدیل شده است. باراک اوباما گفت:جالب اینجاست تنها نافع این جنگ در منطقه، جمهوری اسلامی ایران بود که با حذف دشمن طولانی مدت این کشور یعنی صدام حسین موضع راهبردی آن تقویت شد.من این تاریخچه را بیان کردم زیرا اکنون بیش از هر زمانی نیاز به تفکر روشن در سیاست خارجی خود داریم. من این تاریخچه را بیان کردم زیرا این، بنحوه پاسخ ما به برنامه هسته ای ایران مربوط است.این برنامه دهه ها است شروع شده است که تاریخ آن به تلاش های شاه با حمایت آمریکا دهه شصت و هفتاد برای استفاده از انرژی هسته ای باز می گردد.حکومت روحانیون که شاه را سرنگون کرد،این برنامه را پس از جنگ ایران و عراق در دهه هشتاد تسریع کرد. جنگی که در آن استفاده صدام حسین از تسلیحات شیمیایی اثر مخرب بر جا گذاشت و برنامه هسته ای ایران با وجود تحریم های یکجانبه آمریکا به تدریج تا دهه نود پیشرفت کرد.

 زمانیکه دولت بوش عهده دار ریاست جمهوری شد،ایران هیچ سانتریفوژی نداشت، ماشینی که برای تولید مواد و غنی سازی اورانیوم جهت ساخت بمب به آن نیاز است اما با وجود هشدارهای متعدد دولت آمریکا زمانیکه من عهده دار ریاست جمهوری شدم،ایران چندین هزار سانتریفوژ داشت و هیچ قصدی برای کاهش برنامه خود که کمتر از توقف است،نداشت. در میان تعیین کنندگان خط مشی در آمریکا هرگز درباره خطر بمب هسته ای ایران اختلافی نبوده. دموکرات ها مانند جمهوریخواهان می دانند که این مسئله موجب رقابت تسلیحاتی در بی ثبات ترین منطقه در جهان می شود و هر بحرانی را به رویاوریی هسته ای تبدیل می کند و گروه های تروریستی مانند حزب الله را جسور می کند و خطر غیرقابل قبول برای اسرائیل است. رهبران تهران همواره تهدید کردند اسرائیل را نابود می کنند.
 رئیس جمهور آمریکا با یادآوری مواضع منتقدان توافق هسته ای موقت گفت این منتقدان که امروز هم انتقاد می کنند، اشتباه کرده بودند.

 باراک اوباما در ادامه سخنرانی امشب خود درباره توافق هسته ای با جمهوری اسلامی ایران و برنامه جامع اقدام مشترک، درحالیکه درباره خطرات دستیابی ایران به سلاح هسته ای صحبت می کرد، گفت: (دستیابی ایران به سلاح هسته ای ) در سطح گسترده تر می تواند باعث از هم گسستن تعهد جهانی به منع اشاعه ای شود که دنیا تلاش زیادی برای دفاع آن صورت گرفته است. در این صورت دیگر پرسش این نیست که آیا باید مانع از دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای شد یا نشد، بلکه پرسش این است که چگونه باید مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته ای شد؟

  من حتی قبل از آنکه دولت آمریکا را در دست گیرم بسیار صریح و روشن گفته بودم که در دوره ریاست جمهوری من ، به ایران اجازه داده نخواهد شد که به سلاح هسته ای دست یابد. سیاست کل دوره ریاست جمهوری من این بوده است که کلیه گزینه ها از جمله اقدام نظامی احتمالی روی میز حفظ شوند تا به این هدف دست یابیم. من همچینن به روشنی گفتم که ترجیح می دهم این موضوع ، راه حل صلح آمیز و دیپلماتیک داشته باشد.

 علتش فقط هزینه های جنگ نیست بلکه علتش این است که راه حل مبتنی بر مذاکره کارآمدتر، قابل راستی آزمایی و پایدار است. پس ما درسال دوهزار و نه به اطلاع ایرانی ها رساندیم که مسیر دیپلماتیک موجود است. ایران از در پیش گرفتن این مسیر کوتاهی کرد و جامعه اطلاعاتی ما وجود یک تاسیسات مخفی هسته ای در فردو را افشا کرد. برخی استدلال کرده اند که ناسازگاری ایران بی فایده بودن مذاکرات را نشان داد. در واقع اینکه ما تمایل داشتیم مذاکره کنیم باعث شد تا آمریکا بتواند دنیا را با درخواست ما همراه کند ، این امر مشارکت بین المللی در یک چارچوب بی سابقه از تحریم های بازرگانی و مالی را موجب شد.

 رئیس جمهور آمریکا در ادامه گفت: به یاد داشته باشید ، تحریم های یک جانبه آمریکا علیه ایران برای دهه ها اعمال می شدند اما نتوانسته بودند به ایران فشار وارد کنند که پای میز مذاکره بیاید. آنچه که باعث شد رویکرد جدید ما کارآمدتر شود ، توانایی ما برای تصویب قطعنامه های جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد بود، همچنین اجرای قوی این تحریم ها با توافقنامه های دواطلبانه کشورهایی مثل چین و هند و ژاپن و کره جنوبی بود تا خرید نفت از ایران را کاهش دهند. همچنین همپیمانان اروپایی ما نیز تحریم نفتی کامل را روی ایران اعمال کردند.

 همراه کردن این کشورها کار آسانی نبود ، من می دانم . در برخی موارد شرکای ما میلیارد ها دلار را در بخش تجارت از دست دادند چون تصمیم گرفته بودند که همکاری کنند اما ما توانستیم آنها را متقاعد کنیم که در صورت نبود یک راه حل دیپلماتیک، نتیجه می تواند جنگ باشد و باعث اختلال های بسیار زیاد در اقتصاد جهانی شود حتی باعث بی ثباتی بیشتر در خاورمیانه شود. به بیانی دیگر ، این دیپلماسی سخت و دشوار بود که باعث افزایش فشار به ایران شد نه اینکه قدرت نمایی و درشت گویی باعث افزایش فشار به ایران شود. وقتی که دنیا در کنار ما متحد شد، اقتصاد ایران به شدت منقبض شد ، اقتصاد ایران حدود بیست درصد کوچک تر از آن چیزی است که باید می بود.

 تردیدی نیست که این سختی ها در انتخابات سال دوهزار و سیزده ایران نقش داشت. زمانی که مردم ایران یک دولت جدید را انتخاب کردند، آنها وعده داده بودند که از طریق تعامل با دنیا اقتصاد را بهبود بخشند. ایران به پای میز مذاکره بازگشت و پس از یک سری از مذاکرات ، ایران درباره یک توافق موقت با جامع بین المللی توافق کرد، این توافقنامه بود که باعث شد ذخایر اورانیوم حدود بیست درصدی ایران، کاهش یابد و پیشرفت برنامه هسته ای ایران متوقف شد تا اینکه پنج بعلاوه یک متشکل از آمریکا ، چین، روسیه، انگلیس،آلمان و فرانسه و اتحادیه اروپا توانستند درباره یک توافقنامه جامع مذاکره کنند بدون آنکه واهمه داشته باشند ایران به دنبال وقت تلف کردن باشد.

 در اینجا می خواهم به همه یادآور شوم که وقتی توافقنامه موقت اعلام شده بود منتقدان یعنی همان منتقدانی که اکنون هم از آنها می شنویم این توافقنامه را یک اشتباه تاریخی توصیف کردند ، آنها اصرار کردند که ایران تعهدات خود را نادیده خواهد گرفت، آنها هشدار دادند که تحریم ها از هم خواهد گسست، آنها هشدار دادند که ایران مقادیر زیادی پول دریافت می کند تا از تروریسم حمایت کند، منتقدان اشتباه کردند، پیشرفت برنامه هسته ای ایران برای نخستین بار در یک دهه متوقف شد. ذخایر مواد خطرناک در ایران کاهش یافت.