>> بررسی عملکرد بازار سهام در سال 94 و چشم انداز بورس در سال 95 از نگاه فعالان بازار

>>> بازار در سال 95 چگونه خواهد بود؟ // 7 فروردین 95

وب سایت بورس نگار - شاخص کل بورس تهران، سال 94 را در شرایطی با بازدهی حدود 27 درصدی به پایان رساند که کمتر کارشناسی این وضعیت را پیش بینی می‌کرد.کارشناسان عمده دلایل رشد بازار در این بازه زمانی را به اجرای برجام از ابتدای زمستان نسبت می‌دهند. در همین راستا شاخص اکثر صنایع بورسی از ابتدای دی ماه در اثر خوش‌بینی‌ها به وضعیت آتی شرکت‌ها پس از اجرای برجام در مسیر صعودی حرکت کردند. بررسی‌ها نشان می‌دهد از بین 36 صنعت فعال بورسی،31 صنعت با رشد مواجه و 5 صنعت با افت همراه شدند.(گروه تامین آب و برق و گاز به‌دلیل بازگشایی نماد زیرمجموعه خود در اردیبهشت ماه در این بررسی‌ها در نظر گرفته نشده است). شاخص گروه ابزار پزشکی با تک نماد «آکنتور» بیشترین بازدهی را نصیب سهامداران خود کرد.گروه رایانه نیز در رتبه دوم پربازده‌ترین صنایع سال 94 قرار گرفت. در سوی دیگر گروه استخراج کانه‌های فلزی و لاستیک و پلاستیک به ترتیب زیان‌ده‌‌ترین صنایع بورسی در این سال بودند. بیشترین ارزش معاملات در سال 94 مربوط به دو نماد ایران خودرو و بانک صادرات بود.بانک صادرات همچنین در صدر جدول پرمعامله‌ترین نمادها در سال 94 قرار گرفت (آخرین اطلاعات مربوط به 22 اسفند 94 است).

چشم‌اندازی مثبت در کنار زیرساخت‌هایی مشکل ساز
حسین خزلی خرازی
مدیرعامل کارگزاری بانک کشاورزی
تجربه فعالیت 17ساله در بازار سرمایه که 14 سال آن در مدیریت نهادهای مختلف سپری شده، نشان می‌دهد که نوسانات بازار سرمایه تحت تاثیر شرایط اقتصادی، سیاسی و امنیتی بوده که با توجه به مسائل مثبتی که در این حوزه‌ها وجود دارد، چشم‌انداز بورس برای سال 95 مثبت و صعودی خواهد بود و در واقع نگرانی زیادی از این فراز و فرودها حس نمی‌شود؛ اما در این میان عدم توسعه در زیرساختارهای اصلی بازار، مساله‌ای است که باید به آن توجه شود و در واقع بدون توسعه و پرداختن به این بخش نمی‌توان انتظاری جدی برای رشد داشت.برنامه کل نظام کشور در سال 95 حاکی از تامین مالی 70درصدی اقتصاد از سوی بازار سرمایه و دستیابی به رشد 8درصدی است که با توجه به زیرساختارهای کنونی، این هدف تحقق نخواهد یافت، توسعه زیرساختارها از قبیل ارتباطات و نرم‌افزارها، بازنگری در دستورالعمل‌ها و رویه‌ها، بازنگری در قوانین بازار سرمایه و آموزش و تربیت نیروهای انسانی متخصص به عنوان 4 بعد اساسی است که باید مدنظر قرار گرفته و اصلاح شود.افزون بر این اقدامات و سیستم‌های نظارتی ما بسیار قدیمی و کهنه بوده که قابل تطبیق با سیستم‌های فعال در دنیا نیست که این اصلاح نیز باید در اولویت قرار گیرد.متاسفانه در این چند سال اهتمام به این 4 بخش بسیار کند بوده که برای رسیدن به این اهداف باید تجدید نظری اساسی در این باره صورت گیرد.

1395، سال رویایی بورس
سیدروح‌الله حسینی مقدم
معاون بورس اوراق بهادار تهران
بازار سرمایه ایران در آستانه تغییر بزرگی است که هنوز قادر به تعریف و شناخت دقیق همه ابعاد و جوانب آن نیستیم؛ از تغییرات قابل پیش‌بینی در متغیرهای اثرگذار بر بازار اوراق بهادار و همچنین کسب‌وکار گرفته تا اقبال دولت و بانک مرکزی به توسعه بازار سرمایه در ایران، به‌طور قطع شرایط بسیار مناسبی را برای تقویت بازار اولیه و ثانویه انواع ورقه بهادار از سهام تا انواع اوراق بدهی به‌وجود خواهد آورد. البته دلیل اقبال دولت و مقام ناظر پولی به اعتماد بیشتر به این بازار نتیجه داستان ربع قرن گذشته اقتصاد ایران است که می‌توان تنها در یک نتیجه یک خطی ارائه کرد و آن، کشف دوباره اقتصاد بازار محورِ سرمایه است. این تغییر دیدگاه در حمایت از بازار سرمایه گرچه تغییری ضروری اما کوچک است، ولی برای رشد ملموس بازار سرمایه در اقتصاد ملی ایران به حد کافی اساسی است. اما قدر مسلم همه این نیروها دائمی نیست و تصمیم‌سازان این بازار باید به‌دنبال بهره‌برداری مناسب و بلندمدت از آن باشند. در صورت وجود چنین نگرشی در بازار سرمایه، می‌توان امیدوار بود که این بازار به انجام نقش دقیق خود در تخصیص منابع و نقدینگی در اقتصاد کشور تاثیرگذار باشد. هرچند اقتصاد جهان بهترین روزهای خود را تجربه نمی‌کند اما با توجه به مثبت بودن برآیند نیروهای موثر بر بورس اوراق بهادار در کشور، می‌توان انتظار رشد متغیرهای کمی بازار را داشت.

سال آغاز رشد اقتصادی
شهریار شهمیری
مدیرعامل کارگزاری سهم آشنا
رفع تحریم‌ها، شرایط را به گونه‌ای رقم خواهد زد که در وهله اول مشکلات و کمبود نقدینگی در کشور مرتفع شده و سپس تولیدات کشور و همچنین صادرات با رشد روبه‌رو خواهد شد که در کنار این امر، کاهش نرخ سود بانکی دوعاملی خواهد بود که ریسک سیستماتیک بازار سرمایه را کاهش داده و موحب قرار گرفتن بورس در صدر فرصت‌های سرمایه‌گذاری سال آینده خواهد شد.در این میان بحث ورود سرمایه‌گذاران خارجی از جمله مسائل و دغدغه‌های اصلی است که در صورت راه‌اندازی ابزارهای متناسب با پوشش ریسک ارز که امید است به‌زودی راه‌اندازی شود، فرصت مناسبی در جذب سرمایه‌گذاران خارجی باشد اما در این میان مهم‌ترین نقطه ضعف، دید کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاری در بازار است که درصورت به وجود آمدن بازاری مبتنی بر تحلیل، یکی از مهم‌ترین ریسک‌های بازار برطرف خواهد شد که این امر در نهایت به افزایش عمق بازار می‌شود.از شواهد موجود به نظر می‌رسد که بورس با شیبی ملایم به حرکت مثبت خود در سال 95 ادامه دهد اما امید است در سال 96 به بیشترین رشد خود دست یابد که این امر در صورت مهیا بودن تمامی بسترهای لازم و اصلاح زیرساختارها خواهد بود؛ با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود در سال 95 با تعمیق عمق بازار روبه‌رو شویم، مدیریت بازار نقش پررنگ‌تری در موفقیت و رشد شرکت‌ها بر عهده دارد.
 

پذیرایی از ابزارهای مالی جدید
رضا کیانی
مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس اوراق بهادار
بازار سرمایه ایران در چند سال گذشته فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است، اما این نشیب و فرازها بیشتر از آنکه بر توسعه این بازار متمرکز بوده باشد، معطوف به روند شاخص آن بوده است. اما در روند توسعه بازار سرمایه با چند نقطه عطف رو‌به‌رو هستیم؛ سال 1345 و تصویب اولین قانون این بازار و تاسیس بورس در سال پس از آن، سال 1368 و فعالیت مجدد بورس پس از برقراری صلحی نویدبخش، سال 1384 و تصویب قانون جدید بازار سرمایه، سال 1388 و آغاز روند جدید خصوصی‌سازی پس از اجرای اصل 44 قانون اساسی، همگی نقاط عطفی تاثیرگذار در روند توسعه بازار سرمایه ایران‌مان بوده‌اند و اینک پس از توافقی گرانبها با قدرت‌های جهانی که نویدبخش آرامش در روابط بین‌المللی است و برگزاری انتخاباتی با مشارکتی فراگیر که امیدبخش ثبات داخلی است، بازار سرمایه باید خود را برای نقطه‌ عطفی دیگر در روند توسعه خود آماده کند. این بار با آغاز تعامل موثر با نهادهای بین‌المللی و معتبر، ورود سرمایه‌گذاران خارجی و انتقال دانش و تکنولوژی، بازار سرمایه ایران باید به مرحله‌ نوینی از توسعه خود وارد شود. در سال 95 باید پذیرای ابزارهای مالی جدید باشیم، به دانش و تکنولوژی‌های جدید مجهز شویم و به نهادهای مالی و سرمایه‌گذاران بین‌المللی خوشامد گوییم؛ این موارد نیازمند توسعه ذهنی، افزایش بهره‌وری و تلاش بیشتر ما است.

چشم‌انداز مثبت بورس در سال 95
دکتر محمد فطانت
رئیس سازمان بورس اوراق بهادار  
اگر بخواهيم اقتصاد سال 95 را از ديدگاه شاخص‌هاى بورسى مورد بررسى قرار دهيم می‌توانيم براساس آمار دقيق اطلاعات خوبى را بيان كنيم. به‌طور سنتى در بهمن ماه بودجه شركت‌ها جمع‌آورى می‌شود و در آن چشم‌انداز سال آينده تا حد زيادى مشخص مى‌شود. بر اساس اين پيش‌بينى‌ها درآمد عملياتى شركت‌ها 8 درصد رشد خواهد یافت اين درحالى است كه نرخ رشد درآمد عملياتى شركت‌هاى پتروشيمى با وجود در اختيار داشتن 20 درصد ارزش كل بازار، منفى 8 درصد اعلام شده كه البته قدرى محافظه كارانه به نظر می‌رسد.از طرف دیگر انتظار می‌رود سيستم بانكى درخصوص كاهش سود تسهيلات نيز اقدام كند. اگرچه مسیر کاهش این نرخ سخت به نظر می‌رسد، اما چشم‌انداز مثبتی برای آن وجود دارد که می‌تواند هم به کمک بنگاه‌ها و هم به کمک بورس بشتابد.در اين بين اسناد خزانه اسلامى با توجه به ضمانت دولت و عدم ريسك و معافیت از ماليات و سود بالا، از طرفی جذابيت مناسبى براى سرمايه‌گذاران خارجى دارد و از طرف دیگر امكانی فراهم می‌کند كه پرداخت مطالبات بانك‌ها و شركت‌ها تسهيل شود.در زمينه سرمايه‌گذارى خارجى، تك نرخى شدن ارز، بيمه كردن نوسان نرخ ارزهاى خارجى و ريال از طريق صدور اوراق مشتقه ارزى در برنامه سازمان بورس است كه مى‌تواند چشم‌انداز مناسبى براى كاهش نرخ بهره و كاهش نرخ ريسك ايجاد كند.

ارتقای نقش بورس در تامین مالی کشور
دکترحسن قالیباف اصل
مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار
با توجه به گشایش‌های بین‌المللی در اواخر سال 94 و برنامه‌های دولت برای خروج از رکود، امید بسیار است که اقتصاد از سال آتی دوره رونق و شکوفایی را پیش رو داشته باشد. در همین راستا، بورس تهران از طریق گسترش بازار اوراق بدهی در تامین مالی بخش خصوصی و دولت، اهتمام ویژه‌ای خواهد داشت. با حضور پر رنگ‌تر سرمایه‌گذاران خارجی در ماه‌های پایانی سال 94، توسعه بازار مشتقه به خصوص اوراق آتی ارز از اولویت بیشتری برخوردار خواهد بود و با مناسباتی که بورس تهران با بورس‌های معتبر جهانی دارد، شاهد گام بلند بازار سرمایه برای بین‌المللی شدن باشیم. امید است شاهد ارتقای نقش بورس در تامین مالی فعالیت‌های اقتصادی از طریق توسعه و پذیرش ابزار‌های مالی بدهی، صندوق‌های قابل معامله، پذیرش شرکت‌های جدید در بورس و افزایش سرمایه شرکت‌ها باشیم.

برآیند مثبت از بازار 95
دکتر حسین ایزدی
مدیرعامل کارگزاری اطمینان سهم
اقتصاد ایران در سال 95 تحولات شدید و چشمگیری را تجربه خواهد کرد و بالطبع بازار سرمایه نیز از اقتصاد کشور مجزا نیست و همگام با این رشد حرکت می‌کند؛ با توجه به بیانات مقام معظم رهبری و حمایت‌های همه جانبه از نتایج مذاکرات و از سوی دیگر برنامه منظم و نظام بخشی دولت در بودجه سال 95، برآیند مثبتی از برنامه‌ریزی صحیح مشاهده می‌شود که این برنامه محور بودن فعالیت‌های دولت، نویدبخش روزهای مثبت در اقتصاد، سیاست و کل منافع ملی است که در نهایت به رشد اقتصادی کشور منجر خواهد شد.از سوی دیگر کنترل نرخ ارز از سوی دولت به ثبات این بازار کمک کرده و منجر به کاهش نوسانات شدید قیمتی در این بازار شده که تداوم این روند به خروج ارز از سبد سرمایه‌گذاری منجر خواهد شد، ضمن آنکه برنامه‌ریزی دقیق و صحیح دولت با مدیریت قوی بر کاهش نرخ سود بانکی موجب چرخش نقدینگی به سمت دیگر بازارها از جمله بازار سرمایه خواهد شد.دلگرمی به پیشرفت مثبت صنایع فعال در بازار سرمایه پس از رفع تحریم‌ها نیز نوید مثبتی برای شرکت‌ها در پی دارد که با توجه به اظهارات رئیس سازمان بورس مبنی بر قانونگذاری مناسب و کنترل ریسک سهامداران، بازار سرمایه چه از داخل و چه از خارج با چشم‌انداز مثبتی روبه‌رو شده است.

افزایش ورود نقدینگی به بورس در سال 95
سید جعفر سبحانی
مشاور رئیس کل سازمان خصوصی‌سازی
با اجرائی شدن توافقات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها از نیمه دوم دی ماه 1394 آسمان بازار سهام از حالت ابری کامل خارج و به کلی دگرگون شد و رشد چشمگیر 25 درصدی شاخص کل را در مدت یک ماهه شاهد بودیم و مطابق یک قاعده و اصلی قدیمی و درست در بازار سهام «قیمت سهام در بلند مدت باید به سمت ارزش ذاتی خود میل ‌کند.» بدون تردید کاهش نرخ سود بانکی و اثرگذاری آن بر بازار سرمایه آثار مثبت و نویدبخشی را بر وضعیت شاخص و قیمت‌های بورس نمایان خواهد کرد، در این میان تصمیم خوب تیم اقتصادی دولت با تاکید و تکیه بر ساماندهی سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصادی، می‌تواند بهترین نگرش و نگاه دولتمردان به بورس و بازار سرمایه باشد؛ با توجه به کاهش نرخ سود بانکی و ایجاد رقابت در بازدهی بازار پول و سرمایه به‌ نظر می‌رسد حجم و ورود نقدینگی به بازار بورس بیشتر از گذشته باشد و این افزایش در سال 1395 نیز خود را بیشتر نمایان سازد. با توجه به این تصمیمات، بورس مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری جدید و افزایش سرمایه خواهد بود و با توجه به حجم عرضه‌ها و نوسانات قیمت‌ها در بازار سهام، روند رو به رشد ولی با شیب ملایم را در بورس شاهد خواهیم بود و با این پیش‌فرض چشم‌انداز بازار سرمایه و بورس در سال 1395 می‌تواند چشم‌اندازی مناسب و روشن باشد، ضمن اینکه شاخص کل نیز با روند رو به رشد روبه‌رو خواهد شد.در عین حال با توجه به گزارش پیش‌بینی بودجه در سال 1395، بسیاری از شرکت‌های بورسی توأم با تغییر و تعدیل مثبت بوده و پیش‌بینی می شود که افزایش سودآوری نیز داشته باشند. در سال 1395 با فرض اینکه سیاست‌های فعلی اقتصادی و سیاسی دچار تغییر و تحول اساسی نشود، می‌توان برداشت کرد که مسیر رو به رشدی در افزایش سودآوری بنگاه‌ها و شرکت‌های بورسی را شاهد باشیم.

فرابورس ایران؛ پیشران توسعه بازار بدهی
امیر هامونی
مدیرعامل فرابورس ایران
اگر بخواهیم چشم‌انداز بازار سرمایه را در سال پیش رو بررسی کنیم، باید بگوییم که بررسی وضعیت کلی اقتصاد با توجه به کاهش نرخ تامین مالی که باید متناسب با کاهش نرخ تورم رخ دهد، نویدبخش آینده بسیار خوبی است ‏در این میان با برداشته شدن تحریم‌ها، برخی از شرکت‌ها می‌توانند تکنولوژی‌های جدیدی وارد کنند و به این ترتیب شاهد بهره‌وری بیشتری در آن ‏صنایع خواهیم بود.در شرایط جدید پساتحریم نگاه کشورهای جهان نسبت به کشور ما بهتر شده و با اطمینان بیشتری به بازار ایران نگاه می‌کنند همچنین پیش‌بینی‌هایی که ازسوی بانک جهانی و موسسات معتبر مشاوره‌ای ارائه شده همگی چشم انداز مثبتی از ایران ترسیم کرده‌اند.بنابراین انتظار می‌رود در سال جدید با آزادسازی ذخایر ارزی بلوکه شده ایران، دسترسی به این ذخایر بیشتر ‌شود و ورود سرمایه‌گذاران خارجی افزایش یافته و به واسطه دستیابی به سهم بازارهای از دست رفته، بالاترین نرخ رشد در سال‌های اخیر را تجربه کند. همچنین توسعه تامین مالی دولت از طریق بازار بدهی دیگر برنامه مهمی است که از سال 94 همزمان با معاملات اسناد خزانه اسلامی در فرابورس آغاز شد و با پرداخت به موقع تعهدات دولت در اسفندماه 94، مشخص شد که سرمایه‌گذاران با خیالی آسوده می‌توانند در این بازار به خرید و فروش بپردازند و قطعا با برنامه‌ریزی دولت، این کار در سال 95 با حجم بیشتری ادامه می‌یابد.رویکرد فرابورس ایران این است که در سال 95 علاوه بر ادامه روند توسعه بازار بدهی که به عنوان پیشران آن شناخته می‌شود، توسعه تامین مالی صنایع دانش بنیان با پذیرش صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه در مسیر توسعه بیشتری قرار بگیرد و شرکت‌های کوچک و متوسط هم بتوانند در یک بازار مجزا به تامین مالی بپردازند.

رشد بازار با هدایت مناسب نقدینگی
روح‌الله میرصانعی
دبیرکل کانون کارگزاران
با توج به رفع تحریم‌ها و افق مثبت پیش‌رو، گستره وسیعی برای پیش‌بینی‌های اقتصادی وجود دارد که کنار این موضوع انعقاد قراردادهای جدید فی‌مابین شرکت‌های خارجی موجب کاهش هزینه نقل و انتقال پول و در نهایت افزایش سرعت پیاده‌سازی طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌ها خواهد شد که این مساله به افزایش سودآوری شرکت‌ها در سال 95 کمک خواهد کرد. البته این موضوع به این معنا نیست که بازار از ابتدای سال 95 با گزارش‌های مثبتی روبه‌رو شود، بلکه این امر بستگی به پیاده‌سازی آثار رفع تحریم‌ها و مناسبت‌های بین‌المللی دارد که در واقع شرکت‌ها تا به چه میزان منابع جدید را به سمت خود هدایت کنند.اما برآیند تمامی عوامل نوید از سالی صعودی برای بورس دارد.

بازار 95؛ رشد نامتقارن
ولی نادی‌قمی
مدیرعامل تامین سرمایه نوین
عملکرد بازار سهام در سال 1394 نامتقارن و در ماه‌های پایانی سال فراتر از انتظارات فعالان بازار بوده است؛ در اوایل سال موضوع توافق یا عدم توافق هسته‌ای و متعاقبا عدم اطمینان (ابهام) درخصوص عملیاتی شدن برجام موجب شد که فعالان اقتصادی ارزیابی دقیقی از ریسک اقتصادی تصمیماتشان نداشته باشند، در نتیجه تصمیمات آنها به‌طور سیستماتیک از عقلانیت اقتصادی فاصله گرفت. لذا نماگرهای بازار سهام نظیر ارزش معاملات روزانه، ارزش بازار، بازدهی بازار و... به شرایط بحران نزدیک شد. در اواخر سال و همراه با اجرایی شدن برجام، بازار سهام با موج خوش‌بینی درخصوص آینده اقتصاد کشور مواجه شده است. با توجه به انتظارات انباشته شده در سال‌های گذشته و عملکرد اخیر بازار سرمایه، کمتر کسی است که درخصوص عملکرد مثبت بازار سهام در سال 1395 به خود تردید راه دهد. کاهش هزینه‌های مالی شرکت‌ها، پیش‌بینی افزایش قیمت نفت به حداقل 60 دلار، فرصت تجدید ساختار شرکت‌ها، احتمال ورود سرمایه‌گذاران خارجی، پیش‌بینی رشد 6 درصدی اقتصاد کشور، کاهش تورم به رقم بین 9 تا 12 درصد، احتمال کاهش نرخ بازده بدون ریسک انتظاری و حجم بالای نقدینگی (1200 هزار میلیارد تومان) موجب خواهد شد که سود شرکت‌های بورسی و فرابورسی بیش از رقم پیش‌بینی اولیه رقم خورده و همزمان میانگین P/ E بازار بالاتر از میانگین تاریخی آن (حدود 6 واحد) قرار گیرد. با این اوصاف ارزش بازار سهام در سال 1395 توام با رشد اما همچنان نامتقارن پيش بينی می‌شود.

توسعه بازار از طریق نهادهای مالی جدید
بهنام چاوشی
رئیس اداره امور نهادهای
مالی سازمان بورس اوراق بهادار
پتانسیلی که در سال 94 و در شرایط جدید سیاسی کشور به‌وجود آمده است فرصت های رشد اقتصادی و استفاده از توان تامین‌مالی از مسیر بازار سرمایه را بیشتر از پیش فراهم می‌کند، برای پویایی این مسیر نیاز به فعالیت حرفه‌ای و تخصصی در این بازار است.تکلیفی که برعهده اداره امور نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار گذاشته شده است، کمک به ایجاد نهادهای مالی جدید موردنیاز بازار و توسعه و ارتقای نهادهای مالی از قبل طراحی شده است، در همین موضوع در حال حاضر امکان راه‌اندازی پروژه‌های مختلف و بعضا با ساختارهای موردنیاز متفاوت از طریق ایجاد «صندوق سرمایه‌گذاری پروژه» فراهم است. این ساختار خود کنترل، اطمینان زیادی برای صاحبان پروژه و متقاضیان سرمایه‌گذاری فراهم می‌کند، همچنین زمینه‌هایی برای سرمایه‌گذاری در برخی کالاهای همگن نوع جدیدی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری فراهم است. به این ترتیب افرادی که متقاضی سرمایه‌گذاری در برخی کالاها هستند می‌توانند با ایجاد ابزار مالی مربوطه، بدون نیاز به خرید کالاهای فیزیکی از پتانسیل سوددهی در یک کالا بهره‌مند شوند. زمینه‌ای دیگر از نیازهای جذب سرمایه زمانی است که افراد کارآفرین و صاحب ایده به‌دنبال تامین مالی برای پرورش و تجاری‌سازی ایده خود هستند. مدیران و فعالان این حوزه می‌توانند از طریق راه‌اندازی «صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه» زمینه را برای جذب سرمایه علاقه‌مندان فراهم کنند. ‌