آیا تجربه تلخ ژاپن برای چین هم تکرار می‌شود؟ // 29 مهر 94

 وب سایت بورس نگار -  اقتصاد چین، امروز به همان دردی مبتلا شده که یک نسل پیش، اقتصاد ژاپن را هم از کار انداخت؛ کدخداگری آمریکایی‌ها در شرق آسیا و اعمال فشار برای محدود کردن صادرات ژاپن در دهه‌های 80 و 90 میلادی، این‌بار برای چین تکرار شده است.

چین هم‌اکنون از همان دردی رنج می‌برد که ژاپن یک نسل پیش با آن دست و پنجه نرم می‌کرد؛ حالا چین با دخالت آمریکا دچار کندی رشد اقتصادی و کاهش تقاضا برای محصولات خود مواجه شده که این مساله صادرات این کشور را نیز محدود کرده است.

 به‌گزارش مارکت‌واچ، در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 میلادی، ژاپن با افزایش چشمگیر صادرات محصولات صنعتی خود، ازسوی آمریکا به «تجارت ناعادلانه» متهم شد. بنابراین، ایالات متحده علیه این کشور تنبیهات سختی را اعمال کرده و این کشور را به واردات کمتر محصولات ژاپنی تهدید کرد. آمریکا با این فشار خود توانست ژاپن را وادار کند تا ارزش «ین» را افزایش دهد که این مساله رشد قابل‌توجه ژاپن را متوقف کرد.

 این اتفاق ممکن است بازهم تکرار شود؛ اما این‌بار چین قربانی جدید آن نام می‌گیرد. رشد اقتصادی چین تحت تاثیر افزایش ارزش پول ملی این کشور، یوآن، که با اجبار آمریکا رخ داده، دچار کندی شده است.

 نمودار ذیل ارزش برابری واقعی ین را از سال 1964 تاکنون نشان می‌دهد. افزایش این شاخص نشان‌دهنده افزایش ارزش واقعی ین است که این بدان معناست که ین نسبت به سایر واحدهای رایج پولی گران‌تر شده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، در دهه 60 و 70 میلادی، ارزش ین کم‌کم افزایش یافت و همانطور که انتظار می‌رفت، منجر به رشد قابل‌توجه ژاپن در آن سال‌ها شد. اما پس از اعمال فشارهای آمریکا بر مبادلات تجاری این کشور، ژاپن اواسط دهه 80 میلادی، تحت عنوان «پیمان پلازا-1985» با هم‌ترازی مجدد ین و دلار موافقت کرد.

 به‌دنبال امضای این پیمان، ارزش ین به شدت افزایش یافت و از سال 1984 تا 1988، ارزش ین 50 درصد رشد کرد. همان‌طور که در نمودار ذیل مشاهده می‌شود، حجم صادرات ژاپن به شدت افت کرد.

 برای یک دوره کوتاه، سرمایه‌گذاری داخلی توانست تاحدودی کندی صادرات را جبران کند. اما وقتی که ین دیگر جایی برای رفتن نداشت و فقط ارزش آن افزایش می‌یافت، ژاپن از ارزهای خارجی لبریز شد و یک حباب مالی در این کشور شکل گرفت. تا سال 1990 میلادی، شور و شوق شکوفایی سرمایه‌گذاری در ژاپن خوابید و حباب دارایی‌ها ترکید که این اتفاق، ژاپن را وارد دو دهه رکود کرد.

 به‌رغم رکود مزمن در اقتصاد ژاپن، آمریکا بازهم دست‌بردار نبود و این کشور را وادار کرد تا در این دوره بازهم ارزش ین را در همان سطح بالا حفظ کند. رهبران ژاپن بارها در پاسخ به این سوال که چرا اجازه دادند تا افزایش ارزش ین ادامه پیدا کرده و رشد صادرات این کشور را خاموش کند، یک پاسخ مشترک داشتند: ژاپن از این می‌ترسید که در صورت تضعیف ین، آمریکا دست به اقدامات تلافی‌جویانه تجاری بزند.

 اما امروز چین هم با همین خطرات و اتفاقاتی که برای ژاپن رخ داد، مواجه است. رشد قابل توجه صادرات این کشور که از اواسط دهه 2000 میلادی شروع شد، با اتهامات مقامات ایالات متحده مبنی بر اینکه پکن دست به تجارت نابرابر می‌زند، روبرو شد. آمریکا چین را تهدید کرد که اگر مقامات این کشور صادرات خود را محدود نکنند، دست به اقدامات تلافی‌جویانه خواهد زد. این تهدید آمریکایی‌ها بازهم جواب داد و ارزش یوآن در برابر دلار افزایش یافت و چین مجبور شد به‌جای اقتصاد صادرات محور، به سمت رشد اقتصادی مصرف‌گرا، تغییر مسیر دهد.//دنیای اقتصاد