از روزهای سبز پالایشی های بورس در فضای مبهم تا کمین خریداران در بورس تهران // 12 بهمن94

روز گذشته از 37 صنعت بورسی، 16 گروه با رشد شاخص مواجه شدند و از سوی دیگر، افت 18 صنعت را شاهد بودیم. در این میان، گروه استخراج نفت و گاز با رشد 98/ 4 درصدی در روز نزولی بازار بیشترین رشد را در میان صنایع به ثبت رساند و استخراج سایر معادن با افت بیش از 6/ 4 درصدی بیشترین افت روزانه را به ثبت رساند. در میان صنایع صعودی، شاهد رشد صنعت بزرگی مانند فرآورده‌های نفتی بودیم. خوشبینی به اتمام طرح‌های در دست اقدام این پالایشگاه‌ها و اثر مثبت این طرح‌ها بر سودآوری این شرکت‌ها در کنار برآورد مثبت از عوامل بنیادی مانند رشد اندک قیمت نفت در معاملات روز گذشته و همچنین انتظار برای رشد نرخ دلار مبادله‌ای با انتظار برای یکسان‌سازی نرخ دلار، هیجان خرید در نمادهای زیرمجموعه به‌خصوص پالایشگاه‌ها را افزایش داده است. با وجود خوشبینی‌های موجود، همچنان انتظار برای عملکرد ضعیف این شرکت‌ها، با توجه به افت شدید قیمت نفت از آخرین پیش‌بینی سود این شرکت‌ها که در ماه‌های اخیر به بازار منعکس نشده است، وجود دارد. این موضوع همچنان ابهام بزرگ این گروه محسوب می‌شود.

نفتی‌ها روی مدار صعود
 شاخص گروه فرآورده‌های نفتی در روز گذشته با رشد 2/ 2 درصدی مواجه شد. در حالی که شاخص کل با افت بیش از 4/ 0 درصدی مواجه شد، به نظر می‌رسد خبرهای مثبتی از راه‌اندازی طرح‌های تولید فرآورده‌های اصلی (بنزین و نفت گاز) در کنار توقف ریزش قیمت نفت عامل حمایتی از قیمت سهام این شرکت‌ها شد. طرح‌های کیفی‌سازی و تولید بنزین و گازوئیل با کیفیت کمتر از استاندارد‌های جهانی مشکلات زیادی را برای این شرکت‌ها در سال‌های اخیر رقم زد. توقف بیش از یک سال نماد این شرکت‌ها در سال 93 از جمله مواردی بود که سهامداران این نمادها را با مشکلات زیادی مواجه کرد که در ادامه با ریزش شدید قیمت سهام پس از بازگشایی در آن دوره مواجه کرد. بررسی صورت‌های مالی این شرکت‌ها حاکی از حاشیه سود بالاتر محصولات باکیفیت‌تر نسبت به تولیدات عادی این شرکت‌ها است. در آخرین برآورد سود شرکت پالایش نفت لاوان برای سال مالی منتهی به اسفند 94 که در هفته‌های اخیر منتشر شد، تولید بیش از 170 هزار مترمکعب نفت گاز با استاندارد یورو 4 پیش‌بینی شده است. حاشیه سود بالاتر این محصول نسبت به تولیدات عادی در این گزارش مشخص است. در شرایط کنونی و پس از مدت‌ها، به نظر می‌رسد برخی طرح‌های کیفی‌سازی پالایشی‌ها در مراحل پایانی خود قرار گرفته‌اند. مدیر‌عامل شرکت پالایش و پخش در روز گذشته درخصوص طرح‌های جدید پالایشگاه گفت، طرح جدید بهبود کیفیت و ارتقای تولید پالایشگاه لاوان آماده بهره‌برداری شده است. این طرح ظرفیت تولید روزانه بیش از 2 میلیون لیتر گازوئیل با استاندارد یورو 4 و بیش از 550 هزار لیتر سوخت جت را دارا است. وی درخصوص طرح‌های دیگر شرکت‌های پالایشی به ظرفیت تولید بیش از 7 میلیون لیتر بنزین یورو 4 در پالایشگاه اصفهان اشاره کرده است.

 نماد این پالایشگاه در هفت روز معاملاتی گذشته با رشد 26 درصدی مواجه شده است. در شرایط توقف نماد «شبندر» در این مدت (در معاملات دیروز این نماد بازگشایی و با صف 70 میلیونی خرید مواجه بود)، رشد «شپنا» به رشد 4/ 11 درصدی شاخص گروه فرآورده‌های نفتی کمک کرده است. مدیر پالایش و پخش همچنین درخصوص طرح بنزین‌سازی پالایشگاه بندرعباس نیز به راه‌اندازی آزمایشی این طرح تا پایان سال اشاره داشت. راه‌اندازی این فاز باعث افزایش تولید روزانه بنزین این پالایشگاه از 8 میلیون لیتر به 12 میلیون لیتر خواهد شد. به گفته کاظمی، در شرایط کنونی 16 میلیون لیتر بنزین یورو 4 در پالایشگاه شازند، 7 میلیون لیتر از این محصول در پالایشگاه اصفهان و حدود یک میلیون لیتر در پالایشگاه تبریز تولید می‌شود. طرح‌های افزایش کیفیت و همچنین افزایش مقدار تولید پالایشگاه‌های کشور در کنار انتظار برای تکمیل دیگر طرح‌های کیفی‌سازی در سال‌های آینده، خوشبینی نسبت به تولید محصول با کیفیت بالاتر و همچنین حاشیه سود بیشتر را برای این شرکت‌ها به‌وجود آورده است.

 افت جهانی قیمت نفت ریزش شدید قیمت فرآورده‌های اصلی مانند بنزین را به دنبال داشته است. به این ترتیب، افت همزمان قیمت نفت (به‌عنوان اولیه) و همچنین قیمت محصولات، کاهش مبالغ فروش و بهای تمام شده را به دنبال داشته است، این موضوع فشار زیادی بر سودآوری این شرکت‌ها وارد کرده است. در حالی که سایر پالایشگاه‌ها با ادامه اعتراض نسبت به قیمت‌های دریافتی از شرکت ملی پالایش و پخش از انتشار صورت‌های مالی در دور‌ه‌های سه ماهه و شش ماهه امتناع ورزیده‌اند، پالایشگاه لاوان تنها شرکتی بوده که پیش‌بینی سود بر اساس عملکرد 9 ماهه را منتشر ساخته است. صورت‌های مالی این شرکت نیز کاملا به وضعیت نامناسب سودآوری این شرکت تاکید دارد. در شرایط تداوم نزول قیمت نفت از اواخر بهار (از زمان انتشار آخرین صورت‌های مالی این شرکت ها) تاکنون، افت از سطح 60 دلاری تا کمتر از 30 دلار و در نتیجه روند نزولی فرآورده‌های نفتی، احتمال کاهش سودآوری شرکت‌های پالایشی را تقویت کرده است. با این حال، به نظر می‌رسد خوشبینی نسبت به طرح‌های جدید در کنار رشد اندک قیمت نفت در روزهای اخیر عاملی حمایتی از قیمت سهام بوده است. علاوه بر این باید به انتظار برای رشد نرخ دلار مبادله‌ای در ماه‌های آتی نشست. با توجه به در نظر گرفتن این نرخ در خرید و فروش پالایشی‌ها رشد این نرخ می‌تواند سودآوری این شرکت‌ها را بهبود بخشد. روز گذشته نماد «ونفت» تنها نماد منفی این گروه بود. «شنفت» نیز بیشترین رشد قیمتی را ثبت کرد.

کمین خریداران در بورس تهران

همان‌طور که انتظار می‌رفت صف‌های فروش باقیمانده از روز شنبه، روندی نزولی را از آغاز معاملات دیروز رقم زد. اما در میانه معاملات حضور تقاضای قدرتمند موجب جمع شدن این صف‌ها و تعدیل افت شاخص شد تا در نهایت کاهش نماگر بازار سهام به 275 واحدی محدود شود. کارشناسان معتقدند حمایت مناسب سهامداران حقوقی و همچنین آماده‌باش بسیاری از خریداران برای ورود در قیمت‌های پایین سبب می‌شود تا از ریزش‌های سنگین در بورس تهران ممانعت شود؛ امری که بر اصلاح منطقی قیمت‌ها به جای بازگشت به مسیر نزولی ممتد تاکید دارد.

شاید هیچ معامله‌گر بازار سهامی، انتظار تداوم روند رو به رشد شاخص را طی یک ماه اخیر نداشت، شاخص بازار سهام که در این مدت محدوده رشد حدود 16 درصدی را به ثبت رساند، روز گذشته و در ادامه فاز اصلاحی روزهای قبل، با روندی نزولی مواجه شد تا پس از ثبت هشت روز مثبت، اولین روز منفی را به ثبت برساند. بازار سهام که این روزها در فضای اصلاح قیمت سهم‌ها به سر می‌برد، روز گذشته با جمع شدن صف‌های فروش در زمان کوتاه، گمانه‌زنی‌ها درخصوص کمین بازیگران برای خرید سهام را قوت بخشید. در این بین بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حاکی از آن است که با توجه به رفتار منطقی بازیگران حقیقی و حقوقی در روزهای اصلاحی بازار و خوش‌بینی‌ها نسبت به آینده، افت قیمت‌ها به معنای قرار گرفتن در مسیر ریزشی نیست و صرفا اصلاح منطقی قیمت‌ها است. مساله‌ای که نه تنها با حمایت سهامداران حقوقی برای جمع شدن صف‌های فروش انجام می‌شود، بلکه فرصت‌شناسی سایر سهامداران در قیمت‌های پایین این ریزش‌ها را تعدیل می‌کند. این رفتار بر امیدواری به آینده بازار سهام در شرایط رفع تحریم‌ها تاکید دارد.

 نماگر شاخص بازار سرمایه روز گذشته با افت 275واحدی به سطح 71هزارو 119واحد رسید تا بعد از مدت‌ها سهامداران بازار سهام را با افت قیمت همراه کند. در همین زمینه، دیگر شاخص‌های بازار نیز با روندی نزولی همراه بود، به‌طوری‌که شاخص کل (هم وزن) نیز با نزول 09/ 0 درصدی همراه شد. در این بین، از هفت نماد تاثیرگذار بر شاخص روز گذشته، تنها یک نماد اثر مثبت داشت. «شپنا» که روز گذشته صف خریدی به حجم 2 میلیون و 200 هزار سهم تشکیل داده بود، 5/ 41 واحد اثر مثبت بر شاخص گذاشت. همچنین نماد‌های «وغدیر»، «وبملت» و «بصادر» سه نماد ابتدایی موثر بر شاخص بودند. روز گذشته در جریان معاملات بازار سهام حجم و ارزش معاملات نسبت به روز ماقبل با کاهش اندکی همراه شد، به‌طوری‌که حجم با یک میلیارد و 768میلیون سهم 9درصد کاهش یافت و ارزش معاملات به مقدار 338میلیارد تومان با 8 درصد کاهش به ثبت رسید. بررسی روز گذشته بازار حاکی از آن است که روند اصلاحی شاخص شرایطی را به وجود آورده است که صف‌های فروش تشکیل شده در روزهای قبل با سرعت بیشتری جمع شده و سهامداران حقیقی با انتظار افت قیمت در صف خرید به خوبی ظاهر شده‌اند. در همین زمینه و به زعم بسیاری از کارشناسان در شرایط اصلاحی بازار، حمایت منطقی‌تر حقوقی‌ها نسبت به قبل به انضمام فرصت خرید مناسب برای حقیقی‌ها، شرایطی را در بازار به وجود آورده که شاخص را از افت سنگین دور نگه داشته است.

 رفتار منطقی و فرصت خرید برای حقیقی‌ها
 در همین زمینه بهنام بهزاد‌فر، مدیر امور اعضای کارگزاران در گفت‌وگویی با «دنیای‌اقتصاد» بیان کرد: روند نزولی روز گذشته بازار در راستای یک رفتار طبیعی صورت گرفته و شاید باید زودتر نیز رخ می‌داد. وی در توضیح این روند گفت: اگر از سطح 62 هزار واحد تا کنون شاخص را مورد بررسی قرار دهیم بسیاری از سهامداران با رشد حدود 13 درصدی شاخص در شرایط سوددهی بودند. در این شرایط منطقی است که سهامداران اقدام به فروش سهم‌های خود کرده و باعث منفی شدن شاخص شوند. به نظر می‌رسد با هیجانی که بازار در روزهای گذشته تجربه کرده است تا چند روز آینده این روند نزولی ادامه داشته باشد با این تفاوت که نسبت به قبل این افت‌ها سنگین نیستند. بهزاد‌فر در ادامه و درخصوص جمع شدن صف‌های خرید در مدت زمان کوتاه بیان کرد: این رفتار نشان ‌دهنده اصلاح قیمتی بسیاری از سهم‌ها است که این روزها سهامداران در انتظار آن بودند. اما دلیل اینکه افت شاخص نمی‌تواند برجستگی چندانی داشته باشد به دو دلیل بر می‌گردد. در شرایط فعلی و بعد از رفع تحریم‌های هسته‌ای شرکت‌های ایرانی به خصوص در صنعت خودرو قرار‌داد‌های خوبی را به امضا رسانده‌اند، گشایش‌های بسیاری در بانک‌های ایرانی از سوی کشورهای خارجی صورت گرفته و همچنین بسیاری از مطالبات بانکی ایران از کشور‌های مختلف به خصوص چین در حال وصول است. در این شرایط و با خوش‌بینی‌هایی که نسبت به آینده وجود دارد به نظر می‌رسد سهامداران حقیقی در صف‌های خرید حضور منطقی‌تری داشته و افت‌های پیش رو فرصت مناسبی برای خرید آنها باشد.

 وی دومین دلیل را در رفتار حقوقی‌ها دانست و گفت: طبق تجربه‌های قدیم حقوقی‌ها همیشه در روند مثبت بازار نقش فروشنده داشته و در روند منفی خریدار بوده‌اند. به نظر می‌رسد در روز‌های اخیر عمده سهامداران حقوقی از بازار حمایت صحیح‌تری نسبت به قبل داشته‌اند. به این معنی که فروش در سهم‌هایی صورت گرفته که در شرایط کلی بازار تاثیر منفی نمی‌گذارد. گروه‌های حقیقی نیز در مقابل، رفتار منطقی‌تر و بازاری‌تر از خود نشان داده‌اند و همین رفتار باعث شده تا ما شاهد معاملات مطلوب‌تری در بازار باشیم.

 بهزاد‌فر افزود: به‌طور کلی با شرایطی که در بازار حاکم است به نظر نمی‌رسد که افت‌های آینده بازار سهام سنگین باشد و شاخص بتواند در روز‌های آتی در مسیر تعدیل شده‌ای نسبت به قبل حرکت کند.

 نقاط نزولی در بازار صعودی
 بهزادفر در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به شرایط اقتصاد کلان در کشور بیان کرد: شرایط همچنان در بازار‌های مختلف و در کل اقتصاد کشور با رکود آمیخته است. با وجود گشایش‌های هسته‌ای ما شاهد سقوط قیمت نفت و تاثیر مستقیم آن بر بودجه هستیم. با این وصف تحلیل p/ e بازار، تحلیل شرایط رکودی در اقتصاد ایران و گشایش‌های هسته‌ای از سوی سهامداران می‌تواند باعث رفتار منطقی‌تر شده و همین رفتار حرکت متعادل‌تری را در شاخص به همراه داشته باشد.

 سایه منطق در رفتار سهامداران
 در بخش دیگری از این گفت‌وگو علیرضا مستقل، تحلیلگر بازار در گفت‌وگویی به «دنیای اقتصاد» گفت: اصلاح قیمت‌ها در بازار سهام همواره در جهت عکس بازار صورت می‌گیرد. به نظر می‌رسد طی یک ماه گذشته بازار با عملکردی جدید وارد عمل شده است. طی دو سال اخیر در چند موقعیت زمانی شاخص تلاش بسیاری برای شروع یک حرکت صعودی داشت که ناکام ماند. اما در این مدت با توجه به توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها، کاهش سود بین‌بانکی در بازار پول و همچنین کمرنگ شدن رکود در برخی از صنایع به نظر می‌رسد نماگر شاخص بازار سهام وارد فاز جدیدی از فعالیت شده و فصل جدیدی را برای سهامداران آغاز کرده است.

 وی در ادامه گفت: با این توضیحات روند نزولی روز گذشته شاخص را می‌توان در راستای اصلاحات شاخص دانست. صف‌های فروش به سرعت در حال بسته شدن هستند و حقیقی‌ها با آگاهی از شرایط بازار در سمت خرید به خوبی ظاهر شده‌اند. در سمت دیگر حقوقی‌ها نیز نسبت به قبل با آگاهی بیشتری اقدام به فروش سهم‌های خود می‌کنند و به‌طور کلی می‌توان گفت این رفتار منطقی است که این روزها روند بازار را به سمت منطقی شدن سوق می‌دهد. مستقل همچنین افزود: در این شرایط با توجه به پتانسیل‌های صعودی بازار که پیش‌بینی می‌شود در بلند‌مدت نیز ادامه داشته باشد می‌توان شاهد روزهای استراحت و اصلاحی شاخص نیز بود که تا حد زیادی منجر به کاهش تخلیه هیجانات در بازار می‌شود.

 جهش قیمتی «کنور»
شاخص گروه کانه‌های فلزی در روز گذشته با رشد 8/ 1 درصدی مواجه شد. شاخص این گروه در هفت روز معاملاتی اخیر، جهش بیش از 20 درصدی را تجربه کرده است. روز گذشته نماد معاملاتی «کنور» که درهفته‌های اخیر با توجه به تعدیل پیش‌بینی درآمد هر سهم متوقف شده بود با ارائه آخرین برآورد از سال مالی 94 بازگشایی شد. این نماد در حالی با رشد 7 درصدی قیمت مواجه شد که بر‌اساس صورت‌های منتشرشده به بازار سود خالص این شرکت با افت 96 درصدی مواجه شده است. بر‌اساس شفاف‌سازی قرار گرفته روی «کدال»، علت اصلی کاهش سود هر سهم شرکت، کاهش شدید قیمت جهانی سنگ‌آهن و کنسانتره نسبت به آخرین زمان پیش‌بینی اعلام شده است. کاهش 9 دلاری سنگ‌‌آهن و 12 دلاری کنسانتره، باعث شده که در شرایط کنونی فروش سنگ برای این شرکت هیچ توجیه اقتصادی نداشته باشد. درخصوص کنسانتره نیز هزینه سربه سر تولید در مبالغ فروش تامین می‌شود. این شرکت در پایان به این موضوع اشاره داشته که فروش سنگ‌آهن در 3 ماهه چهارم صرفا به دلیل تعهد ایجاد شده از قبل بوده است. این شرکت از طرفی مدارک افزایش سرمایه 44 درصدی را به بازار ارائه داده است. تامین مالی بابت تکمیل پروژه احداث کارخانه گندله‌سازی با ظرفیت 920 هزار تن در سال در استان کردستان،‌ موضوع این افزایش سرمایه عنوان شده است.// روزنامه دنیای اقتصاد