>>عرضه "آپ" با قیمت 9999 ریال در بورس؛ "آپ" نیامده شفاف سازی داد >>>عقبگرد در مسیر عرضه‌های اولیه؟  //27مهر95
 

در معاملات دیروز بورس تهران 100 میلیون سهم از شرکت آسان‌پرداخت عرضه شد. 40 درصد از این عرضه اولیه از سوی شرکت به کارکنان اختصاص داده شد. بقیه سهام نیز در دسترس برای خرید فعالان بازار قرار گرفت. «آپ» با سود هر سهم 1468 ریالی با نسبت قیمت به درآمد 8/ 6 با قیمت 9999 ریال کشف قیمت شد.

این عرضه اولیه چند تفاوت قابل توجه نسبت به عرضه‌های گذشته داشت. نخست اینکه بخشی از سهام شرکت در روز عرضه اولیه به کارکنان شرکت اختصاص یافت. تفاوت مهم که عرضه دیروز در مقایسه با گذشته داشت، نحوه ثبت معاملات برای خرید سهام بود. پیش از این با کشف قیمت سهمیه مشتریان آنلاین به‌صورت جداگانه از سوی ناظر بازار مشخص می‌شد. برای مثال می‌توان به عرضه اولیه واسپاری ملت با نماد «ولملت» در خرداد سال جاری اشاره کرد. 80 میلیون سهم از «ولملت» وارد پروسه عرضه اولیه شد. از این مقدار 44 هزار سهم به‌عنوان سهمیه به ازای هر ایستگاه‌ کارگزاری در نظر گرفته شد و 20 میلیون سهم نیز برای فروش به معامله‌گران آنلاین پس از پایان معاملات بازار کنار گذاشته شد. به این ترتیب با اولویت زمانی ثبت سفارش از لحظه مجاز شدن معاملات این نماد برای معامله‌گران آنلاین (ساعت 12:40) امکان خرید سهام برای معامله‌گران برخط وجود داشت. در عرضه اولیه «آپ» 60 میلیون سهم با سهمیه 45 هزار سهمی به ازای هر ایستگاه کارگزاری فروخته شد. پیام ناظر بازار به این موضوع اشاره دارد که «هر کارگزار موظف است 25درصد از کل سهمیه دریافتی کارگزاری را به معامله‌گران بر خط بر اساس سفارش خرید و مطابق با ضوابط و بر اساس رعایت اصل انصاف و عدالت تخصیص دهد.» آخرین پیام از سوی ناظر بازار نیز به سهمیه حداکثر هزار سهمی برای هر کد حقیقی و حقوقی اشاره کرده است.

آقابزرگی مدیر عامل کارگزاری آینده در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به روش نامناسب برخورد با مشکلات در سامانه معاملاتی اشاره کرد. وی در ادامه گفت: این موضوع که به اتکای نقطه ضعف در سامانه آنلاین مجبور به استفاده از روشی جدید با کارآیی کمتر نسبت به گذشته شویم، راهکار مناسبی برای برخورد با مشکلات نیست. در حالی‌که تلاش برای تشویق سرمایه‌گذاری و همچنین جذب سرمایه‌گذاران خارجی وجود دارد، مشکلات کنونی در هسته معاملاتی نمی‌تواند توجیه‌پذیر باشد. این کارشناس بازار سهام در ادامه افزود: وقتی با عرضه اولیه با نقدینگی مورد نیاز اندک کنونی چنین مشکلاتی در معاملات ایجاد می‌شود امکان استقبال از سرمایه‌گذاران خارجی نیز میسر نیست. در شرایط کنونی تمامی مسوولیت‌ها به کارگزاری‌ها تحمیل شده است. افزایش تعداد مشتری‌های یک کارگزاری و عدم اختصاص سهمیه به معامله‌گران آنلاین می‌تواند مشکلاتی را برای کارگزاران به همراه داشته باشد.

حسین ایزدی، مدیر عامل کارگزاری اطمینان سهم نیز به این موضوع اشاره کرد که تلاش برای افزایش مشارکت معامله‌گران برخط انجام شده است. در شرایط کنونی محدودیت‌های ایجاد شده برخلاف پیشرفت‌های پیشین است. بر این اساس در صورتی‌که مشکلی درخصوص معاملات وجود دارد نمی‌توان از یک روش ناکارآمد استفاده کرد. این کارشناس بازار سهام درخصوص اختصاص 40 میلیون سهم میان کارکنان شرکت گفت: این موضوع نیز به نظر مشکلاتی را برای این سهم ایجاد کند. این موضوع که مدیران بالادستی سهام را در اختیار گرفته و سهام میان کارمندان تقسیم نشود، خود می‌تواند بسترساز مشکلات دیگری باشد.همان‌طور که اشاره شد 40 میلیون سهم از سوی شرکت برای تقسیم میان کارمندان شرکت در نظر گرفته شد. بر اساس صورت‌های مالی آسان‌پرداخت تا پایان سال 94 تعداد کارمندان این شرکت 526 نفر بوده است. بر این اساس به هر یک از کارمندان این شرکت بیش از 76 هزار سهم اختصاص داده شده است که هر کارمند به 76 میلیون تومان نقدینگی برای خرید سهام نیاز دارد. در این میان این شرکت تنها 3 کارمند دائم داشته و سایر کارمندان در طبقه کارمندان موقت قرار گرفته‌اند.

 
گذر از رویه موقت با روش جدید
حسن قالیباف اصل مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران در گفت‌وگو با «سنا» گفت: تداوم این روال، نبود بسترهای فنی و عوارض ناشی از تحریم‌ها و عدم به کارگیری روش‌های به روز کشف قیمت سهام شرکت‌های جدید موجب بروز مشکلاتی در رعایت عدالت در بازار سهام ایران شده و به کارگیری هر رویه‌ای می‌تواند مانع از همه‌گیر بودن انصاف و رعایت عدالت شود. وی افزود: روش جدید تخصیص سهام به آنلاین‌ها، ناشی از مسائلی چون افزایش ناگهانی و یکباره سفارش‌های خرید هنگام عرضه‌های اولیه و وجود اختلال در سیستم معاملات آنلاین‌ و قطع شدن اینترنت عده زیادی از معامله‌گران و در نتیجه عدم دسترسی عده زیادی از متقاضیان به خرید سهام عرضه اولیه بود. قالیباف اصل گفت: بنابراین درحالی روش فعلی عرضه اولیه سهام شرکت آسان‌پرداخت موقتی است که از ماه‌های آینده، روش جدید و کارآمد ثبت سفارش، جایگزین رویه جاری خواهد شد و رعایت عدالت به‌طور کامل عملی می‌شود. وی در پاسخ به نگرانی‌های سهامداران حقیقی درخصوص تخصیص عادلانه سهام از سوی برخی کارگزاران تاکید کرد: طبیعتا همه کارگزاران در تلاشند تا بازار سرمایه توسعه یابد.

بنابراین به درستی می‌دانند که همه اطلاعیه‌های صادره از سوی بورس الزامی بوده و باید مفاد آن رعایت شود. از سوی دیگر در مورد تخصیص حداقل 25 درصد سهام شرکت «آپ» به آنلاینی‌ها، نظارت‌های ویژه‌ای اعمال خواهد شد. علی صحرایی معاون عملیات بورس اوراق بهادار تهران نیز درباره رویه جدید تخصیص سهام به معامله‌گران آنلاین توضیح داد: در عرضه‌های اولیه سهام شرکت‌های بورسی بارها مشاهده شده بود که برخی فعالان تا 20 و حتی 40 بار اقدام به خرید سهام شرکت‌های جدید کرده و موجب بروز مشکلاتی شده‌اند. وی در ادامه افزود: در صورت بروز تخلفات احتمالی از اختصاص سهام میان متقاضیان خرید، پیگیری‌های حقوقی به عمل خواهد آمد. به گفته وی برنامه بورس، افزایش انصاف و عدالت در رویه‌های جاری بوده و روش جدید هر چند کامل و تمام و مطلق نیست اما موجب بهینه شدن روال معمول خواهد شد و اصل اجرای آن هم به عهده کارگزاران است که مسلما برای حفظ مشتریان و توسعه بازار سرمایه، تمام تلاش خود را برای گسترده کردن انصاف و عدالت خواهند کرد.//دنیای اقتصاد