بورس از نگاه شروین شهریاری >>>

از نشانه‌های تغییر در بازار سهام تا انتظار براي جزئيات بسته ضد ركود دولت براي بازارها  // 24 مهر94

بازار سهام در هفته جاری خبر تصویب نهایی برنامه اقدام مشترک توسط مجلس شورای اسلامی را دریافت کرد تا به این ترتیب سرمایه‌گذاران در انتظار ورود به فاز نهایی اجرای تعهدات طرفین و آغاز حذف تحریم‌ها از فصل زمستان باشند.

 پس از دریافت این خبر و نیز مصاحبه سه‌شنبه شب رئیس‌جمهور و اعلام برنامه‌های خروج از رکود، رخوت بورس تهران تا حد زیادی کاهش یافت و شاخص کل رشد یک درصدی را در مقیاس هفتگی تجربه کرد. در شرایط کنونی، کاهش قابل‌ملاحظه التهاب سرمایه‌گذاران و فروکش کردن عطش عرضه سهام در بازار قابل مشاهده است؛ شرایطی که معمولا نوید پایان یافتن افت طولانی مدت قیمت‌ها و آمادگی بورس برای تغییر روند را می‌دهد. با این وجود، با عنایت به سابقه دو ساله رکود و کوچ نقدینگی از بورس تهران به نظر می‌رسد فرآیند احیای اعتماد سرمایه‌گذاران تدریجی و نیازمند زمان باشد؛ به ویژه آنکه هنوز تا ورود به مرحله اصلی رفع تحریم‌ها و آغاز بهره برداری اقتصادی از منافع توافق هسته‌ای حدود سه ماه زمان باقی مانده است.

 در انتظار بسته ضد رکود

 سه‌شنبه شب رئیس‌جمهور در جریان مصاحبه تلویزیونی خود از خبر اجرای بسته مقابله با شرایط رکود در 30 بند و اعلام آن در هفته آینده توسط وزرای دولت رونمایی کرد. در همین حال، روحانی به برخی از رئوس برنامه‌های خود در این زمینه اشاره کرد که مفاد آن برای بازار سرمایه حائز اهمیت زیادی بود. در مهم‌ترین‌ رویداد، برنامه کاهش سه درصدی نرخ سپرده قانونی بانک‌ها اعلام شد که تاثیرات مهمی در کاهش تنگنای اعتباری و نیز بهبود وضعیت منابع و مصارف در بانک‌ها دارد. همچنین هدف تورمی ماهانه به‌طور مشخص زیر یک درصد اعلام شد که با توجه به توقف رشد تورم در سه ماه تابستان به معنای امکان اجرای سیاست‌های انبساطی بیشتر با لحاظ کردن انعطاف در هدف تورمی است. علاوه بر این، بر کاهش نرخ سود بانکی متناسب با تورم هم تاکید شد که تصمیماتی در این خصوص نیز احتمالا در هفته آینده اعلام می‌شود. علاوه بر اینها، تخصیص 7500 میلیارد تومان بودجه عمرانی و نیز تحریک تقاضای مصرف از طریق تقویت وام دهی بانک‌ها همگی نشان از تدوین یک برنامه چند جانبه و گسترده برای خروج اقتصاد از شرایط نامساعد کنونی می‌دهند.

 به این ترتیب به نظر می‌رسد دولت با اطمینان یافتن از اجرای توافق هسته‌ای در آستانه خروج از لاک سیاست صبر و انتظار است و قصد دارد با اجرای برنامه تحریک رشد، فضای اقتصادی کشور را برای ورود به فضای پساتحریم و بهره‌مندی از عواید آن آماده کند.

 واکنش مثبت به سیگنال‌های جهانی

 در کنار برخی عوامل رکودزا در اقتصاد داخلی، سقوط قیمت‌های جهانی کالاها در یک سال اخیر سایه سنگینی بر چشم انداز درآمدی شرکت‌ها و قیمت‌های سهام در بورس تهران افکنده است. در روزهای اخیر نشانه‌های اولیه‌ای از تخفیف بحران در بازارهای جهانی مشاهده شد که پیامدهایی نیز در بازار سهام کشورمان داشت. در یکی از مهم‌ترین‌ اتفاقات، قیمت جهانی فلز روی در روز جمعه گذشته با جهش بیش از ده درصدی، بالاترین رکورد رشد روزانه قیمت‌ها در طول تاریخ را ثبت کرد و متعاقب آن هفته خوبی را برای سرب و روی‌کاران بورس رقم زد. قیمت سهام شرکت‌های شاخص این گروه شامل توسعه معادن روی و باما در این هفته تا بیش از 10 درصد افزایش یافتند و شرکت کالسیمین نیز در صدر تقاضای سهام با صف خرید سنگینی در روز گذشته مواجه بود. این اتفاق به ویژه پس از آن رخ داد که شرکت سوئیسی گلن کور به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ تولید‌کننده روی جهان اعلام کرد که به دلیل سقوط قیمت‌های جهانی، یک سوم از ظرفیت تولید خود در این فلز را خواهد کاست. شرایط مشابهی در حوزه نفت نیز برقرار است؛ به نحوی که تولید ایالات متحده آمریکا در حال نزدیک شدن به مرز 9 میلیون بشکه است که سقوط سریعی را نسبت به اوج تولید 6/9 میلیون بشکه‌ای در ابتدای تابستان نشان می‌دهد. با توجه به سقوط تعداد دکل‌های حفاری نفت در آمریکا به کف 5 ساله خود و احتمال تداوم آن انتظار می‌رود کاهش تولید نفت ایالات متحده در ماه‌های آینده تشدید شود. در اثر این تحولات، قیمت‌های نفت از کف قیمت‌ها در دو ماه قبل حدود 20 درصد بالا آمده‌اند و امکان ادامه افزایش قیمت‌ها با شیب ملایم کماکان وجود دارد. در بازار چین، بخش مسکن و ساخت ساز به‌عنوان موتور محرکه رشد این کشور پس از افت قابل ملاحظه در فصل بهار، بار دیگر به لطف سیاست‌های انبساطی دولت، مسیر برگشت در پیش گرفته و قیمت‌های مستغلات برای چهارمین ماه متوالی رشد کرده‌اند. این وضعیت در پی سیاست‌های تسهیل اعتباری بانک مرکزی چین مبنی بر کاهش پیش پرداخت خرید خانه از 30 به 25 درصد و نیز کاهش نرخ‌های بهره وام‌های مسکن ایجاد شده و انتظار ادامه بهبود بازار املاک چین در فصل چهارم سال 2015 وجود دارد. با توجه به نقش عمده چین در تقاضای مواد خام، انتظار می‌رود روزهای بحرانی در بازار فلزات و مواد خام موقتا سپری شده باشند؛ وضعیتی که می‌تواند به معنای کاهش دغدغه بخش مهمی از سرمایه‌گذاران بورس تهران از شبح ادامه سقوط قیمت‌های جهانی در نیمه دوم سال شمسی باشد.

 نگاه‌ها به سایت ناشران

 با نزدیک شدن به اتمام مهلت قانونی شرکت‌های بورسی برای ارسال گزارش عملکرد شش ماهه، نگاه بسیاری از سهامداران به سایت اطلاع‌رسانی ناشران بورسی موسوم به «کدال» دوخته شده است تا گزارش عملکرد فصل تابستان بنگاه‌ها را دریافت کنند. نکته جالب این است که با وجود سپری شدن 22 روز از مهرماه شرکت‌های انگشت شماری گزارش‌های عملکرد خود را منتشر کرده‌اند حال آنکه به‌طور عادی در گذشته معمولا شرکت‌های بیشتری تا این مقطع زمانی گزارش عملکرد خود را منتشر می‌ساختند. یک گمانه زنی از علت تاخیر در انتشار اطلاعات می‌تواند به عملکرد ضعیف احتمالی بنگاه‌های بورسی مرتبط باشد که البته در شرایط کنونی اقتصاد کشور دور از نظر نیست. بسیاری انتظار دارند که فصل تابستان سال جاری به لحاظ افت شدید تقاضای مصرف‌کنندگان و نیز سیطره رکود بر اقتصاد کشور چه به لحاظ عملکرد بنگاه‌ها و چه از لحاظ ارقام رشد اقتصادی، سخت ترین فصل رکود در دولت یازدهم باشد. با این حال این واقعیت از مدت‌ها قبل در فضای کارشناسی بازار سهام محل بحث بوده و انتظارات اکثر سرمایه‌گذاران از گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها پایین است. از سوی دیگر باید توجه داشت که سه عامل مهم نزدیک شدن به موعد رفع تحریم‌ها، بهبود اندک وضعیت قیمت‌های جهانی و رشد نرخ دلار تا محدوده 3500 تومان در بازار آزاد عواملی هستند که می‌توانند وضعیت سودآوری شرکت‌ها در نیمه دوم سال جاری را بهتر از نیمه نخست کنند؛ به ویژه آنکه دولت نیز با بذل توجه به موضوع رکود، رویکرد متفاوتی را از هفته آینده برای تحریک تقاضا اتخاذ خواهد کرد. از این رو، با تمرکز سرمایه‌گذاران بر گشایش‌های آتی، واکنش بازار به محتوای نامطلوب گزارش‌های 6ماهه شرکت‌ها در روزهای آینده احتمالا آرام و محدود خواهد بود.