بررسی تحلیلی >>> انعکاس تصمیمات ژنو و پاستور در تالار شیشه‌ای...  / 20 اسفند 93 

روز گذشته در بازار سرمايه 318 ميليون سهم به ارزش 635 ميليارد ريال مورد معامله قرار گرفت. اين معاملات كه در ابتداي بازار در فضاي منفي صورت گرفته بود، در انتهاي بازار شاخص را با رشد تنها 6  واحدي همراه كرد. روز گذشته ليدر خودروسازان، تعديل منفي 40 درصدي را براي بودجه سال 94 خود به بازار اعلام كرد تا بر اين اساس فضاي منفي را بر معاملات گروه خودرويي حاكم سازد. اگرچه مديرعامل ايران خودرو، پس از انتشار اين تعديل، با اعلام خبر توليد سه محصول با برند ايران‌خودرو ظرف دو سال و نيم آينده، خواست تا كمي از التهاب كاهش بودجه شركت بكاهد، اما اين خبر نتوانست مانع از تاثير‌گذاري بيش از 34 واحدي ايران‌خودرو بر شاخص شود. بانك صادرات نيز كه با تغيير مديرعامل و فعال شدن گروه مالي سپهر صادرات به نظر مي‌رسيد با برنامه‌هايي براي رشد قيمت سهامش همراه باشد، ديروز در پي تلاش‌هاي خود، شاخص را بيش از 36 واحد منفي كرد.

اگرچه در اين تلاش‌ها هلدينگ خليج فارس به ميانه ميدان آمد و با معاملات مثبت خود به حمايت از بازار برخاست اما در نهایت با رشد 6 واحدی شاخص کل و كسب رقم 63 هزار و 853 واحدي همراه شد.  به گزارش «دنیای اقتصاد»،‌ روز گذشته سر‌انجام انتظار بازار سرمايه براي ابلاغ نرخ خوراك پالایشی‌ها به پايان رسيد و شركت پالايش و پخش قيمت خوراك و فرآورده‌هاي این گروه را ابلاغ کرد. اگرچه هنوز خبري رسمي مبني بر نرخ اين خوراك منتشر نشده است، اما شركت‌هاي پالايشي بررسي خود را در آثار اين ابلاغيه بر عملكرد سود و زيان خود آغاز كرده‌اند.  بر اين اساس به نظر مي‌رسد بازار به زودي شاهد گزارش‌هاي شركت‌هاي پالايشي در هفته آينده به‌عنوان آخرين هفته سال و بازگشايي نماد اين شركت‌ها است. در اين ميان ثبات روز گذشته بازار سرمايه از سوي برخي از فعالان بازار سرمايه به تسويه اعتبارهاي دريافت شده از كارگزاري‌ها از سوي فعالان حقيقي و حقوقي بازار نسبت داده مي‌شود؛ مساله‌اي كه سبب شده تا بازار در روزهاي پاياني سال شاهد خروج بخشي از نقدينگي شود. اما در پيش‌بيني بازار در سال 94 به‌رغم انتظار بازار از نتايج مثبت از مذاكرات هسته‌اي، كارشناسان و اقتصاددانان معتقدند آنچه از نتايج اين مذاكرات بر خواهد آمد، بازگشت ايران به فضاي اقتصادي شفاف‌تر در سال 94 است.  

به عقیده کارشناسان، در کنار موضوعات هسته‌ای، ورود بخش خصوصي در عرصه اقتصادي كشور عامل دیگری است که اثرات مهمی بر اقتصاد کشور و بورس تهران خواهد داشت. مدير‌عامل شركت كاتوز آرمان پارس در گفت‌وگو با «دنياي اقتصاد»، با اشاره به 10 روز پاياني سال 93، اظهار کرد:‌ شاخص بورس با زیان 19 درصدی در سال 1393،‌ شیرینی بازده 105 درصدی سال 1392 را به کام سهامداران تلخ كرد.  نادر بولحسني در بررسي برخی از عوامل تاثیرگذار در این روند نزولی که می‌تواند تاثیرات آن (مثبت یا منفی) در سال 1394 نیز چشمگیر باشد به اقتصاد بین‌الملل اشاره و اظهار کرد: شاید مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر اقتصاد جهان، سقوط بیش از 50 درصدی قیمت نفت در سال 2014 بود که اقتصاد ایران را نیز تحت تاثیر قرار داد. به گفته وی این عامل در کنار ادامه رکود اقتصادی در حوزه یورو و برآورده نشدن انتظارات از رشد اقتصادی چین، باعث کاهش قیمت اغلب کالاهای اساسی نظیر سنگ‌آهن، مس، محصولات پتروشیمی و... شد؛ برآیند آن باعث رکود بسیاری از صنایع و شرکت‌ها در بازار سرمایه ایران شده است.  به گفته وي، پیش‌بینی تحلیلگران حوزه انرژی بر این است که قیمت نفت در سال 2015 می‌تواند در محدوده 60 دلار تثبیت شود. 

از سوی دیگر کاهش قیمت نفت و کالاهای اساسی در چندماهه اخیر باعث کاهش بهای تمام‌شده تولیدات در کشورهای تاثیرگذار در اقتصاد دنیا شده که می‌تواند به رونق اقتصادی در این کشورها و درنتیجه رشد اقتصاد جهان در سال 2015 منجر شود. اين كارشناس بازار سرمايه ادامه داد:‌ این امر با افزایش تقاضای کالاهای اساسی در دنیا همراه خواهد بود که تاثیر مثبتی بر صنایع مهم بازار سرمایه ایران نظیر فلزات اساسی، پتروشیمی و کانی‌های فلزی خواهد گذاشت. افزایش 25 درصدی قیمت متانول در یک ماه اخیر شاهدی بر این مدعاست. وي از ابهامات داخلی به‌عنوان ديگر عوامل تاثیرگذار در روند نزولی بازار نام برد و ابراز کرد: شاخص کل از اواسط سال 1391 و با تاخیری چندماهه نسبت به افزایش نرخ دلار، روند صعودی خود را آغاز كرد. در بهار 1392 و با انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری ایران، رویکرد سیاسی و اقتصادی ایران نسبت به دولت قبل تغییر كرد.  

مدير‌عامل شركت كاتوز آرمان پارس ياد‌آور شد:‌ با آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌ای و همچنین برنامه‌های اقتصادی ارائه‌شده، خوش‌بینی‌ها نسبت به آینده افزایش‌ یافته و شاخص بورس رشد بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد. این رشد در حالی اتفاق افتاد که شرایط بنیادین اقتصادی کشور تغییر نکرده بود.  وي از افزایش نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی، تغییر فرمول بهره مالکانه معادن، بحث کیفی‌سازی پالایشگاه‌ها و همچنین رکود عمیق ناشی از سیاست‌های ضدتورمی دولت به‌عنوان مسائلي نام برد كه باعث شد شاخص بورس روند نزولی پیدا کند.  بولحسني تصريح كرد:‌ در حال حاضر نیز عدم تصمیم‌گیری درخصوص ابهامات فوق و همچنین پافشاری دولت بر عدم کاهش نرخ سود سپرده بانکی موجب خدشه‌دار شدن اعتماد سرمایه‌گذاران شده و به رکود بازار سرمایه دامن زده است. وي ادامه داد:‌ در کنار تاثیرپذیری بازار سرمایه از اقتصاد بین‌الملل و سیاست‌های اقتصادی دولت، بدون شک بازار سرمایه در سال آینده نیز همچون سال جاری تحت تاثیر مذاکرات هسته‌ای ایران و 6 قدرت جهانی قرار خواهد گرفت. 

با توجه به اینکه نتایج این مذاکرات در ماه‌های نخست سال 1394 مشخص‌ خواهد شد؛ انتظار می‌رود در صورت مثبت بودن نتایج مذاکرات، در کوتاه‌مدت نسبت قیمت به درآمد بازار سرمایه افزایش یافته و با توجه به زمان‌بر بودن اثر واقعی رفع تحریم‌ها در اقتصاد و افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در کشور، در میان‌مدت و بلند‌مدت شاهد تاثیرات این توافق بر اقتصاد کشور باشیم.  

اين كارشناس بازار سرمايه پيش‌بيني كرد:‌ در صورت عدم حصول نتیجه مثبت در مذاکرات، با توجه به رکود شدید حاکم بر اقتصاد کشور و نیاز مبرم به سرمایه‌گذاری خارجی، آینده روشنی پیش‌روی اقتصاد و بازار سرمایه ایران نخواهد بود. وي در ادامه اظهارات خود به پیش‌بینی وضعیت آتی بازار سرمایه ایران پرداخت و گفت:‌ با توجه به احتمال عدم تغییر متغیرهای تاثیرگذار در بازار سرمایه، پیش‌بینی می‌شود وضعیت کنونی تا پایان سال جاری ادامه داشته باشد. مدير‌عامل شركت كاتوز آرمان پارس كه پیش‌بینی وضعیت بازار سرمایه در سال 1394 را بدون در نظر گرفتن ابهامات یاد شده، بسیار دشوار توصيف مي‌كرد، عنوان كرد:‌ درخصوص اقتصاد جهانی همان‌طور که اشاره شد می‌توانیم انتظار تاثیر مثبت بر بازار سرمایه ایران را داشته باشیم. 

وي ادامه داد: همچنین انتظار می‌رود با توجه به سیاست‌های ضدتورمی دولت، نرخ سود بانکی نسبت به تورم کاهش نیابد. چرا که از نگاه دولت کاهش نرخ سود بانکی می‌تواند منجر به خروج نقدینگی از بانک‌ها و حرکت آن به سمت بازارهایی نظیر ارز، طلا و مسکن شود که می‌تواند سفته‌بازی را در این بازارها افزایش دهد که با سیاست‌های اقتصادی دولت همخوانی ندارد.  به گفته بولحسني، با توجه به نیاز جدی کشور به سرمایه‌گذاری و نبود منابع داخلی، سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند اقتصاد ایران را از شرایط رکودی خارج كند.

 بر این اساس، وي بهترین راه پیش‌روی دولت را تمرکز بر شکل‌گیری توافق هسته‌ای دانست تا بتواند از مزایای توافق برای خروج ضدتورمی از رکود بهره‌برداری کند.  مدير‌عامل شركت كاتوز آرمان پارس اضافه كرد:‌ بنا بر شواهد موجود و اخبار منتشره در روزهای اخیر، احتمال شکل‌گیری توافق هسته‌ای بیش از عدم توافق است که می‌تواند نوید بخش سالی پرامید برای بازار سرمایه ایران باشد./محبوبه مغاني