تاثیر خروج ترامپ از برجام بر بازار خودرو؛ بررسی جدیدترین وضعیت بازار خودرو بعد از خروج امریکا از برجام؛ الان وقت خرید خودرو هست یا نیست؟// 20 اردیبهشت 97

>>واکنش پژو-سیتروئن به خروج آمریکا از برجام
تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از برجام فعالیت خودروسازان خارجی در کشور را با اما و اگرهای بسیار روبه‌رو کرده. کشورهای اروپایی اعلام کرده‌اند به تعهدات برجامی خود پایبند هستند، اما تصریح کردند شرکت‌های آلمانی، فرانسوی و انگلیسی باید خود در مورد ادامه فعالیت در ایران تصمیم‌گیری کنند و به بیان دیگر حمایت ویژه‌ای از آنها صورت نخواهد گرفت. اما از سوی دیگر باید در نظر گرفت برخی از بزرگ‌ترین شرکای خودرویی ایران، در بازار آمریکا حضور قابل توجهی ندارند و همین امر می‌تواند آنها را به ادامه همکاری با ایران تشویق کند. خودروسازان خارجی پیش‌تر هم اعلام کرده بودند وضعیت برجام و مخالفت‌های ترامپ را به دقت تحت نظر دارند و برای تغییر شرایط تدبیرهایی اندیشیده‌اند. در نخستین روز اعلام تصمیم ترامپ، اغلب نشریات معتبر تاکید کردند وضعیت ادامه همکاری و سرمایه‌گذاری‌های خودروسازان خارجی در ایران هنوز مشخص نیست.

>>دست‌انداز برجامی صنعت خودرو
برخی خودروسازان حتی پس از امضای برجام هم از همکاری با خودروسازان ایرانی امتناع کردند، چرا که می‌ترسیدند ناخواسته قوانین آمریکا را زیر پا گذارند و منافع‌شان را در این کشور به خطر بیندازند. خودروسازان فرانسوی در این میان استثنا بودند و گروه خودروسازی پژو سیتروئن و نیز شرکت رنو اقدام به عقد قرارداد همکاری با خودروسازان داخلی کردند. تنها چند روز پس از حصول توافق، زیگمار گابریل، وزیر اقتصاد آلمان نیز به نمایندگی از مدیران صنایع و کسب‌و‌کار‌ها به ایران سفر کرد. او امیدوار بود خودروسازی آلمان بتواند سهم قابل توجهی در نوسازی فناوری‌های تولید خودرو در ایران داشته باشد. در این مدت خودروسازان آلمانی حضور خود را در ایران تقویت کردند، اما این خودروسازان فرانسوی بودند که گوی سبقت را از رقبا ربودند. به گزارش دویچه‌وله نیمی از تولید سالانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاهی خودرو در ایران با همکاری رنو و پژو انجام می‌شود.

پژو، شریک دیرینه
پژو از دیرباز به عنوان یکی از شرکای خارجی معتبر برای خودروسازان ایرانی مطرح بوده است. سال گذشته مدیر پژو بازار ایران را امیدبخش خواند و گفت به‌رغم نااطمینانی‌های سیاسی به سرمایه‌گذاری در ایران ادامه خواهد داد. او تحولات سیاسی و تهدیدات ترامپ را مانعی برای سرمایه‌گذاری رقبا دانست و گفت گروه پژو سیتروئن چنین فرصتی را برای سرمایه‌گذاری و کسب منافع بیشتر در ایران غنیمت می‌شمارد. گروه خودروسازی پژو سیتروئن فرانسه در سال ۲۰۱۶ کارخانه‌ای در ایران تاسیس کرد که سالانه بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید می‌کند.

بدین ترتیب گروه خودروسازی پژو سیتروئن پس از انتشار سخنان ترامپ اعلام کرد: «امیدواریم اتحادیه اروپا پس از اعلام خروج ترامپ، موضعی یکپارچه در قبال وضعیت برجام و همکاری با ایران اتخاذ کند. ما نیز همچون دیگر نقش‌آفرینان اقتصادی روند تحولات را دنبال می‌کنیم و از موضع رسمی اتحادیه اروپا در این مورد تبعیت می‌کنیم. امیدواریم که اروپا در این مساله به نظری واحد و پایدار برسد.» این اظهار نظر در شرایطی صورت گرفت که وزیر خارجه فرانسه رسما اعلام کرد: «برجام نمرده است.» سایر کشورهای اروپایی هم در اعلام موضع خود عبارات مشابهی به کار بردند. پژو هنوز درباره تاثیر شرایط جدید بر قراردادهای همکاری‌اش با خودروسازان ایرانی اظهار نظر نکرده.

رنو، سرمایه‌گذار فرانسوی-ژاپنی
رنو دیگر خودروساز فرانسوی قراردادی به ارزش ۷۷۸ میلیون دلار با طرف ایرانی امضا کرده است تا سالانه ۱۵۰ هزار دستگاه خودرو در کارخانه‌ای خارج از تهران تولید کند. رنو نیز همچون رقیب هم‌وطنش، پژو، حضوری گسترده در بازار آمریکا ندارد و اواخر سال گذشته میلادی اعلام کرد تصمیم پیشین خود مبنی بر بازگشت به بازار آمریکا را منتفی می‌داند. این خودروساز کارخانه‌‌ای هم در آمریکا دایر نکرده است، اما با نیسان و میتسوبیشی، دو خودروساز بزرگ ژاپنی همکاری می‌کند و این اتحاد سال گذشته اعلام کرد قصد دارد تولیدش را در آمریکا افزایش دهد. رنو در روزهای اخیر اعلام کرده بود به دقت تحولات را بررسی می‌کند و تاثیر شرایط سیاسی را در همکاری با طرف ایرانی در نظر می‌گیرد.

فولکس‌واگن، غول آلمانی
بزرگ‌ترین خودروساز آلمانی نیز صادرات محصولاتش به ایران را آغاز کرده است. فولکس‌واگن چندی پیش طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «در حال حاضر تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه را به دقت دنبال و ارزیابی می‌کنیم. فولکس‌واگن اصولا به تمام قوانین نافذ ملی و بین‌المللی و نیز مقررات صادراتی احترام می‌گذارد.» فولکس‌واگن حضور گسترده‌ای در آمریکا دارد و احتمال می‌رود در جهت حفظ منافعش در آمریکا، از برنامه‌های بلندپروازانه‌ سرمایه‌گذاری در ایران صرف‌نظر کند.

دوگانه چینی-اروپایی
در‌صورتی‌که کشورهای اروپایی نتوانند با اتخاذ موضعی قدرتمند بقای برجام را تضمین کنند یا شرکت‌های خودروساز اروپایی به جهت حفظ منافع خود در آمریکا از ادامه همکاری با خودروسازان ایرانی سر باز بزنند، این خودروسازان چینی خواهند بود که ابتکار عمل را در صنعت خودروی ایران به دست خواهند گرفت. گرچه در کیفیت و ایمنی برخی از خودروهای چینی تردیدهای جدی وجود دارد، اما در سال‌های پیش از برجام، چینی‌ها در غیاب رقبای اروپایی خود، به سرعت حضور‌شان را در صنعت خودروی ایران تثبیت کردند. حتی پس از امضای برجام هم خودروسازان چینی از تعلل شرکت‌های اروپایی در همکاری با طرف ایرانی بهره بردند و همکاری خود را گسترش دادند. اکنون در‌صورتی‌که خودروسازان اروپایی ناچار شوند همکاری خود را با شرکای ایرانی‌شان محدود کنند، چینی‌ها بزرگ‌ترین برنده میدان خواهند بود.
 

>>بازار خودرو فنر پاره کرد؛الان وقت خرید هست یا نیست؟
خرید و فروش در بازار خودرو کشور همچنان در رکود به‌سر می‌برد و با توجه به اتفاقات رخ داده طی چند هفته گذشته و البته تصمیم آمریکایی‌ها برای خروج از برجام، رکود بیشتر نیز شده؛ این رکود اما در شرایطی است که فنر قیمت‌ها در بازار نیز رها شده و با وجود کاهش شدید تقاضا، نمودار قیمتی خودروها روندی رو به رشد را تجربه کرده است. بنا به گفته فعالان بازار، مشتریان طی چند روز گذشته به‌خصوص که رئیس‌جمهوری آمریکا خبر خروج این کشور از برجام را داد، بیش از پیش در بلاتکلیفی قرار گرفته و به اصطلاح نمی‌دانند الان وقت خرید هست یا نیست؟

طبق اخبار رسیده از بازار خودروهای داخلی، با وجود کاهش تقاضا، قیمت بیشتر خودروها متاثر از عوامل مختلف، بالا رفته است. یکی از دلایل اصلی این روند صعودی، افزایش قیمتی است که برخی خودروسازان در هفته گذشته اعمال کردند.در بازار خودروهای وارداتی نیز کماکان رکود پرسه می‌زند و همچنان قیمت‌ها در حال صعود است. شرایط به شکلی است که قیمت‌های گزافی برای خودروهای وارداتی پیشنهاد می‌شود و طبعا بسیاری از مشتریان حاضر به خرید در این آشفته بازار نیستند. با توجه به پیش‌بینی‌هایی که از آینده واردات خودرو می‌شود (به‌خصوص سهمیه‌بندی واردات)، کارشناسان و فعالان بازار از موجی دیگر از افزایش قیمت در بازار خودروهای خارجی کشور خبر می‌دهند. به گفته آنها، اگر قرار بر کاهش شدید واردات خودرو باشد، با توجه به پایین آمدن عرضه، قیمت خودروهای خارجی بازهم بالا خواهد رفت و این اتفاق اجتناب‌ناپذیر است.

اما سری به بازار خودرو کشور بزنیم و ببینیم چه تغییراتی طی دو سه هفته گذشته در نمودار قیمت‌ها رخ داده است. بنا به گفته فعالان بازار، در حال‌حاضر در بین محصولات ایران‌خودرو، پژو ۲۰۶ تیپ ۵ قیمتی برابر با ۴۴ میلیون و ۵۰۰ هزارتومان دارد که این موضوع از رشد سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی خودرو موردنظر حکایت می‌کند. پژو ۲۰۷ اتومات نیز که بیش از 3میلیون تومان افزایش قیمت داشته، در حال‌حاضر ۶۳ میلیون خرید و فروش می‌شود. از سوی دیگر اما تندر ۹۰ مدلE۲ پارس‌خودرو با قیمتی برابر با ۴۷ میلیون خرید و فروش می‌شود که نشان از افزایش 2میلیونی این محصول دارد. پارس‌تندر نیز که 2میلیون افزایش قیمت داشته، در حال‌حاضر با قیمتی معادل ۴۸ و ۵۰۰ قابل خرید است. از بازار تندر اتومات نیز خبر می‌رسد که این محصول یک میلیون افزایش قیمت داشته و بنابراین ۵۳ میلیون به فروش می‌رسد.

در بین دیگر خودروهای داخلی، ساندرو استپ‌وی نیز افزایش قیمتی سه میلیون و ۵۰۰ را تجربه کرده و در حال حاضر ۶۹ میلیون و ۵۰۰ باید برای خرید آن هزینه کرد. نمایشگاه‌داران خودرو پایتخت اما در مورد رانا از تثبیت قیمت آن صحبت به میان می‌آورند. به گفته آنها، این محصول در حال‌حاضر ۳۴ میلیون و ۸۰۰ به فروش می‌رسد. از سوی دیگر، سمند مدل EF۷ نیز حدود ۵۰۰ هزار تومان افزایش داشته و در حال‌حاضر ۳۶ میلیون به فروش می‌رسد. فعالان بازار در مورد دنا‌پلاس نیز عنوان می‌کنند که این محصول در حال‌حاضر قیمتی برابر با ۵۴ و ۵۰۰ دارد که نشان می‌دهد خودرو موردنظر با تثبیت قیمت مواجه است. نمایشگاه‌داران در مورد تیبا ۲ هم از تثبیت قیمت این محصول می‌گویند. به گفته آنها، این خودرو تغییر قیمت خاصی نداشته و فعلا با همان قیمت ۲۸ میلیون و ۷۰۰ خرید و فروش می‌شود. همچنین از بازار ساینا هم خبر می‌رسد که این محصول ۲۸ میلیون و ۹۰۰ قیمت دارد و این به آن معناست که خودرو موردنظر تغییر قیمت خاصی را تجربه نکرده. در خانواده پراید هم مدل ۱۳۱ تثبیت قیمت داشته و در حال حاضر ۲۱ میلیون و ۸۰۰ به فروش می‌رسد. از بازار سراتوهای مونتاژی سایپا نیز خبر می‌رسد این محصول ۱۱۶ میلیون قیمت دارد.

>>پیش‌دستی خودروسازان برای افزایش دوباره قیمتها با بستن سایتهای فروش؟
با خروج آمریکا از برجام، بازار خودرو کشور وارد مرحله جدیدی شد؛ به‌طوری‌که روز گذشته سایت فروش بسیاری از نمایندگی خودروهای داخلی و خارجی بسته شد.
بر این اساس بنگاه‌های خودروساز که در دوران پسابرجام اقدام به انعقاد قرارداد با طرف‌های خارجی، برای تولید محصولات جدید کرده بودند، در شرایط فعلی خود را بلاتکلیف می‌ببیند؛ بطوریکه در اولین گام اقدام به توقف فروش محصولات خود کرده‌اند. در شرایطی این اتفاق افتاده که صحبت از ورود محصولات جدید به بازار خودرو کشور در سال‌جاری بگوش می‌رسید. بازار خودرو که هنوز از زیر بار شوک نوسانات ارزی خود را رها نکرده حالا با شوک دیگری مواجه شده. نوسانات بازار ارز که در اسفند سال گذشته و فروردین‌ جاری به اوج رسید، سبب شد تا بازار خودروهای وارداتی و داخلی با افزایش قیمت مواجه شوند حال بنظر می‌رسد که اقدام برخی شرکت‌های خودروساز، بخصوص خصوصی‌ها در بستن سایت‌های فروش منجر به نوسانات بیشتر قیمتی بازار خودرو شود. به این ترتیب درحالیکه شاهد بودیم حسن روحانی، بلافاصله بعد از خروج آمریکا از برجام در یک سخنرانی تلویزیونی به مردم اطمینان داد که خروج آمریکا از برجام در زندگی عادی مردم اختلالی ایجاد نخواهد کرد و مردم را به آرامش فراخواند، برخی شرکت‌ها پیش‌دستی کرده و به استقبال هیجانات ناشی از تصمیم ترامپ در مورد برجام رفته‌اند. در این زمینه برخی دست‌اندرکاران بازار عنوان می‌کنند که اقدام برخی شرکت‌های خودروساز در بستن سایت‌های فروش بطور حتم پیش‌زمینه‌ای برای افزایش قیمت‌ها خواهد بود. حال باید منتظر ماند و دید که بازار خودرو چه واکنشی به شرایط جدید نشان می‌دهد.
 

>>هجوم به نمایندگی‌ها
هرچند به‌نظر می‌رسید با توجه به شوک قیمتی خودروها در سال جدید مشتریان چند روزی دست از خرید کشیده تا بازار روال عادی خود را بیابد، اما ظاهرا افزایش قیمت نیز مشتریان را از بازار روی گردان نکرده است.
طبق مشاهدات خبرنگار ما از نمایندگی برخی از شرکت‌های خودروساز بخصوص تولیدکنندگان بخش خصوصی، مشتریان با وجود روند صعودی قیمت‌ها همچنان در نمایندگی‌ها حضور دارند و اقدام به خرید می‌کنند. در این زمینه یک کارشناس خودرو معتقد است که نااطمینانی نسبت به نرخ ارز و همچنین تهدید‌های رئیس‌جمهور آمریکا مبنی‌بر لغو برجام و بازگشت تحریم‌ها، مشتریان را ترغیب به خرید خودرو آن هم با قیمت‌های جدید کرده. در این بین اما بازار خودروهای وارداتی همچنان سوت وکور است بطوریکه با وجود فروش اقساطی و حتی وعده عودت هزینه اضافی در صورت بازگشت تعرفه‌ها به شرایط قبلی، باز هم تقاضای کمتری در بازار وارداتی‌ها است. خودروهای وارداتی همراه با افزایش تعرفه و همچنین جو روانی ناشی از توقف ثبت سفارش از تیرماه سال گذشته با افزایش قیمت روبرو بود این در شرایطی است که هم اکنون فاصله قیمتی زیادی میان محصولات داخلی و وارداتی شکل گرفته. در این بین طی هفته جاری محمد شریعتمداری وزیر صنعت نیز از محدودیت بیشتر برای واردات خودرو خبر داده بود.

>>صبح روز گرانی
برای بسیاری از مشتریان خودروهای داخلی افزایش «یک شبه قیمت» امر غیرعادی نیست؛ بطوریکه طبق روالی همیشگی پیشتر با فرارسیدن دومین ماه سال، خودروسازان اقدام به افزایش میلیونی قیمت‌ها می‌کنند. اما امسال خودروسازان بخش خصوصی در این زمینه پیشقدم بودند و با افزایش ۱۰ میلیونی قیمت محصولات خود به‌نوعی گرانی در بازار خودرو را کلید زدند.

بیشتر خودروهای این بخش به بهانه افزایش نرخ ارز روندی صعودی به خود گرفت حال آنکه به اعتقاد بسیاری از دست‌اندرکاران خودرو، محصولات عرضه شده به بازار طی ماه‌های فروردین و اردیبهشت به‌دلیل تامین قطعات آنها در سال گذشته نمی‌توانست متاثر از نوسانات ارزی سال‌جاری باشد. در کنار بخش خصوصی اما شرکت سایپا و پارس‌خودرو نیز که چندی پیش لیست قیمتی جدید خود را با توجه به اعتراض سازمان بازرسی کل کشور پس گرفته بودند، اقدام به ارائه لیستی دیگر به نمایندگی‌های خود کردند؛ به‌طوری‌که محصولات پارس‌خودرو در این لیست با افزایش حدود ۱۰ درصدی همراه بود.
به این ترتیب پارس‌تندر با گیربکس جدید با رشد ۵۲۱ هزار تومانی با قیمت ۴۳ میلیون و ۶۴ هزار تومان، پارس‌تندر با گیربکس جدید به همراه مولتی با افزایش ۷۰۱ هزار تومانی با قیمت ۴۴ میلیون و ۱۶۰ هزار تومان، ساندرو اتوماتیک با افزایش ۴ میلیون و ۶۵۴ هزار تومان با قیمت ۵۴ میلیون و ۶۴۴ هزار تومان، ساندرو دنده‌ای با گیربکس جدید با افزایش ۴ میلیون و ۱۵۶ هزار تومان با قیمت ۴۸ میلیون و ۹۵۶ هزار تومان، ساندرو استپ‌وی دنده‌ای با افزایش ۴ میلیون و ۵۷۸ هزار تومان با قیمت ۵۳ میلیون و ۸۷۷ هزار تومان و ساندرو استپ‌وی اتوماتیک با افزایش ۵ میلیون و ۲۱۰ هزار تومان با قیمت ۶۱ میلیون تومان در لیست جدید قرار گرفتند. همچنین سراتو اتوماتیک آپشنال ۲۰۰۰ سی‌سی با افزایش ۹ میلیون تومانی با قیمت ۱۱۳ میلیون تومان و آریو اتومات با افزایش حدود ۵ میلیون تومانی با قیمت ۶۳ میلیون تومان قرار است ازسوی کارخانه به بازار عرضه شود. اما در رقابت افزایش قیمت جامانده اصلی شرکت ایران‌خودرو است؛ به‌طوری‌که این شرکت هنوز اطلاعیه لیست قیمت خودروها خود را منتشر نکرده  .

>>اوج‌گیری دوباره قیمت وارداتی‌ها
نگاهی هم به بازار خودروهای وارداتی بیندازیم که با وجود رکود و بی‌میلی مشتریان به خرید و فروش، با افزایش قیمت طی یکی دو هفته گذشته مواجه شده است.به گفته فعالان بازار، در حال‌حاضر کیا سورنتو با قیمتی برابر با ۳۷۵ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود که این موضوع از جهش قیمتی ۱۰ میلیون تومانی خودرو موردنظر حکایت دارد. همچنین کیا سراتو نیز که حدود ۱۰ میلیون تومان افزایش قیمت داشته، با ۱۹۰ میلیون تومان قابل خرید است.از کیا اپتیما نیز خبر می‌رسد که این محصول با توجه به جهش پنج میلیون تومانی‌اش طی یکی دو هفته گذشته، در حال‌حاضر ۲۶۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد. همچنین برای خرید هیوندایی سانتافه نیز، باید ۳۳۵ میلیون تومان هزینه کرد. با این حساب، سانتافه نیز حدود ۱۵ میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کرده است.در بین دیگر خودروهای وارداتی اما هیوندای سوناتا با قیمتی برابر با ۲۶۵ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود که نشان از جهش ۱۰ میلیون تومانی آن دارد. توسان نیز که حدود ۱۰ میلیون تومان افزایش قیمت داشته، در حال‌حاضر ۲۷۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد. از بازار النترا نیز خبر می‌رسد خودرو موردنظر با ۱۰ میلیون تومان افزایش قیمت، در حال حاضر ۱۹۳ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. بیشترین رشد قیمت را اما تویوتا راو۴ داشته، خودرویی که گفته می‌شود بیش از ۷۰ میلیون تومان طی چند هفته گذشته گران شده است. طبق اخبار رسیده از بازار، تویوتا راو۴ در حال‌حاضر ۴۱۰ میلیون تومان قیمت دارد.//دنیای اقتصاد/ایسنا