>>تأثیر درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری چگونه خواهد بود؟

>>>روایت خواندنی خبرنگار آمریکایی از مصاحبه‌اش با هاشمی//23 دی95
 

>>>هاشمی رفسنجانی در بالاترین قله‌های هرم در ایران از پیروزی انقلاب اسلامی
یک روزنامه لبنانی در پی درگذشت هاشمی رفسنجانی به تحلیل‌ کارشناسان مختلف درباره تأثیر یا عدم تأثیر این اتفاق بر آینده سیاسی ایران و انتخابات پیش رو، پرداخت.

در پی درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، روزنامه «الاخبار» در مجموعه گزارش‌هایی خبر درگذشت ایشان را پوشش داد و ضمن اشاره به تاریخ طولانی حضور پررنگ او در انقلاب و جمهوری اسلامی ایران نوشت: ایران و خاورمیانه یک شخصیت سیاسی عالی‌رتبه را از دست داد؛ شخصی که در طول مبارزه علیه شاه (محمدرضا شاه پهلوی) در کنار امام روح‌الله خمینی (ره) ایستاد.

به گزارش نامه نیوز، در ادامه این گزارش با عنوان «رحلت فرزند انقلاب» (به قلم حسن حیدر) آمده است: آیت‌الله هاشمی شخصیتی بارز بود که با رفتن ناگهانی‌اش در سن 82 سالگی «ضربه‌ای جدید» وارد شد؛ مردی که از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا آخرین لحظه زندگی‌اش مناصب مختلفی را بر عهده داشت و در زمینه سیاسی و اقتصادی ایران نقش برجسته‌ای ایفا کرد.

الاخبار سپس نوشت: وی مرد تمام مراحل بود، هاشمی رفسنجانی در بالاترین قله‌های هرم در ایران از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) تا رهبری آیت‌الله علی خامنه‌ای قرار داشت.

روزنامه الاخبار در گزارش دیگری با عنوان «ضربه‌ای سخت به اعتدالیون و اصلاح‌طلبان» (به قلم وحید صمدی) نوشت: خبر برای مردم ایران غافلگیرانه بود، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بر اثر یک سکته قلبی درگذشت و در پی انتشار این خبر طی یک ساعت و نیم،  امور سیاسی در ایران دگرگون شد، این یک ساعت و نیم فاصله میان انتقال آیت‌الله رفسنجانی به بیمارستان شهدای تجریش در ساعت 6 عصر یکشنبه (دیروز) و اعلام خبر فوتش در ساعت 7 و نیم عصر بود.

در ادامه این گزارش آمده است: اعلام این خبر غافلگیرانه عکس‌العمل‌های متفاوت و متعددی در ایران داشت. آیت‌الله احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران که از شناخته‌شده‌ترین مخالفان نظرات سیاسی آیت‌الله رفسنجانی بود، گفت: مراسم تشییع وی به نمادی برای وحدت و اتحاد داخلی تبدیل خواهد شد. مریم رجوی سرکرده مجاهدین خلق [منافقین] به تهران حمله کرد و رفسنجانی را یکی از ارکان فاشیسم دینی در ایران توصیف کرد و در ادامه گفت: رفسنجانی طی 38 سال گذشته مانند مرد شماره دو نظام ایران بود که توازن آن را حفظ می‌کرد اما اکنون نظام توازن داخلی و خارجی خود را از دست داد.

الاخبار افزود: درگذشت رئیس‌جمهور سابق، ایران را وارد موجی از تحلیلات سیاسی متناقض کرد؛ «هادی محمدی» کارشناس مسائل سیاسی به «الاخبار» گفت: غیبت وی از صحنه سیاسی به تضعیف جایگاه جریان اعتدال‌گرا و دو جریان اصلاح‌طلب و راست سنتی (حزب کارگزاران) منجر خواهد شد.

محمدی در ادامه گفت: افزایش اختلافات سیاسی میان یاران دولت از یک جهت و جریان اصلاح‌طلب از جهت دیگر اولین پیامد غیبت رفسنجانی از صحنه سیاسی ایران خواهد بود زیرا وی به مثابه قویترین حامی دولت فعلی بود. این حادثه از ثقل سیاسی و اجتماعی دولت طی انتخابات آینده که قرار است در 19 اردیبهشت برگزار شود، می‌کاهد.

وی افزود: پیامدهای درگذشت رفسنجانی فقط به تغییر در ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام که احتمالا آیت‌الله هاشمی شاهرودی آن را بر عهده گرفت، محدود نخواهد شد بلکه تاثیر خود را بر انتخابات ریاست‌جمهوری آینده خواهد گذاشت و منجر به افزایش ناامیدی میان دو جریان اصلاح طلب خواهد شد زیرا اختلافات سیاسی آنها در انتخابات آینده بیشتر خواهد شد.

بر خلاف نظر محمدی، «صباح زنگنه» نماینده سابق ایران در سازمان همکاری اسلامی و دیپلمات ایرانی گفت: نبود هاشمی رفسنجانی به عنوان حامی اول حسن روحانی، ضرورتا به معنی تضعیف دولت و حامیان آن نیست بلکه منجر به تقویت جایگاه روحانی درانتخابات خواهد شد. بنا به نظر وی هیچ شخصیتی قویتری از روحانی در جبهه معارضان اصولگرایان برای انتخابات‌ آینده وجود ندارد.

زنگنه به «الاخبار» گفت دو جریان اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا پس از درگذشت هاشمی در مواجهه با جریان اصولگرا بدون رهبر باقی نخواهند ماند؛ وی سپس هر اتفاق سیاسی خارق العاده یا تغییر بزرگ در سیاست داخلی ایران را بعید دانست.

الاخبار: نگرانی در میان مخالفان بیرونی ایران
الاخبار افزود: از سوی دیگر یک نوع نگرانی میان منتقدان جمهوری اسلامی ایران در خارج به وجود آمده است؛ از جمله «کریستین امانپور»‌ تحلیلگر شبکه «سی‌ان‌ان» گفت: درگذشت هاشمی رفسنجانی در زمانی واقعا نامناسب برای اعترال‌گرایان رخ داد. وی نقشی پررنگ در آخرین انتخابات ریاست‌جمهور داشت که منجر به انتخاب «حسن روحانی» شد. کسانی که امیدوار به حضور یک ایران معتدل‌تر بودند که در مسایل امنیتی در منطقه با قدرت‌های بزرگ همکاری کند باید بدانند فوت هاشمی ضربه‌ای بزرگ به این امید است.

«مئیر جاودانفر» تحلیلگر اسرائیلی امور ایران نیز گفت: روحانی «جریان اعتدال‌گرا» را در نبود رفسنجانی رهبری خواهد کرد؛ «توماس اردبرینک» تحلیلگر هلندی روزنامه «نیویورک‌تایمز» نیز با وی هم‌نظر است و اعلام کرد: روحانی رهبر جریان اعتدال‌گرا در ایران خواهد شد اما نبود رفسنجانی منجر به اختلافاتی میان اصلاح‌طلبان و اعترال‌گرایان خواهد شد.

«تریتا فارسی» پژوهشگر ایرانی و سویدی که در آمریکا زندگی می کند و موسس «شورای ملی ایران-آمریکا» (National Iranian American Council) به شمار می‌رود نگاهی ناامیدانه به درگذشت رفسنجانی دارد و آن را ضربه‌ای سخت به جریان اعترال‌گرا در ایران توصیف کرد.//نامه نیوز

>>نظر وزیر ارتباطات درباره تأثیر رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات رئیس جمهوری
محمود واعظی در سخنانی درباره تأثیر رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات رئیس جمهوری گفت:‌انتخابات طبق قانون کشور برگزار می‌شود و هر نتیجه‌ای حاصل شود باید مورد پذیرش همه باشد.

محمود واعظی در حاشیه نشست توسعه‌دهندگان محتوا در جمع خبرنگاران درباره شرایط کشور پس از رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت:‌ همانطور که ایشان همه عمرشان را صرف اسلام و انقلاب اسلامی کردند، امیدوارم فقدان ایشان باعث وحدت، انسجام و کنار گذاشتن برخی فعالیت‌های تخریبی که در جهت پیشرفت کشور نیست، شود.

وی با بیان اینکه مردم در روزهای گذشته ارادت خود را به ایشان نشان دادند، گفت: اما مهم گروه‌های سیاسی و جناح‌ها هستند که تا وقتی یک نعمتی را دارند، قدرش را نمی‌دانند و وقتی از دست رفت قدردان می‌شوند. وزیر ارتباطات درباره تأثیر رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری آتی گفت: درباره انتخابات کشور قانون شفاف و روشن است و انتخابات طبق قانون برگزار می‌شود و نتیجه هر چه که شد، باید برای همه قابل پذیرش باشد.

* مذاکره وزیر ارتباطات با وزرای کار و کشور درباره تاکسی‌های اینترنتی
واعظی همچنین از مذاکره با وزیر کشور و وزیر راه درباره مشکل تاکسی‌های اینترنتی خبر داد و گفت:‌ کسب و کارهای سنتی کسب و کارهای جدید را تحمل نمی‌کنند، اما باید برای آنها جا باز کنیم.

* ایران صاحب ماهواره بومی سنجش از راه دور می‌شود
وی با اشاره به تأثیر رفع تحریم‌ها در مراودات کشور گفت:‌ برای مثال اکنون قدرت انتخاب بیشتری در مذاکرات داریم و شرکت‌هایی که پیش از این حتی با ایران مذاکره نمی‌کردند، اکنون خواهان همکاری هستند.واعظی افزود: در نتیجه همین مذاکرات در حال حاضر ماهواره‌ سنجش از راه دور ایران به اتمام رسیده و قرارداد آن امضا شده و به زودی ماهواره بومی سنجش از راه دور خواهیم داشت که درباره ماهواره مخابراتی بومی نیز با چند کشور مذاکره کرده‌ایم.

* 300 شرکت 120 میلیارد تومان از وزارت ارتباطات تسهیلات گرفتند
وی به حمایت‌‌های دولتی از تولیدکنندگان محتوا در کشور اشاره کرد و گفت: حمایت‌ها می‌تواند چندین نوع باشد که یکی از آنها پشتیبانی مالی از محل وجوه وام اداره شده است و تاکنون به 300 شرکت خصوصی مبلغ 120 میلیارد تومان تسهیلات تعلق یافته و برای سال 96 نیز برای این کار بودجه در نظر گرفته شده است.واعظی گفت: این وام‌ها با خواب شش ماه تا یک سال و بازپرداخت 2 تا 3 سال است.وی ادامه داد: همچنین در روش دوم حمایت که روش اصلی است باید برای این شرکت‌ها در قالب شبکه ملی اطلاعات بستر ارائه خدمت فراهم کنیم.

* 2 شیوه تولید محتوا توسط مردم و شرکت‌ها
وزیر ارتباطات با بیان اینکه تولید محتوا مساوی با ثروت است، گفت: از طریق توسعه تولید محتوا در کشور در سال گذشته 100 هزار شغل به وجود آمده است.
واعظی خاطرنشان کرد: تولید محتوا بر دو نوع است که در نوع اول مردم محتوا تولید می‌کنند و شرکت‌هایی بدون دسترسی به اصل محتوای اشخاص از این اطلاعات انبوه درآمدزایی دارند و این اطلاعات خریدار دارد.وی افزود: در نوع دوم شرکت‌های خود تولید محتوا می‌کنند و خدمات فعلی را به صورت الکترونیکی به مردم می‌فروشند.

* جلسه وزیر با دادستان برای پیگیری مشکل بازی‌های آنلاین
واعظی همچنین از مذاکره با دادستان برای رفع مشکل‌ بازی‌های آنلاین خبر داد و گفت:‌ در حال حاضر مشکل رفع شده است، اما از دادستان تقاضای تشکیل جلسه‌ای کرده‌ایم و ایشان قبول کردند که در نهایت این هفته یا هفته آینده این جلسه برای بررسی موضوع بازی‌های آنلاین برگزار می‌شود.وی گفت: همچنین این موضوع توسط یکی از اعضای شورای عالی فضای مجازی در این شورا نیز مطرح شده که با توجه به مشکلات مردم و خواسته‌ کاربران قرار شد موضوع بررسی شود.//فارس نیوز

>>> روایت خواندنی خبرنگار آمریکایی از مصاحبه‌اش با هاشمی
باربارا اسلاوین، روزنامه‌نگار آمریکایی ١٢ سال پیش به ایران آمد و در آن سفر گفت‌وگویی با اکبر هاشمی‌رفسنجانی داشت؛ گفت‌وگویی که حالا بخش‌هایی از آن را در سایت المانیتور بازنشر کرده و به بیان برخی از روایت‌های آن دیدار پرداخته است.

روزنامه «شرق» می‌افزاید: او از خوشرویی هاشمی گفته و عزم راسخش در ترمیم روابط ایران و غرب. او را قهرمان نگاه معتدل در ایران دانسته و معتقد است که حالا بار این مسئولیت بر دوش حسن روحانی و دیگر میانه‌روها در ایران افتاده است. او همچنین تأکید کرده که هاشمی در روزهای دشواری از تاریخ ایران از این دنیا رفت و بدون‌شک حضورش چه در بلندمدت و چه در کوتاه‌مدت تأثیر شگرفی بر تاریخ سیاسی معاصر ایران خواهد داشت. این روایت در ادامه می‌آید:

«همه چیز درباره مصاحبه‌ای که ١٢ سال پیش با هاشمی‌رفسنجانی انجام دادم، فوق‌العاده بود، از مخالفت‌کردن برخی همراهان هاشمی گرفته که باید مجوز این گفت‌وگو را می‏‌دادند تا کنترل امنیتی دقیق پیش از ملاقات در دفتر رئیس‌جمهوری اسبق ایران. در غروب یک روز سرد زمستانی در فوریه سال ٢٠٠٥، (زمستان ١٣٨٣) هاشمی‌رفسنجانی در حال برنامه‌ریزی برای یک بازگشت سیاسی دیگر به قدرت بود. او تصمیم گرفته بود به جهانیان و مردم ایران پیام پایان رابطه خصومت‌آمیز با آمریکا را مخابره کند. وضعیتی که به باور او، به برد انتخاباتی‌اش در انتخابات ریاست‌جمهوری سال بعد کمک می‌کرد.

گفت‌وگو با خبرنگار بخش دیپلماسی «USA Today» به توصیه مشاوران او می‌توانست در تحقق این هدف مؤثر افتد. حسب اتفاق آن روزها من خبرنگار دیپلماسی این رسانه بودم. یکی از جملاتی که از مصاحبه با او به یاد دارم این بود که گفته بود: «تنها دلیلی که من امروز اینجا روبه‌روی شما آماده گفت‌وگو نشسته‌ام، این است که ما هیچ تفاوتی با مردم آمریکا نداریم».

پیش از آغاز ارتباط رسمی ایران و آمریکا، آمریکایی‌ها باید برای آزادسازی دارایی‌های ایران به دنبال آزاد‌سازی گروگان‌ها اقدام می‌کردند، هاشمی آن‌موقع می‌گفت طرف آمریکایی باید نشانه مثبتی از خود نشان دهد تا ما بتوانیم به صداقت آنها باور داشته باشیم. مهدی، یکی از پسران هاشمی‌رفسنجانی، در دیداری پیش از انجام مصاحبه با پدرش، بسیار صریح و شفاف بود. هرچند حوادث در ایران اغلب پیش‌بینی‌ناپذیر است؛ به این معنا که با وجود آنکه رفسنجانی در دور نخست کارزار انتخاباتی پیروز میدان بود و به دور دوم رسید اما در دور بعدی به بازیگر سیاسی پوپولیستی مانند احمدی‌نژاد باخت، مردی که به مراتب دیدگاه‌های مواجهه‌ای بیشتری به ارتباط ایران با آمریکا و به طور کلی جامعه بین‌الملل داشت.

گرچه در انتخابات سال ٢٠١٣ این بار حسن روحانی از شاگردان هاشمی توانست پیروز میدان شود؛ آن هم پیش از آغاز مذاکرات کاربردی ایران و آمریکا بر سر توافق هسته‌ای، توافقی که مسیر ارتباطی برای آینده دوجانبه شکننده میان دو کشور به وجود آورد. هاشمی‌رفسنجانی آمریکا را به جزء می‌شناخت. پیش از انقلاب اسلامی ایران در سال ٥٧، هاشمی برای دیدار با برادرش محمد که دانشجوی دانشگاه برکلی بود، به آمریکا سفر کرده و گوشه و کنار آمریکا را دیده بود. محمد هاشمی به خوبی انگلیسی حرف می‌زد و یکی از افرادی بود که من را پیش از انجام مصاحبه با برادرش ملاقات کرد و اما دیگر افرادی که آن موقع در حلقه همراهان هاشمی بودند؛ حسین موسویان، کارشناس ارشد شورای عالی امنیت ملی، محمد عطریانفر، حسن روحانی و پسر رفسنجانی.

مصاحبه با رفسنجانی درست ساعاتی پیش از آن اتفاق افتاد که من چندروزی خروجم از ایران را به تعویق انداخته و البته در آستانه ترک ایران بودم. از آنجا که برخی نیروهای امنیتی اطراف هاشمی در بمب‌گذاری صورت‌گرفته به وسیله مجاهدین خلق (منافقین) کشته شده بودند، شرایط امنیتی اطراف او شدید بود و حتی برای بردن دستگاه ضبط صوت کوچک به داخل جلسه، بحث در گرفت. با این‌حال در جلسه، هاشمی‌رفسنجانی گشاده‌رو با لبخندی بر چهره و به‌وضوح خرسند از مواجهه‌ای نادر با یک خبرنگار آمریکایی، میزبان خوبی بود. هاشمی البته می‌دانست که نظراتش در تأیید مردم آمریکا و نقد سیاست‌های دولت آمریکا به سرعت به داخل ایران کمانه خواهد کرد. اما درست چند روز پیش‌تر، جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا که در سال ٢٠٠٢ ایران را در کنار کره شمالی و عراق محور شرارت نامیده بود، دور تازه‌ای از حضور در قدرت را با شعار مبتنی‌ بر دموکراسی‌خواهی آغاز کرده بود، با تأکید بر اینکه اگر شما برای آزادی‌تان برخیزید، آمریکا در کنار شما خواهد ایستاد.

در همان حال کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه بوش در نخستین سفر کاری‌اش به خارج از کشور، مسائل حقوق بشر در ایران را منفورشده نامیده و به ایران در زمینه ساخت سلاح هسته‌ای هشدار داده بود. این در حالی است که رفسنجانی همه این ادعاها را رد کرد و آنها را بی‌معنا و حرف درشت و بی‌فایده دانست. علاوه بر اینکه اضافه کرد ایران هیچ‌گاه از سلاح‌های هسته‌ای استفاده نخواهد کرد و به همین خاطر آنها هیچ سودمندی برای ما نخواهند داشت.او به خوبی و نیکی از جامعه و مردم آمریکا یاد می‌کرد، اما سخن‌ گفتن از دولت و سیاست‌ورزی در آمریکا مسئله دیگری بود. هاشمی می‌گفت این شبیه یک دایناسور است، با مغزی کوچک و بدنی سنگین. فحوای بیانش دولت آمریکا بود. دولتی که دو سال پیش به عراق حمله کرده بود و درعین‌حال در جنگ هشت‌ساله ایران و عراق حدفاصل ١٩٨٠ تا ١٩٨٨ دست به حمایت از دولت عراق زده بود.

به باور هاشمی این دولت بازیگر بی‌منطق و خطرناکی بود که سنگینی وزنش را به اطراف می‌انداخت بی‌آنکه متوجه تبعات آن باشد.بااین‌حال به خاطر قدرت اقتصادی آمریکا در نظام بین‌الملل و توان نظامی این کشور، هاشمی‌رفسنجانی ترویج‌گر ترمیم شکاف میان دو کشور شده بود؛ با فهم این نکته که ایران هیچ‌گاه بدون ترمیم رابطه با واشنگتن به شکوفایی درستی دست نخواهد یافت، اما دیگر اجزای حکومت در ایران آمریکا را شیطان بزرگ می‌دانند و تأکید دارند که ایران باید اصول انقلابی خود را حفظ کند.حالا با رفتن هاشمی، کار حفاظت از توافق هسته‌ای و توسعه روابط ایران و واشنگتن به دوش حسن روحانی و دیگر پرورش‌یافتگان مکتب هاشمی می‌افتد. از جمله دیپلمات کهنه‌کار و البته وزیر امور خارجه وقت ایران، «محمدجواد ظریف».

برخی تحلیلگران ایرانی بر این باورند که در کوتاه‌مدت، مرگ هاشمی‌رفسنجانی مانعی بر سر انتخاب مجدد روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو نخواهد بود و حتی شانس او را در پیروزی در این انتخابات توسعه خواهد داد، از آنجا که این روزها به‌درستی ایرانیان به سوگ معلم رئیس‌جمهوری کنونی‌شان نشسته‌اند، اما در بلندمدت، برای روحانی و دیگر چهره‌های عمل‌گرای سیاسی مشکلاتی به وجود خواهد آمد؛ به‌ویژه در برقراری ارتباط آتی با آمریکا. با نوسازی برند پیشین خود، هاشمی توانست برنده انتخابات مجلس خبرگان رهبری شود. همچنین با در نظر گرفتن رابطه تنگاتنگ هاشمی با روحانیت، بدون‌شک حضور او می‌توانست در آینده سیاسی ایران تأثیر مثبتی داشته باشد، اما حالا رقبای قدیمی او دیگر هیچ نگرانی‌ای بابت وزن سیاسی و تأثیرگذاری‌های آتی او نخواهند داشت.

باید دید آیا دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، به حفظ توافق هسته‌ای پایبند خواهد بود؟ آیا او به دنبال مواجهه با ایران است و اینکه آیا ایران قصد دارد طرف آمریکایی را برانگیزاند یا نه؟‌ اگر رفسنجانی زنده بود، او به‌طورقطع به فکر راهی برای تأثیرگذاری بر این حوادث بود، اما حالا صدای این روحانی زیرک برای همیشه بی‌صدا شده است.» //روزنامه «شرق»