رمز‌گشایی از سکوت حقوقی‌های در بورس تهران >>> چرا حقوقی ها دست به عصا حرکت می کنند؟ / 5 خرداد 94

 
بازار سهام در هفته جاری نوسانات محدودی را تجربه کرد. این روند روز شنبه با افت ملایم قیمت‌ها آغاز شد و روز یکشنبه نیز روند نزولی خود را ادامه داد؛ اما در روز گذشته با تقویت تقاضا به ویژه در معاملات دو نماد شبندر و شپنا به مدار صعودی بازگشت. به این ترتیب روز گذشته شاخص کل بورس تهران در ادامه روند بی‌رمق و نوسانی با دامنه محدود خود، با رشد 133 واحدی (معادل 21/ 0 درصدی) مواجه شد و در ارتفاع 63 هزار و 496 واحدی ایستاد. در تحلیل و بررسی شرایط بازار در روزهای گذشته شاهد رکودی مزمن و پایدار در معاملات هستیم به‌طوری که ‌ارزش معاملات در برخی روزها (با حذف اثر معاملات بلوکی) به مرز 100 میلیارد تومان سقوط کرده است که نشان از عدم ورود نقدینگی جدید به سمت بازار سهام و بی‌تحرکی معامله‌گران دارد. در این شرایط بی‌خبری در سیاست خارجی، انگیزه جدیدی برای سرمایه‌گذاران ایجاد نکرده است و اوضاع همچنان بر مدار صبر و انتظار پیش می‌رود.

کارشناسان معتقدند روند حرکتی نمودار بورس حاکی از احتیاط و دست به عصا حرکت کردن معامله‌گران است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد، در روزهای اخیر همچنان حقوقی‌ها به نظاره نشسته‌اند و تحرک بازار بر دوش معامله‌گران حقیقی است هرچند روز گذشته در برخی نمادهای بزرگ این معامله‌گران مشارکت بیشتری نسبت به روزهای پیشین داشتند.
از نظر کارشناسان محدودیت نقدینگی، خریدهای اقساطی سهام از خصوصی‌سازی با قیمت‌های بالاتر، هزینه‌بر بودن اجرای طرح‌های توسعه‌ای با توجه به افزایش شدید نرخ ارز در سال‌های اخیر در عین حال الزام به رعایت نرخ‌گذاری‌های دولتی، نداشتن توجیه اقتصادی، محدودیت اعطای تسهیلات به شرکت‌های حقوقی به دلایل مختلف از جمله مواردی است که به‌عنوان مهم‌ترین‌ موانع بر سر راه حقوقی‌ها بر شمرده شده است. این در حالی است که 22 اردیبهشت ماه در ادامه روند نامطلوب بازار سهام و اعتراض سهامداران نسبت به وضعیت بورس، پنج بانک مسوول حمایت از بازار شدند.
به این ترتیب در جلسه مشترکی که بین وزیر اقتصاد، مدیران عامل بانک‌ها و اعضای بازار سهام برگزار شد، قرار شد بانک‌های ملی، ملت، صادرات، تجارت و سپه به‌عنوان پنج بانک بزرگ کشور موظف به انجام اقداماتی برای رونق بازار سرمایه شوند. این در حالی است که پیش‌تر هم مسوولان بازار سرمایه از بانک‌ها برای حمایت بیشتر و رهایی بورس از وضعیت فعلی کمک خواسته بودند که به زعم کارشناسان بانک‌ها اقدام خاصی در این زمینه انجام ندادند و در نهایت نیز بازار را با تغییر خاصی مواجه نساخت.
در این رابطه ایمان مقدسیان، کارشناس بازار سهام با اشاره به وضعیت کنونی بورس گفت: بازار سرمایه این روزها شرایطی را سپری می‌کند که بار دیگر شاخص به کمترین مقدار خود در 15 ماه گذشته نزدیک شده است؛ این در حالی است که هرچند نسبت پی بر ‌ای شرکت‌ها در برخی صنایع حتی به سمت 4 هم میل کرده است اما بازهم این نکته نتوانسته است سرمایه‌گذاران حقوقی را برای حضور تمام‌عیار در بازار سرمایه ترغیب کند.
این کارشناس بازار سهام به جلسات اخیر وزیر اقتصاد و مسوولان بازار سهام اشاره کرد و گفت: جلسات مسوولان اقتصادی دولت با حضور وزیر اقتصاد و مسوولان سازمان بورس اوراق بهادار چندین بار برگزار شد اما خروجی‌های این جلسات برای سرمایه‌گذاران حقیقی ملموس نبوده است؛ هر‌چند در دو هفته اخیر در برخی نمادهای بانکی، برخی سرمایه‌گذاران حقوقی خریدهایی را انجام داده‌اند، اما این مساله منجر به یک تحول اساسی نشده است.

 عدم شفافیت در سیاست‌های اقتصادی
مقدسیان در رابطه با عدم شفافیت در سیاست‌های اقتصادی به عنوان یکی از دلایل عدم مشارکت حقوقی‌ها در بازار گفت: سرمایه‌گذاران انتظار دارند سیاست‌های اقتصادی دولت، شفافیت و ثبات بیشتری داشته باشد تا با ریسک کمتری در بازار فعالیت کنند.

 ریسک مسائل سیاسی
این کارشناس بازار سهام یکی دیگر از دلایل عدم تمایل حقوقی‌ها در معاملات را ابهام در مسائل سیاسی و به ویژه مذاکرات هسته‌ای دانست و افزود: هر‌چند با بیانیه توافق سیاسی لوزان، چشم‌انداز روشنی از کاهش ریسک در بازار سهام و به‌طور کلی فضای اقتصادی ایران به‌وجود آمده است و حتی سرمایه‌گذاران خارجی برای شناسایی بازار هدف در ایران به تکاپو افتاده‌اند اما بسیاری از سرمایه‌گذاران اوضاع و شرایط منطقه را پیچیده ارزیابی می‌کنند و هنوز نسبت به حصول توافق نهایی بدبینی‌هایی دارند که این نگاه مانع از حضور فعال‌تر این معامله‌گران در بازار سهام است.

 کمبود نقدینگی
 مقدسیان یکی دیگر از دلایل عدم مشارکت حقوقی‌ها را مربوط به کمبود نقدینگی این نهاد‌ها دانست و افزود: این مساله به بحث سرمایه‌گذاری در بورس هم آسیب وارد کرده است، خروج از رکود هنوز در بسیاری از زمینه‌ها در اقتصاد اتفاق نیفتاده است، در برخی صنایع مانند سیمان، شرکت‌ها با مشکل خاصی در زمینه تولید و سود‌سازی مواجه نیستند اما بحث فروش مساله‌ای است که به این شرکت‌ها آسیب وارد کرده است، رکود در صنعت ساختمان و حتی مشکلات فروش خودروسازی هم امری است که نیاز به تحریک تقاضای بازار را بیش از پیش کرده است.

  عدم توجه دولت به تصمیم‌گیری‌های گذشته
این کارشناس بازار سهام به نقش تصمیم‌گیری‌های دولت و مجلس در این رابطه اشاره و اظهار کرد: دولت در بسیاری از زمینه‌ها با وجود حسن نیت نسبت به بورس و مسائل این بازار، هنوز شفافیت لازم را در بسیاری از حوزه‌ها برقرار نکرده است.  به‌طورمثال در برخی صنایع مانند پتروشیمی شاهد صحبت‌های مختلفی از مسوولان دولتی بوده‌ایم که ظاهرا دولت قصد عقب نشینی از نرخ خوراک 13 سنتی را ندارد، این مسائل باعث شده سرمایه‌گذاران حقوقی هنوز ریسک حضور در بورس تهران را به جان نخرند.  مقدسیان ادامه داد: به‌رغم نکات ذکر شده در بالا توجه به چرخه‌های سرمایه‌گذاری در سال‌های مختلف بورس تهران بیانگر آن است که نکات و اخبار منفی در این 15 ماه تاثیر زیادی در وضعیت بورس داشته‌اند و کاهش 30 درصدی شاخص در این مدت زمینه را برای افزایش فعالیت سرمایه‌گذاران حقوقی فراهم کرده است، در بورس تهران سال پیش یکی از استثناهای بازارهای مالی رخ داد و سرمایه‌گذاران، با توجه به بازدهی منفی بورس، حدود 50‌درصد از بازدهی سپرده‌های بدون ریسک بانک‌ها عقب افتادند و این مساله منجر به خروج برخی سرمایه‌گذاران حقیقی از بورس شد.  وی در پایان به لزوم فعال شدن نقش نهاد بازارگردانی در بورس تهران اشاره کرد و گفت: در حال حاضر که بسیاری از مسائل بنیادی مورد توجه مدیران بورس قرار گرفته است، زمان پرداختن به تشکیل یک نهاد بازارگردانی قوی است. وی افزود: بازارگردان‌ها در تمام بورس‌های دنیا حضور فعالی دارند و از نوسانات غیر عادی قیمت جلوگیری می‌کنند، اگر بورس تهران در سال 92 با فعالیت بازارگردان‌ها به فعالیت خود ادامه می‌داد، سال 93 شاهد آن نوسان ناگهانی در بازدهی بورس نبودیم، مدیران بورس باید به تداوم حضور سرمایه‌گذاران حقیقی فکر کنند و به این مساله پاسخ دهند، وقتی بعضی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بازدهی منفی 30 و 40 درصدی داشته‌اند، چگونه می‌خواهند سرمایه‌گذاران را به حضور بلند‌مدت در بورس تشویق کنند؟//دنیای اقتصاد/ زهرا رحیمی