بررسی پتانسیل‌های رشد بازار سهام در بلندمدت  / 28 فروردین 94

شاخص کل بورس تهران که از روزهای گذشته روی یک مدار نزولی حرکت کرده در حالی روز چهارشنبه نیز این مسیر را ادامه داد که بر اساس آمارها از شروع هفته تا کنون با افت 2606 واحدی همراه بوده و زیان 7/ 3 درصدی در بازار شکل گرفته است.
 در این بین میزان ریزش هفتگی شاخص کل بورس تهران در هفته جاری در شرایطی بیشترین میزان ریزش در یک سال گذشته به شمار می‌رود که آخرین بار نماگر شاخص در هفته منتهی به 27 فروردین سال گذشته با افت 2/ 4 درصدی بیشترین افت هفتگی را نسبت به هفته جاری تجربه کرده است.  شانزدهمین روز کاری برای بازار سرمایه با افت 386 واحدی همراه بود تا سود‌دهی بازار سرمایه را از اول سال تا‌کنون به‌ 9/ 8 درصد برساند. برخی کارشناسان معتقدند با توجه به شرایط فعلی بازار سرمایه و نبود ابهام در صنایع مختلف تنها می‌توان اخبار روانی را بر نوسان بازار موثر دانست. واکنش‌های متفاوت به تفاهم در مسائل هسته‌ای از یکسو و از سوی دیگر زمزمه‌ها در رابطه با تغییر نرخ سود سپرده بانکی شرایطی را به وجود آورده که ماحصل آن نوسانات رقم شاخص در روزهای گذشته بوده است؛ اما سوالی که این روزها ذهن فعالان و بازیگران بازار سهام را به خود مشغول کرده،پیش‌بینی تداوم روند نوسانی یا رسیدن به ثبات قابل قبول در رقم شاخص است. «دنیای اقتصاد» در این گزارش بررسی می‌کند چه پارامترهایی در شرایط فعلی بازار بر روند نوسانی یا حرکت با ثبات بازار موثر است؛ همچنین پتانسیل‌های رشد بازار سهام در بلند مدت در این گزارش مورد بررسی قرار خواهد گرفت./مهرنوش سلوکی/دنیای اقتصاد

به گزارش «دنیای اقتصاد» بازار سرمایه روز گذشته با 832 میلیون سهم معامله به ارزش 168 میلیارد تومان افت 56/ 0 درصدی شاخص به میزان 386 واحد را تجربه کرده و به رقم 68 هزار و 78 واحد نزول کرد. بر اساس این گزارش، شاخص قیمت (وزنی-ارزشی) با 166 واحد افت به 29 هزار و 351 واحد، شاخص کل (هم وزن) با 3/ 0 واحد صعود به 10 هزار و 227 واحد و شاخص قیمت (هم وزن) با 3/ 0 واحد صعود به 9 هزار و 357 واحد رسید.
در همین رابطه صنایع بانکی، خودرویی و محصولات فلزی همانند روز قبل برترین گروه‌های بازار سهام بودند. شرکت مخابرات ایران نیز در بین هفت نماد تاثیر‌گذار بر شاخص بیشترین اثر منفی را با تاثیر 111.7 واحد بر شاخص کل به ثبت رسانده و بعد از آن نمادهای شبندر (پالایش نفت بندر عباس‌) و همراه (شرکت ارتباطات سیار ایران‌) بیشترین اثر منفی را روی شاخص داشته‌اند.
بر همین اساس، طی فعالیت بازار در روز گذشته حجم و ارزش معاملات هر دو به ترتیب با 41/ 39 و 81/ 20 درصد افزایش همراه بود که با توجه به این درصد افزایش رشد قابل توجهی نسبت به روز قبل محسوب می‌شود.
کارشناسان در بررسی‌های خود نظرهای متفاوتی در رابطه با روند نزولی بازار مطرح کرده‌اند. گروهی از آنان معتقدند نبود نقدینگی جدید در بازار می‌تواند دلیل محکمی برای افت شاخص در روزهای اخیر باشد که تداوم آن روندهای نزولی را تشدید می‌کند. از دیدگاه این افراد پس از رسیدن به تفاهم در چارچوب مذاکرات هسته‌ای تقاضای بالا و صف‌های خرید طولانی ناشی از خوش‌بینی به روند روزهای آتی بازار به مقدار زیادی از نقدینگی بازار کاسته است. همچنین جذابیت در نرخ سود سپرده بانک‌ها و سیاست‌های انقباضی دولت از عوامل دیگری است که مانع از ورود نقدینگی جدید به بازار سرمایه شده است.
در همین رابطه حسین صالحی، کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد » با بیان اینکه در شرایط فعلی فاکتور بنیادی مناسبی برای رشد شرکت‌ها در بازار دیده نمی‌شود، گفت: با توجه به رکود در کشور، پیش‌بینی پایین ماندن نرخ تورم که تضعیف تقاضا در بازار را به همراه دارد همچنین پایین بودن قیمت کالاهای جهانی در کنار عدم اجرای طرح توسعه محسوس در سال 94 در عمده شرکت‌ها و همچنین فشار هزینه‌ای با توجه به بودجه‌های بعضا خوش‌بینانه یا متعادل در اکثر شرکت‌ها امسال خیلی نباید دنبال فاکتور رشد سودآوری در شرکت‌ها باشیم.
وی افزود: در این شرایط برای تغییرات قیمت سهام عمدتا یا باید منتظر رشد قیمت‌های جهانی یا دنبال فاکتورهای رشد پی بر ‌ای بازار در صنایع موجود باشیم.
وی همچنین چند پارامتر مختلف را بر رشد بازار سهام موثر دانست و گفت: در حال حاضر عوامل مختلفی مثل حصول توافق سیاسی، کاهش ریسک‌های سیستماتیک در اقتصاد کشور و صنایع و همچنین دورنمای رفع تحریم و گشایش‌های ایجاد شده در کاهش هزینه‌های عملیاتی و مالی شرکت‌ها به خصوص با عدم کاهش نرخ دلار که تاثیر مثبتی در اکثر صنایع دارد، به‌طور منطقی سبب رشد پی بر ‌ای بازار می‌شود.
وی ادامه داد: برای مثال مهم‌تر از خوش‌بینانه یا بدبینانه صحبت کردن مسوولان داخلی یا خارجی، مقایسه صحبت‌ها یا پیش‌بینی‌های فعالان قبل از آن جهت‌گیری‌ها، مشخص می‌کند بازار به کدام سمت می‌رود. همچنین بازار در روزهای قبل نشان داد نسبت به سطوح مقاومتی واکنش نشان می‌دهد و عرضه‌های شرکت‌های حقوقی و نهادهای دولتی سبب چیرگی عرضه بر تقاضا شده است.
صالحی افزود: در مقطع اخیر رشد خرید ناشی از بهبود انتظارات در فاکتورهای بنیادی و همچنین هیجان خرید به‌دلیل تزریق نقدینگی جدید به بازار به‌علاوه عمق بخشیدن به بازار و افزایش نقدشوندگی ماهیتا نوسانات بازار را بیشتر و تشدید کرده و در نتیجه حرکات مثبت و منفی زیادی را ایجاد کرده است؛ اما چون روند بلندمدت همچنان مثبت است نگرانی خاصی نباید وجود داشته باشد.
این کارشناس نگاه کوتاه مدت را برخلاف نگاه بلند مدت بازار دانست و گفت: در کوتاه‌مدت همان‌طور که اشاره شد فاکتور انتظارات نقش اساسی دارد بنابراین باید انتظار بازار نوسانی در محدوده فعلی کوتاه‌مدت و میان‌مدت را داشت.
وی افزود: همان‌طور که برآورد می‌شود حتی در گروه‌های فعال بازار نیز شاهد جداشدن روند سهم‌ها نسبت به هم خواهیم بود. در مجموع پیگیری شرایط سیاسی به‌عنوان مهم‌ترین عامل همچنان بر بازار سایه سنگینی دارد. همچنین فاکتورهای اقتصادی مهم داخلی نظیر وضعیت سود سپرده‌ها و نرخ دلار تاثیر‌گذاری بسیار زیادی در بازار دارد.
وی همچنین بیان کرد: بررسی روند پی بر‌ای بسیار حائز اهمیت است. آمارها نشان می‌دهد پی بر ‌ای بازار انتهای بهمن سال گذشته 1/ 5 بوده؛ اما چون بعضا بودجه شرکت‌ها کاهشی بوده این پی بر ‌ای در آخر اسفند به نسبت 4/ 5 رسیده است. در حال حاضر این نسبت 6 است که باید در آن فاکتور اصلاح زمانی را نیز لحاظ کنیم. با اطمینان بازار از حصول توافق و زمان برداشتن تحریم‌ها می‌توان پیش‌بینی کرد که پی بر ‌ای بازار تا 7 نیز رشد خواهد کرد.
وی در پایان افزود: بازار سرمایه بیشتر از حمایت نیاز به اطمینان بخشی به‌عنوان بازاری دارد که برای اقتصاد کشور حائز اهمیت است. همچنین باید دقت کرد که این بازار به‌عنوان ابزاری برای تامین مالی شرکت‌ها و کارآ برای فعالان به‌شمار می‌رود و نه فقط ابزاری برای کنترل قیمت‌ها و خروج نقدینگی از بازار‌های مالی.

 به اخبار و شایعات هدفمند توجه نکنید
طبیعت بازار نوسان است، در حقیقت جزء‌لاینفک بازار سرمایه نوسانات و تغییرات است. اگر انتظار داشته باشیم روزی دو هزار واحد بازار رشد کند پس نباید از سقوط‌های 500 -600 واحدی حتی هزار واحدی متعجب شویم.
مدیرعامل کارگزاری بانک آینده با بیان این مطلب گفت: بازدهی 11 درصدی طی 10 روز کاری ابتدای سال 94 تا حدودی موید این است که بازار، سال خوبی را شروع کرده است. اما اگر این رشد می‌خواست به همین منوال ادامه پیدا کند به نگرانی‌ها دامن می‌زد و خطرناک می‌شد و اساسا دور از منطق هم بود. فردین آقا‌بزرگی ادامه داد: طبیعتا به واسطه ذات بازار این مثبت و منفی‌ها باید وجود داشته باشد که این اتفاق هم افتاده و هیچ مورد خاصی جز تفاسیر مختلف برای سرمایه‌گذاران در پی ندارد. این کارشناس بازار سرمایه خاطر‌نشان کرد: در چنین شرایطی عده‌ای نوسان‌گیری را در پیش می‌گیرند، اما به اعتقاد من، سهامداران میان مدت و بلند مدت برنده معاملات امسال هستند، چون در بازار هیجانی و رو به رشد که مبتنی بر اطلاعات و اخبار از جمله بحث‌های هسته‌ای و موارد دیگر است که نتیجه نهایی آن فعلا قابل پیش‌بینی‌ نیست که دقیقا چه اتفاقی می‌افتد، خرید با فرض نوسان‌گیری کار بسیار پرریسکی خواهد بود.
 وی ادامه داد: اینکه سهامدار برآورد کند در چه مقطعی وارد سهم شود و خرید آن مناسب است و در چه مقطعی خارج شود کار مشکلی است، اما مهم این است که اراده حاکم در باب مذاکرات همان‌طور که مسوولان ارشد نظام تاکید داشتند رفع دغدغه‌های طرفین است که تا حد زیادی این مسائل برطرف شده و رسیدن به نتایج و مقاصد طرفین دور از دسترس نخواهد بود.
آقا‌بزرگی در ادامه شرایط روانی فعلی را آسیب شناسی و اظهار کرد: در همین شرایط عده‌ای با کسب سودآوری بیشتر به اخبار غیر‌موثق و شایعات دامن زده و این اخباری که رد و بدل می‌شود عده‌ای از سهامداران را نگران می‌کند که مثلا اگر یک شرکت بزرگ در بازار عرضه شود و نقدینگی زیادی بخواهد سایر سهم‌ها منفی می‌شوند پس دوباره دومینوی منفی بین نمادها آغاز می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه برای وارد نشدن بازار به سیکل اشتباه گفت: در چنین شرایطی اتکا به اطلاعاتی که می‌تواند هیچ مبنای درست و واقعی نداشته باشد نباید مبنای تصمیم‌گیری سهامداران و سرمایه‌گذاران باشد چون فعالان بازار واقف هستند که مجموعه‌ای از ریسک‌های بازار از جمله ریسک هسته ای، ابهامات برخی صنایع و برخی تصمیمات نهادهای قانون‌گذار و مجری که بر‌خلاف حرکت رونق بورس بود، پشت سر گذاشته شده است و مجموع آیین‌نامه‌ها، ضوابط و قوانین صادر شده طی چند ماه اخیر در جهت تقویت تولید و بازار سرمایه است.
 وی تاکید کرد: با یک وقفه زمانی اثر این تصمیمات در بازار متبلور می‌شود به‌عنوان مثال کاهش سود سپرده بانکی، تعدیل نرخ خوراک پتروشیمی ها، تعدیل نرخ قیمت محصولات و تصمیمات صندوق توسعه بازار و تشکیل کمیته ثبات بازار همگی تدابیر زیر ساختی بوده که بستر اولیه برای متعادل‌سازی و روند بهبود بورس را فراهم کرده است و در این شرایط به نظر من طبیعی ترین چیزی که می‌توان دید همان چیزی است که این روزها در بازار در حال رخ دادن است.
آقا‌بزرگی ادامه داد: حدود 11 درصد از ابتدای سال بازدهی رقم خورده است پس افت 2-3 درصد کاملا طبیعی است، چون معدل بازدهی بازار، مثبت قابل توجه بوده است و شخصا کمتر به یاد دارم در یک عملکرد سالانه در ماه آغازین سال، دو تا سه عرضه اولیه پیش بینی شده باشد که همین عرضه‌های اولیه نشان از رویکرد مثبت و وجود نقدینگی آماده برای ورود به بورس دارد و این شرایط مثبت باید به فال نیک گرفته شود البته به دور از هیجانات و احساساتی که می‌تواند در چنین شرایطی حاکم باشد.
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی ممکن است اراده‌ای از طرف برخی که به دنبال سودآوری‌های بیشتر هستند شکل بگیرد، گفت: در چنین فضایی برخی به فضای منفی و مثبت بازار دامن می‌زنند تا سودهای مد نظرشان را کسب کنند در حالی‌که همین چند روز خیلی از کارشناسان در برابر این پرسش که چرا بازار منفی شد؟ نمی‌توانستند جواب منطقی و خاصی داشته باشند در حالی‌که اگر از مثبت شدن بازار کسی پرسش کند عوامل متعددی قابل طرح بود پس اینکه عده‌ای منفی شدن بازار را بر گردن دو سه عرضه اولیه بیندازند یک بحث حاشیه‌ای است که اثرش در آن حدی که در برخی از تحلیل‌ها مطرح می‌شود، نیست.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است: مسوولان بازار سرمایه همه این مناسبات را در نظر دارند که اگر این عرضه‌ها از یک حدی بیشتر شود و بخواهد از نظر جذب نقدینگی به بازار فشار بیاورد، عرضه‌های اولیه را کنترل کنند و در یک حد متعادل نگه دارند؛ بنابراین جای هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد. آقا‌بزرگی در پایان گفت‌وگو به «سنا» درخصوص چشم‌انداز بازار گفت: در فضایی که حتی روزانه و به‌طور پراکنده و متعدد اخباری وارد فضای اقتصادی بازار می‌شود، ترسیم یک چشم انداز روشن کار دشواری است، اما با اطلاعات موجود و فرض ثابت ماندن همه عواملی که در بورس اثر گذار است سال خوبی را برای بورس می‌بینم چون خیلی از دغدغه‌ها برطرف شده و بستر برطرف شدن خیلی از مسائل مرتبط با بورس نیز مهیا شده است، بنابراین تا پایان سال بازدهی منطقی را پیش‌بینی‌ می‌کنم.