>>ادامه واکنش‌ها به استفاده روسیه از پایگاه نوژه و استقرار "اس 400" روسی در همدان

>>>ایران هیچ پایگاه نظامی در اختیار روسیه قرار نداده// 29مرداد95  

از پیشخوان رسانه ها - یک روز پس از انتشار خبر حضور جنگنده‌های روسیه در پایگاه هوایی نوژه همدان و حمله به مواضع داعش در سوریه از این نقطه کشور، یکی از نمایندگان مجلس در تذکری به علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که براساس اصل 146 قانون اساسی استقرار هرگونه پایگاه نظامی خارجی در کشور حتی برای استفاده صلح‌آمیز ممنوع است. لاریجانی نیز در واکنش به این تذکر حشمت‌الله فلاحت‌پیشه با اشاره به اینکه ایران با روسیه در موضوع منطقه همکاری دارد، تاکید کرد: «اینکه ما با روسیه به‌عنوان متحد در مسائل منطقه به خصوص در سوریه همکاری داریم به معنای این نیست که پایگاهی به روسیه از نظر نظامی دادیم بنابراین اگر کسی این موضوع را در رسانه‌ها مطرح کرده، تکذیب می‌شود.»

رئیس مجلس در تذکر فلاحت‌پیشه در مورد حضور جنگنده‌های روسیه در پایگاه هوایی شهید نوژه همدان گفت: «اخطار شما ناظر به اصل 146 قانون اساسی است که طبق آن‌ استقرار هرگونه پایگاه نظامی خارجی در کشور ممنوع است که بر این اساس پایگاهی در اختیار هیچ کسی قرار ندادیم.» لاریجانی با اشاره به این موضوع که ایران همکاری‌هایش با روسیه را علنی مطرح کرده است، ادامه داد: «این همکاری به خاطر بحران تروریستی که برخی کشورهای مخرب منطقه و آمریکایی‌ها راه انداخته‌اند، است. آنها شرایطی را در منطقه ایجاد کرده‌اند که فکر می‌کنیم در این وضعیت روسیه تلقی درستی از منطقه پیدا کرد و در یک سال اخیر همکاری‌اش را با ما در زمینه حل بحران تروریستی در منطقه آغاز کرد.» همچنین او تاکید کرد که نظرات ایران در حل بحران تروریستی در منطقه با روسیه نزدیک است. به گزارش «ایسنا» پیش از صحبت‌های لاریجانی، فلاحت‌پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در توضیح تذکر و اخطارش با استناد به ماده 110 آیین‌نامه و اصل 146 قانون اساسی گفت: «طبق آیین‌نامه، رئیس مجلس می‌تواند در ابتدای جلسات درخصوص مسائل مهم کشور صحبت کند. استقرار جنگنده‌های روسی در پایگاه نوژه همدان مطرح شده حال اینکه براساس اصل 146 قانون اساسی استقرار هرگونه پایگاه نظامی خارجی در کشور حتی برای استفاده صلح‌آمیز ممنوع است البته شاید شما ناظر به اصل 146 این موضوع را جزو وظایف شورای امنیت ملی مطرح کنید که به نظر من این موضوع ارتباطی به وظایف و اختیارات این شورا ندارد.»

همچنین این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به سیاست خارجه بسیار متفاوت و بعضا متلاطم و پر نوسان روسیه اشاره کرد و افزود: «اولین بار بعد از جنگ جهانی دوم است که چنین امکانی در اختیار یک قدرت خارجی در ایران گذاشته می‌شود. درخواست من این است که طبق ماده 110 آیین‌نامه توضیح دهید که آیا اقدامات صیانتی لاز

م در این رابطه وجود دارد و اینکه چقدر می‌توان در برابر نوسانات سیاسی و راهبردی در رفتار آینده روس‌ها اطمینان کرد که این‌گونه آسمان خود را در اختیار روس‌ها قرار دهیم.»

مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی
از سوی دیگر علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگویی با اشاره همکاری‌های دفاعی تهران و مسکو گفت که پرواز هواپیماهای روسی از پایگاه نوژه براساس مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی و در چارچوب همکاری‌های چهارجانبه ایران، روسیه، سوریه و عراق است. به گزارش «ایرنا» نماینده مردم بروجرد در مجلس دهم با تاکید بر اینکه این همکاری در راستای توسعه هدف جمهوری اسلامی برای مبارزه با تروریسم است، ادامه داد: این همکاری مغایرتی با قانون اساسی ندارد؛ چرا که پایگاه هوایی همدان نه پایگاه روسی شده و نه جنگنده‌ای در پایگاه نوژه مستقر شده است.» به گفته بروجردی، تنها اقدامی که صورت می‌گیرد این است که هنگام پرواز اجازه داده می‌شود جنگنده‌های روسی برای دریافت سوخت در چارچوب همکاری‌های دوجانبه و چهارجانبه از این پایگاه استفاده کنند که در این چارچوب همکاری‌ها کاملا منطقی است.همچنین بروجردی در این باره که برخی سایت‌های صهیونیستی عنوان کرده‌اند که در پایگاه نوژه همدان اس 400 روسی مستقر شده، تاکید کرد: «سایت‌های صهیونیستی مطالب خلاف اعتبار عنوان می‌کنند؛ در کل، هیچ استقراری توسط روسیه در خاک جمهوری اسلامی صورت نگرفته است.»

واکنش وزارت خارجه آمریکا
از سوی دیگر اقدام روس‌ها در استفاده از پایگاه هوایی نوژه، واکنش آمریکا را به دنبال داشت. وزارت امور خارجه آمریکا استفاده روسیه از پایگاه هوایی همدان برای حمله به مواضع تروریست‌ها در سوریه را تاسف‌بار خواند و مدعی شد که این اقدام نقض قطعنامه 2231 است. به گزارش «ایسنا» مارک تونر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز سه‌شنبه خود در پاسخ به سوالی درباره خبر استقرار جنگنده و بمب‌افکن‌های روسیه در یک پایگاه هوایی در همدان و پرواز آنها به سمت سوریه برای حمله به مواضع تروریست‌ها گفت: «ما هنوز در حال ارزیابی این هستیم که آنها دقیقا و در چه حجمی این کار را انجام می‌دهند. به نظر می‌آید که روس‌ها از پایگاه هوایی ایران استفاده کرده باشند. من می‌دانم که وزارت دفاع تاکنون درباره این مساله اظهارنظر کرده است و من و شما را به آنها ارجاع می‌دهد اما باید بگویم که این اتفاق تاسف‌بار است اما غیرمنتظره و تعجب‌آور نبود.» براساس گزارش پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا، تونر ادامه داد:‌ «من فکر می‌کنم که این اقدام ادامه الگویی است که از روسیه برای انجام حملات هوایی دیده‌ایم که به نظر می‌آید این بار با کمک مستقیم ایران انجام شده که دست کم هدف آن داعش و جبهه النصره بوده است. آنچه اکنون برای ما نامشخص است، از نظر من این است که آنها تا چه اندازه قصد دارند از ایران استفاده کنند. ما گزارش‌هایی دیده‌ایم که می‌گوید این اتفاق قرار بوده یک بار رخ دهد و نمی‌دانیم که ادامه خواهد داشت یا خیر. من مطلعم که جان کری، وزیر امور خارجه با همتای روس خود در این باره صحبت کرده است اما من جزئیات بیشتری درباره‌اش ندارم.»

تونر در پاسخ به سوالی درباره‌ رایزنی‌های روسیه و آمریکا برای همکاری در سوریه و احتمال تشکیل ائتلافی سه‌جانبه میان روسیه، آمریکا و ایران درخصوص سوریه نیز گفت: «رایزنی‌های ما با روسیه ادامه دارد اما این رایزنی‌ها به این معنی نیست که ما به توافقی برای همکاری در زمینه سوریه رسیده باشیم. هر چند اتفاقات روز سه‌شنبه هم به معنی این نیست که باید رایزنی‌های‌مان را متوقف کنیم اما منظور من تشکیل چنین ائتلافی نیست.» او در ادامه مدعی شد که اگر این گزارش‌ها صحت داشته باشند، به‌طور حتم نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل است که تامین، فروش یا انتقال تجهیزات هوایی جنگی را به ایران ممنوع می‌کند مگر اینکه مورد تایید شورای امنیت قرار گرفته باشد که فکر نمی‌کنم چنین چیزی رخ داده است. شورای امنیت باید این مساله را مورد بررسی قرار دهد.

مسکو ادعای واشنگتن را رد کرد
این ادعاها در شرایطی مطرح شده است که روسیه ادعای آمریکارا مبنی بر اینکه گسترش همکاری‌های مسکو با تهران علیه تروریست‌های ضدسوری نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل است رد کرد. به گزارش «ایرنا» یک مقام وزارت خارجه روسیه روز چهارشنبه به خبرگزاری ایتارتاس گفت: «مقام‌های آمریکایی باید با دقت قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل درباره ایران را بخوانند که محدودیت تحویل تسلیحات در آن قید شده است.» مقام روسی بدون ذکر نام افزود: «مفاد قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل هیچ ارتباطی با گسترش‌ همکاری‌های ضدتروریستی ایران و روسیه ندارد.» همزمان سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه ادعای آمریکا را مبنی بر اینکه گسترش همکاری‌های تهران و مسکو برای مبارزه با تروریسم ضدسوری نقض قطعنامه 2231 سازمان ملل است، بی‌اعتبار خواند. لاوروف روز چهارشنبه در دیدار با مورایه مک کیلی، وزیر خارجه زلاندنو در مسکو گفت: «هیچ دلیلی برای متهم کردن روسیه به نقض قطعنامه 2231 سازمان ملل برای همکاری ضد تروریستی با ایران وجود ندارد.»
پایگاه خبری آنلاین روزنامه ماسکوفسکی کامسامولتس به نقل از سخنان وزیر خارجه روسیه نوشت: «مسکو هیچ اقدامی برای تحویل یا فروش هواپیماهای نظامی به تهران نکرده است بلکه مبارزه علیه تروریسم (ضدسوری) در چارچوب همگرایی‌های دو کشور ادامه دارد.»لاوروف همچنین تاکید کرد که در عملیات نظامی جدید روسیه مانند قبل مواضع تروریست‌ها هدف گرفته می‌شود و در این وضعیت هیچ موضوعی برای گفت‌وگو و مذاکره وجود ندارد.

روسیه به آمریکا اطلاع‌رسانی کرده بود
پس از استفاده جنگنده‌های روسیه از پایگاه هوایی نوژه این سوال مطرح شد که آیا آمریکا از این موضوع اطلاع داشته است یا خیر. مارک تونر نیز در پاسخ به این سوال که چطور واشنگتن با توجه به پایگاه اطلاعاتی وسیعش از قصد روسیه برای استفاده از پایگاه هوایی ایران مطلع نشده است، گفت: «ما از طریق کانال‌های وزارت دفاع از موضوع باخبر شدیم اما من فکر می‌کنم که یک اطلاع‌رسانی مختصر (از سوی روسیه) انجام گرفته است.» این سخنگوی وزارت خارجه آمریکا افزود: «ما می‌دانیم که ایران در جنگ سوریه حامی دولت بوده، روسیه نیز از دولت (سوریه) حمایت می‌کند. بنابراین، این حقیقت که آنها با یکدیگر برای انجام حملات هوایی علیه آنچه می‌گویند اهداف تروریستی است، همکاری می‌کنند موضوع عجیبی نیست پس ما شوکه نشده‌ایم اما این اقدام سودمند نیست.»

در عین حال یک مقام نظامی آمریکایی گفت که روسیه پیش از استفاده از پایگاه نیروی هوایی همدان برای عملیات در سوریه، واشنگتن را از این تصمیمش آگاه کرده بود. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه راشا تودی، سرهنگ کریس گارور، سخنگوی نیروهای آمریکایی در بغداد در جمع خبرنگاران گفت: «روسیه کمی پیش از استفاده از پایگاه نیروی هوایی همدان واقع در غرب ایران برای حمله به مواضع گروه‌های تروریستی در سوریه، به آمریکا اطلاع داده بود.» گارور همچنین افزود: «روسیه به ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا اطلاع داده است که هواپیماهای این کشور در مسیری پرواز خواهند کرد که ممکن است در نزدیکی نیروهای ائتلاف در عراق و سوریه باشد.» این مقام آمریکایی گفت که ائتلاف ضد داعش اطمینان حاصل کرده است، امنیت پروازها حین پرواز بمب‌افکن‌های روسیه تامین شود. همچنین روزنامه صهیونیستی جروزالم پست در گزارشی با پرداختن به استفاده روسیه از یک پایگاه هوایی در ایران برای حمله به مواضع تروریست‌ها در سوریه نوشت:‌ «اگر چه سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل از پیش می‌دانستند که ایران پذیرفته است میزبان بمب‌افکن‌های روسیه در خاک خود باشد، اما در عین حال اهمیت استراتژیک آن را نه فقط برای منطقه، بلکه برای جهان درک کردند.» به نوشته این روزنامه صهیونیستی، منابع اسرائیلی مدعی‌اند که هواپیماهای نظامی روسیه در ایران، دست کم در حال حاضر منافع اسرائیل را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد اما آنها در جلسات خصوصی عنوان می‌کنند که این اقدام به ویژه در آینده می‌تواند تاثیراتی داشته باشد.

تاکید بر همکاری‌های دفاعی‌ ایران و روسیه
همزمان با واکنش‌های خارجی نسبت به همکاری‌های دفاعی ایران و روسیه در مقابله با تروریست‌ها، علی‌اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در سخنانی گفت: «طی ماه‌های گذشته، قرارهایی با روسیه و دیگر دوستانمان گذاشته‌ایم که در برابر تهاجمات بایستیم که از آن جمله همکاری‌های دفاعی است که مشاهده کردید و این نیز امر غیرمنتظره‌ای نیست.» به گزارش خبرگزاری فارس، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار با «میخائیل اشپیندل» معاون صدر اعظم و وزیر خارجه سابق اتریش تاکید کرد: «تحولاتی که ظرف چند هفته اخیر رخ داده کاملاً غیرقابل پیش‌بینی بود و این تحولات هم در ترکیه هم در اروپا و هم در غرب آسیا و سوریه تاثیرگذار خواهد بود.»

موازنه‌های سیاسی آینده مجهول است
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، ولایتی افزود: «وضعیت دنیا به‌صورت عام و وضعیت آسیای غربی و شمال آفریقا به‌صورت خاص، نسبت به گذشته مشکل‌تر شده و مشخص نیست در حال حاضر دنیا به چه سمتی حرکت می‌کند.» رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه نمی‌دانیم در آینده جهان چندقطبی خواهد شد، عنوان کرد که معادلات بین‌المللی و منطقه‌ای در حال تغییر است و نمی‌دانیم موازنه‌های سیاسی آینده چه خواهد شد. در ادامه ولایتی تاکید کرد که دقیق‌ترین و با تجربه‌ترین سیاستمداران نیز نمی‌توانند وضعیت سیاسی و موازنه‌‌های آینده را پیش‌بینی کنند، بنابراین هر تصمیم سیاسی احتیاج به احتیاط بیشتری دارد. او با بیان اینکه هر نوع گفت‌وگو و تبادل نظر بسیار ضروری است، ادامه داد: «ضرورت دارد که فاصله بین گفت‌وگوها به‌خصوص میان موسسات مطالعاتی بیشتر شده و به تبع آن محدودیت‌ها نیز کمتر شود.»

نگاه جدید ایران، نگاه به شرق
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه نگاه جدید ایران، نگاه به شرق است، گفت: «نگاه جمهوری اسلامی ایران به رابطه با روسیه، نگاهی راهبردی و جامع‌الاطراف است و در سطح همکاری‌های سیاسی، دفاعی و اقتصادی است.» ولایتی پس از دیدار معاون صدر اعظم اتریش در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی درخصوص همکاری‌های ایران و روسیه در مبارزه با تروریسم افزود: «همکاری ایران و روسیه در سطح راهبردی است.» او با بیان اینکه نگاه جدید جمهوری اسلامی ایران، نگاه به شرق است، ادامه داد: «این نگاه جدید مستلزم اجزایی است که از جمله این اجزا داشتن ارتباط راهبردی با کشورهایی مانند روسیه و چین است.» ولایتی اضافه کرد که داشتن روابط راهبردی با روسیه نیز مستلزم الزاماتی است که از جمله آنها داشتن این نوع همکاری‌ها و مبارزه با تروریسم است. او همچنین درخصوص نگرانی آمریکا پیرامون این همکاری‌ها گفت: «اقدامات ایران نیازمند تفسیر به رای آمریکا نیست و تفسیر به رای آمریکا نیز ملاک ما نبوده و برای ما قابل قبول نیست.» ولایتی با بیان اینکه حرکت جمهوری اسلامی ایران در چارچوب روابط بین‌الملل است، تاکید کرد: «تفسیرهای آمریکا را قبول نداریم و ایران از متحدان منطقه‌ای خود و همچنین سوریه دفاع می‌کند.»

مسیر فزاینده همکاری‌های سه جانبه
همزمان کیوان خسروی، سخنگوی شورای‌عالی امنیت ملی درباره همکاری‌های ایران و روسیه در جهت مقابله با گروه‌های تروریستی در سوریه گفت: «همکاری بین ایران، روسیه، سوریه و جبهه مقاومت علیه جریان تروریستی تکفیری در سوریه از مدتی قبل آغاز شده و در مسیر فزاینده‌ای در حال انجام و اجراست.» سخنگوی شورای‌عالی امنیت ملی تاکید کرد: «ظرفیت‌های نظامی، اطلاعاتی، فرماندهی، آموزشی و سرزمینی کشورهای عضو در اختیار این همکاری قرار گرفته و درخصوص این تبادل ظرفیت به تناسب پیشرفتی که در میدان‌های عملیاتی انجام و موفقیت‌هایی که در طول این همکاری حاصل می‌شود، تصمیم‌گیری می‌شود.»

>>>بیشتر بخوانید: >>>با مشخصات‌ پیشرفته ترین بمب‌افکن‌های ‌روسی ‌مستقر در همدان آشنا شوید