چرا شاخص بورس علیرغم گشایش هسته ای باز هم کاهشی است؟ ... / 26 فروردین 94

بازار سهام که قبل و بعد از انتشار بیانیه لوزان، رشد پر قدرتی از خود به نمایش گذاشته بود، از 19 فروردین‌ماه و پس از ثبت بازدهی 13 درصدی وارد روند نزولی شد؛ هر چند روز گذشته شاخص در‌صدد بازگشت به روند صعودی بود، اما سرانجام با رشد ضعیفی مواجه شد و با رشد 11 واحدی، رقم 68 هزار و 465 را در کارنامه خود به ثبت رساند و به این ترتیب بازدهی شاخص از ابتدای سال تا‌کنون به 5/ 9 درصد رسید.

به‌زعم کارشناسان در زمان کنونی کشور بر مشکلات سیاسی و اقتصادی خود غلبه کرده است و بسیاری از ابهامات و ریسک‌ها نیز از بازار سهام رخت بر بسته است؛ ریسک باز شدن نماد‌های پالایشگاهی از بین رفته و در روابط خارجی نیز عملا با تفاهم سیاسی لوزان و افزایش احتمال توافق جامع هسته‌ای، گشایش صورت گرفته است. رشد بازارهای کالایی مثل روی و مس و نیز استناد به گزارش‌های شرکت‌های اروپایی که حاکی از حل مشکلات اقتصادی آنها و از بین رفتن رکود جهانی است، همه به اتفاق مجموعه عوامل مثبتی را پیش روی بازار سهام قرار داده است.
در حالی که برآیند مجموعه عواملی که بورس تهران در زمان فعلی با آن مواجه است، برآیند مثبتی است، اما سوالی که این روزها برای سهامداران مطرح است، اینکه تحت چنین شرایطی چرا شاخص ریزش می‌کند؟
کارشناسان در مقابل این عوامل مثبت دو دلیل عنوان می‌کنند که موجب می‌شود بازار نتواند به رشد پرقدرت خود بازگردد؛ عدم تغییر در نرخ سود سپرده‌ها و عرضه‌های سنگین دو دلیلی هستند که در مقابل این دلایل مثبت وجود دارد.
برخی کارشناسان نیز معتقدند دلهره‌های سهامداران هنوز به قوت خود باقی است و با ولع فروش فروشندگان نیز تشدید می‌شود؛ بنابراین این سهامداران با بی‌اعتمادی نسبت به معاملات بازار سهام به فروش سهم پرداخته و روند نزولی بازار را تشدید می‌کنند. در این رابطه مجتبی مرتضی‌زاده، کارشناس بازار سهام، به بررسی شرایط بورس از ابتدای سال پرداخت و اظهار کرد: بورس تهران از ابتدای سال 94 حرکت رو به رشد خوبی را آغاز کرد، به‌طوری که شاخص کل از محدوده 62 هزار و 500 واحد در روز 5 فروردین به محدوده 70 هزار در 19 فروردین رسیده بود؛ این در حالی است که در سال‌های گذشته در این بازه زمانی به دلیل عدم حضور همه سهامداران و غیر فعال بودن بخش عظیمی از بازار، شاخص معمولا کم تحرک بوده است.
وی افزود: ابتدای سال 94 به نظر می‌رسید که بعد از افتی که بورس تهران از دی ماه سال 92 تا انتهای سال 93 درگیر آن بود، با خبر بیانیه لوزان و توافق قریب الوقوع، رشد شاخص، ممتد و مداوم باشد.
این کارشناس بازار سهام به کمرنگ شدن دلایل افت شاخص اشاره کرد و گفت: در واقع در شرایط فعلی بهانه‌های افت بازار در حال از بین رفتن است؛ بعد از بازگشایی نمادهای پالایشگاهی، عملا ریسک نمادهای بسته شده بورس از بین رفت و با انتشار بیانیه لوزان احتمال عدم توافق هسته‌ای و تداوم تمدید تحریم‌ها بسیار کمرنگ شد. وی افزود: انتشار گزارش‌های شرکت‌های اروپایی نشان می‌دهد که کشورهای اروپایی در معرض خطر بحران نظیر اسپانیا و ایتالیا برخلاف آنچه تصور می‌شد در حال بازسازی اقتصادی خود هستند و سیاست‌های QE اروپایی‌ها جهت از بین بردن رکود خود را به خوبی نشان داده است. 
مرتضی‌زاده افزود: بعد از رشد قیمت نفت و رسیدن به محدوده 60 دلار و همچنین رشد محسوس در بازار فلزات اساسی نظیر روی و مس، دیگر بهانه‌های رکود جهانی نیز به تدریج در حال از بین رفتن است. در واقع همه مواردی که در سال 93 باعث افت بازار شده‌اند، در سال 94 بیشتر این موارد در حال بهبود بوده‌اند، اما بازار سرمایه با این سوال اساسی مواجه است که پس چرا شاخص بورس با تمام این اتفاقات اکنون ریزشی است؟  مرتضی‌زاده تشریح کرد: یکی از دلایل این افت را می‌توان به بالا بودن سود بانکی ربط داد و این در حالی است که سود بانکی بالا حتی خطر ورشکستگی خود بانک‌ها را نیز افزایش داده است، بنابراین باید گفت عملا تا زمانی که سود بانکی به این صورت باشد، نقدینگی دلیلی برای جابه‌جا‌یی از بانک‌ها به بازار‌های موازی ندارد. 
به گفته مرتضی‌زاده صرف اخبار مربوط به کاهش سود بانکی نمی‌تواند نقدینگی را به سمت بازار‌های موازی بکشاند، اما خبر قطعی کاهش سود سپرده‌ها این امکان را فراهم می‌کند. این کارشناس بازار سهام دلیل دیگر افت بازار را عرضه‌های بی‌حد و حصر در روزهای مثبت دانست و افزود: خاستگاه این عرضه‌ها متفاوت است، برخی از این عرضه‌ها از جانب خصوصی‌سازی و دولت است و برخی دیگر نیز دلایل دیگری دارند، اما این عرضه‌های سنگین به هر دلیلی که باشد، از نظر اقتصادی با فشار عرضه، قیمت را به سمت پایین سوق می‌دهد. 
به اعتقاد این کارشناس بازار سهام حتی در صورتی که سود بانکی کاهش پیدا کند و تحریم‌ها نیز برداشته شود و به این صورت تمام موانع رشد بازار رفع شوند، اگر این عرضه‌ها به این شکل ادامه‌دار باشند نمی‌توان انتظار رشد چندانی داشت. 
مرتضی‌زاده در بخشی از سخنان خود به ولع فروش توسط فروشندگان اشاره کرد و افزود: در شرایطی که اعتماد سهامداران به‌طور کامل به بازار بازنگشته است، فروش‌های بیش از حد عملا خریداران را به عقب می‌راند. 
این کارشناس بازار سهام در ادامه چشم‌انداز رشد بازار سهام را در ماه‌های آتی مناسب ارزیابی کرد و افزود: به نظر می‌رسد با کاهش تورم و بهبود وضعیت اقتصادی بعد از مدت‌ها سود بانکی کاهش پیدا کند که در این صورت نسبت قیمت به درآمد بازار رشد خوبی خواهد داشت؛ نقدینگی نیز به سمت بازار سرمایه حرکت می‌کند و مهم تر از همه هزینه مالی شرکت‌ها نیز کم می‌شود که این موضوع در گروه‌های خودروسازی، سیمان و دارو می‌تواند باعث حرکت و رشد خوبی شود. مرتضی‌زاده به رفع اثر تحریم‌ها بر گروه‌های مختلف بورسی پرداخت و گفت: انتظار بر این است که در ماه‌های آتی تحریم‌های هسته‌ای نیز برداشته شود که در صورت رفع تحریم تقریبا اکثر گروه‌ها رشد خیلی خوبی خواهند داشت. 
به گفته وی در گروه‌های پتروشیمی رفع تحریم موجب خواهد شد که این شرکت‌ها در صادرات و تولید از تمام ظرفیت‌های تولید و فروش خود استفاده کنند و گروه‌های دارو‌سازی و قطعه‌سازی نیز با کاهش نرخ دلار و رفع تحریم‌های تکنولوژی برای این شرکت‌ها، فرصت‌های رشد خوبی خواهند داشت.  این کارشناس بازار سهام در پایان افزود: در انتهای سال 2015 انتظار بر این است که رکود جهانی از بین برود و این موضوع برای شرکت‌های صادراتی کشور بسیار مهم تلقی می‌شود؛ با از بین رفتن رکود جهانی در گروه‌های غذایی و سیمانی و فلزی نیز شاهد رشد خوبی خواهیم بود. 

  در بازار چه گذشت‌؟
روز گذشته در بازار سهام بیش از 597 میلیون سهم بین سهامداران دست به دست شد که نسبت به روز گذشته با افت 43 درصدی مواجه شد. ارزش معاملات نیز با افت 28 درصدی به رقم 139 میلیارد ریال رسید.
 شاخص قیمت (وزنی- ارزشی) با 4 واحد افزایش به 29 هزار و 517 واحد رسید. شاخص کل (هم‌وزن) با 41 واحد افزایش به رقم 10 هزار و 227 واحد و شاخص قیمت (هم وزن) با 37 واحد افزایش به 9 هزار و 357 واحد رسید. نمادهای پربیننده بورسی دیروز مربوط به شرکت‌های بانک صادرات ایران، پالایش نفت بندرعباس، بانک ملت، ایران خودرو، بانک تجارت، پارس خودرو و پالایش نفت اصفهان بود.
نمادهای شبندر، اخابر، فملی و معادن، وپارس در کاهش شاخص بورس بیشترین اثر را داشتند.نماد شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی و نفت و گاز پتروشیمی تامین در رشد شاخص اثرگذار بودند.
در فرابورس ایران دیروز شاخص کل با رشد 9 واحدی،به رقم 756 رسید.معامله‌گران فرابورسی بیش از 163 میلیون سهم در 23 هزار و 347 نوبت معاملاتی داد‌و‌ستد شد.ارزش معاملات به 126 میلیارد تومان رسید. نمادهای شتران، زاگرس، هرمز، جم، پترول، شپاس، در رشد شاخص و نماد شاوان در افت شاخص اثرگذار بودند.
نمادهای پربیننده فرابورسی مربوط به شرکت‌های فولاد هرمزگان جنوب، پالایش نفت تهران، پالایش نفت لاوان، بانک دی، توسعه خدمات دریایی و بندری سینا، گروه پتروشیمی سرمایه ایرانیان و بانک حکمت ایرانیان بوده است.
در بازار اوراق با درآمد ثابت 106 هزار و 230 ورقه اجاره سه ماهه امید معامله شد و بیشترین حجم معاملات ETF نیز به صندوق سرمایه‌گذاری کاریس با معامله 46 هزار سهم اختصاص یافت.
همچنین، در بازار اوراق تسهیلات مسکن، همه نمادها کاهش قیمت داشتند و هر ورقه حق تقدم تسهیلات مسکن در جریان معاملات امروز با قیمت 73 تا 79 هزار تومان دست به دست شد.
بر اساس این گزارش، ثبت معاملات توافقی نماد معاملاتی شرکت فروشگاه‌های زنجیره ایدیاکو ایرانیان و شرکت تکادو جهت برگزاری مجمع عمومی عادی به‌طور فوق العاده و شرکت صنعتی بهپاک جهت برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه صاحبان سهام، در پایان معاملات امروز متوقف شد.

دنیای اقتصاد