>>> نگاهی به اتفاقات بازار بورس؛ از قعرنشینی پالایشی‌ها با سقوط نفت تا ریزش 20 درصدی انبوه سازان از ابتدای سال // 23 آذر94

قعرنشینی پالایشی‌ها با سقوط نفت
ریزش قیمت نفت در معاملات هفته گذشته بار دیگر فشار را بر بازارهای کالایی و به دنبال آن بازارهای سهام وابسته افزایش داد. در این خصوص، می‌توان به ریزش قیمت سهام شرکت‌های نفتی در بورس‌های معتبر دنیا و همچنین ریزش بورس‌های حوزه خلیج فارس، با توجه به اقتصاد وابسته به نفت این کشور‌ها، اشاره کرد. اثر افت قیمت نفت در بازار سهام داخل نیز مشاهده می‌شود. بر این اساس، روز گذشته با فشار افت قیمت سهام شرکت‌های کالایی داخلی به خصوص گروه فرآورده‌های نفتی شاخص کل افت 99 واحد (معادل 2/ 0 درصدی) را تجربه کرد.

 در این شرایط، افت دوباره قیمت نفت در بازارهای جهانی نگرانی از افت سودآوری شرکت‌های این صنعت به خصوص پالایشی‌ها را مشابه با پایان سال 93 به وجود آورده است. در نتیجه فشار فروش در این نمادها، شاهد افت شاخص این گروه به کمترین مقدار از اواخر سال 91 بودیم. افت قیمت نفت علاوه بر کاهش بهای تمام‌شده کالا در این شرکت‌ها، قیمت فرآورده‌ها را نیز با خود همراه می‌سازد. با این حال، عدم اطلاع کافی از نحوه قیمت‌گذاری محصولات و فرآورده‌ها در شرایطی که همچنان عملکرد 6 ماه نخست این شرکت‌ها نیز منتشر نشده، سودآوری کنونی پالایشی‌ها را مبهم ساخته است (به علت انتظار برای ابلاغ نرخ از سوی پالایش و پخش). در شرایطی که قیمت نفت اوپک از سطح 60 دلاری در اوایل تابستان به کمتر از 35 دلار در شرایط کنونی رسیده است، انتظار می‌رود به منظور رفع ابهامات موجود شرکت‌های پالایشی شفاف‌سازی در این خصوص را در دستور کار قرار دهند. در میان صنایع صعودی، شاهد رشد شاخص صنعت ابزار اندازه‌گیری و شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی بودیم. بیشترین حجم معاملات نیز با حجم اندک 61 میلیون سهمی در اختیار گروه بانکی‌ها بود.

فشار مبهم نفت بر پالایشی‌ها
 شاخص گروه فرآورده‌های نفتی در معاملات روز گذشته با افت 1/ 3 درصدی بیشترین افت را در میان سایر صنایع بورسی به ثبت رساند. به این ترتیب، در ادامه افت قیمت سهام، شاخص این صنعت به کمترین مقدار خود از اسفند سال 91 نزول یافت. ریزش قیمت نفت در هفته گذشته در بازارهای جهانی بار دیگر هراس از افت سودآوری شرکت‌های پالایش نفت را به وجود آورده است. روند تاریخی معاملات این نمادها نگرانی‌ها را تا حدودی توجیه می‌کند. در پایان سال گذشته و پس از توقف یکساله نمادهای پالایشی ناشی از ابهامات درخصوص طرح کیفی‌سازی، بازگشایی این نمادها را شاهد بودیم. در آن دوره نیز مشابه شرایط کنونی ریزش قیمت نفت در بازه زمانی مردادماه 93 تا اسفند این سال رقم خورد. نفت آمریکا از سطح 100 دلاری تا کف 40 دلاری نزول قیمتی را تجربه کرد. همراه با افت قیمت نفت، فرآورده‌های نفتی به خصوص بنزین و نفت گاز با افت شدید قیمتی مواجه شدند.
 انعکاس این عوامل در صورت‌های مالی سال 93 شرکت‌های پالایشی بورسی، افت شدید سودآوری را نسبت به سال 92 به دنبال داشت. در نتیجه، نمادهای پالایشی مانند «شبندر»، «شپنا»‌ به ترتیب تعدیل منفی 68 و 77 درصدی را در روند سودآوری تجربه کردند. این افت شدید سودآوری در آن دوره با هجمه فروش سهامداران مواجه شد. افت قیمت 50 درصدی «شبندر»، 67 درصدی «شپنا» و همچنین 45 درصدی «شبریز» در مجموع افت بیش از 4 درصد شاخص کل را در روز بازگشایی نمادها در پایان سال گذشته رقم زدند. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد که ریزش بیش از پیش قیمت نفت بار دیگر نگرانی از سودآوری این نمادها را به وجود آورده است. در این میان، باید به چند نکته درخصوص اثر نفت بر روند سودآوری شرکت‌های فرآورده‌های نفتی اشاره کرد. بیش از 90‌درصد از بهای تمام شده کالا در شرکت‌های پالایشی به خرید مواد اولیه (نفت) اختصاص دارد. در نتیجه، کاهش قیمت نفت اثری مثبت در کاهش هزینه‌ها به دنبال دارد. از سوی دیگر، همبستگی قیمت فرآورده‌های نفتی با نفت، فروش کل این شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در نتیجه، کاهش مبالغ فروش کل را به دنبال خواهد داشت.

 بررسی قیمت نفت و بنزین در بازارهای جهانی و بر اساس آمارهای سازمان انرژی آمریکا (EIA) حاکی از این است که در زمان رشد قیمت نفت از کف (در پایان سال 93) در اسفند و فروردین، بنزین رشد بیشتری را تجربه کرده است. در حالت معمول انتظار می‌رود رشد بیشتر قیمت فرآورده ها، افزایش حاشیه سود ناخالص این شرکت‌ها را به دنبال داشته باشد. این موضوع تا حدودی بر سود پالایشگاه‌ها در دیگر نقاط جهان اثر مثبت داشت. با این حال، اثر خنثای این موضوع در شرکت‌های پالایشی داخلی با توجه به دستوری بودن روند قیمت‌گذاری آنها توسط شرکت ملی پالایش و پخش مشاهده شد.
 در شرایط کنونی نیز با وجود عبور قیمت سبد اوپک از کف 35دلاری، باید منتظر قیمت‌های اعلامی خرید و فروش محصولات و فرآورده‌ها از سوی پالایش و پخش بود. در این خصوص، آخرین شفاف‌سازی «شبندر» حاکی از آن است که نرخ‌ها برای شهریور همچنان به پالایشگاه ابلاغ نشده است. به نظر می‌رسد نرخ مواد اولیه و محصولات بر اساس خرید روز از سوی شرکت‌های پالایشی نیست و مبنای قیمت‌گذاری زمان فروش محصولات به جایگاه‌های مختلف سوخت رسانی باشد. این موضوع را می‌توان دلیلی بر ابهامات موجود و تداوم عدم شفافیت شرکت‌های پالایشی دانست. در شرایط کنونی باید در انتظار صورت ‌های مالی شرکت‌های پالایشی ماند، از طرفی با توجه به ریزش شدید قیمت نفت و عدم وجود تحلیلی مناسب این انتظار وجود دارد که این شرکت‌ها شفاف‌سازی در این خصوص را دستور کار خود قرار دهند.
 روز گذشته، در میان نمادهای گروه فرآورده‌های نفتی، «شبندر» بیشترین افت و «شبهرن»‌ کمترین افت روزانه را ثبت کردند. در نماد «شبندر» در مقابل مشارکت 3 درصدی حقوقی‌ها در سمت عرضه، 20 درصد از حجم معاملات خرید را به خود اختصاص دادند. در «شبهرن» اما حجم کامل معاملات در دستان حقیقی‌ها بود. بیشترین حجم معاملات نیز در اختیار «شپنا» با جابه‌جا‌یی بیش از 7 میلیون سهم بود. در این نماد در مقابل مشارکت 57 درصدی حقوقی‌ها در سمت تقاضا، عرضه کمتر از 7 درصد این معامله‌گران را شاهد بودیم.

ریزش 20 درصدی انبوه سازان از ابتدای سال
 شاخص صنعت انبوه‌سازی در روز گذشته در حالی رشد بیش از 15/ 0 درصدی را تجربه کرد که در میان نمادهای فعال این گروه تنها «وساخت» با رشد قیمتی مواجه شد. به این ترتیب، رشد بیش از 4 درصدی قیمت پایانی این نماد از شاخص این گروه حمایت کرد. حقوقی‌ها در این نماد حدود 8 درصد از حجم معاملات را به خود اختصاص دادند. در نقطه مقابل شاهد مشارکت کامل حقیقی‌ها در سمت خرید این سهم بودیم. با وجود رشد اندک روزانه تغییرات شاخص از ابتدای سال افت 19 درصدی را نشان می‌دهد. این موضوع کاملا به شرایط رکودی حاکم بر این صنعت با وجود امید به آینده اشاره دارد. اثرپذیری کامل این صنعت از وضعیت بازار مسکن کاملا مشخص است. رکود بیش از 2 ساله بازار مسکن عامل فشار بر سودآوری این گروه بوده است. در شرایط کنونی، این امیدواری وجود دارد که ابلاغ وام جدید مسکن از محل خرید اوراق تسهیلات مسکن در فرابورس و با سقف 70 میلیون تومان بتواند محرکی برای موتور کم جان مسکن در شرایط کنونی باشد. گرچه این وام همچنان بخش کمی از خرید خانه را تشکیل می‌دهد، اما افزایش منابع خرید مسکن می‌تواند عاملی برای رونق در این بازار باشد. تصویب وام جدید مسکن در کنار انتظار برای ورود وام‌های 80 میلیونی از اوایل تابستان سال آینده می‌تواند محرکی برای بازار مهم مسکن باشد که در ادامه نیز می‌تواند سایر صنایع وابسته را با خود همراه کند.

حمایت حقوقی‌ها از کانه‌های فلزی
 شاخص گروه کانه‌های فلزی در معاملات دیروز، با رشد کمتر از 1/ 0 درصدی مواجه شد. پس از ریزش‌های مداوم قیمتی در ماه‌های اخیر، در هفت روز معاملاتی اخیر شاخص این صنعت با رشد یک درصدی مواجه شده است؛ در حالی که بررسی تغییرات از ابتدای سال همچنان به افت 7/ 24 درصدی شاخص این گروه اشاره دارد. پس از نماد «کبافق» در معاملات روز گذشته، بیشترین رشد قیمتی را دو غول سنگ‌آهنی کشور (چادرملو و گل گهر) به ثبت رساندند. آخرین قیمت معاملات این نمادها در سطوح بیشتری نسبت به قیمت پایانی قرار دارد. در بررسی معاملات این دو نماد شاهد حضور پررنگ حقوقی‌ها در سمت تقاضای سهم بودیم. در این خصوص، تغییر مالکیت بیش از 2 میلیون سهم از حقیقی به حقوقی را در سه روز معاملاتی اخیر در نماد «کچاد» و همچنین تغییر مالکیت 300 هزار سهم از حقیقی به حقوقی در نماد «کگل» را در این مدت شاهد هستیم. در این میان، پس از صحبت‌های مدیر عامل چادرملو در پایان هفته گذشته افزایش فعالیت حقوقی‌ها در سمت تقاضای این سهام رخ داد. این حمایت موجب رشد 2 درصدی قیمت کچاد در این مدت شده است.