آیا لغو تحریم‌های ایران در شورای امنیت در این مرحله امکان پذیر است؟ ... / 23 اسفند 93
 

در شرایطی که به اولین ضرب‌الاجل تعیین شده تا پایان ماه مارس (10 فروردین) برای دستیابی به چارچوب توافق نهایی هسته‌ای نزدیک می‌شویم و همنوایی سناتورهای جمهوری‌خواه و اسرائیل برای جلوگیری از توافق نیز تشدید شده است، خبرگزاری رویترز در گزارشی مدعی شد که گروه 1+5 در حال تلاش برای فراهم کردن زمینه‌ها برای لغو تحریم‌ها علیه ایران است. مقامات غربی نزدیک به مذاکرات می‌گویند گفت‌و‌گوهایی میان اعضای 1+5 برای آغاز روند برداشته شدن تحریم‌های سازمان ملل نیز صورت گرفته است.

خبرگزاری رویترز در جدال کاخ سفید و کنگره بر سر توافق با ایران مدعی شد: بررسی لغو تحریم‌های ایران در شورای امنیت
 

در آستانه دور بعدی گفت‌وگوهای هسته‌ای در لوزان سوئیس و در شرایطی که به اولین ضرب الاجل تعیین شده تا پایان ماه مارس (10 فروردین) برای دستیابی به چارچوب توافق نهایی نزدیک می‌شویم و در مقابل، همنوایی سناتورهای جمهوری‌خواه و اسرائیل برای جلوگیری از توافق نیز تشدید شده است، برخی خبرها حاکی از اقدام گروه 1+5 در راستای فراهم کردن زمینه برای لغو تحریم‌های ایران از سوی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران است. موضوعی که در روزهای اخیر بارها از سوی مقامات درگیر در مذاکرات، مطرح شده است و به‌نظر می‌رسد که در مقطع کنونی، تلاش طرفین بر این مساله بسیار مهم متمرکز شده است.


در همین ارتباط، خبرگزاری «رویترز» به نقل از مقامات غربی مدعی شده قدرت‌های جهانی به‌صورت آرام و بی‌سر و صدا مشغول کار روی قطعنامه‌ای هستند تا بر اساس آن، در صورت دستیابی به توافق نهایی هسته‌ای با ایران، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را لغو کنند. اقدامی که می‌تواند کار را برای نمایندگان کنگره آمریکا که می‌خواهند جلوی اجرایی شدن توافق نهایی را بگیرند، دشوار کند. براساس گزارش‌ها، گفت‌و‌گو‌ها میان نمایندگان بریتانیا، چین، فرانسه، روسیه و ایالات‌متحده، پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و همچنین نماینده آلمان و ایران برگزار می‌شود. به گزارش «تابناک»، رویترز اشاره می‌کند که هر چند جان کری پنج‌شنبه اعلام کرد توافق هسته‌ای با ایران از نظر حقوقی و قانونی الزام‌آور نخواهد بود، اما تصویب قطعنامه‌ای در شورای امنیت می‌تواند این الزام حقوقی را برای توافق‌نامه نهایی به همراه داشته باشد. این اقدام طبعا تا حد زیادی جلوی تلاش جمهوری‌خواهان کنگره که مخالف توافق هستند را خواهد گرفت.
 

هرچند تاکنون در جریان مذاکرات ایران و گروه 1+5 تمرکز طرفین بر تحریم‌های جداگانه‌ای بوده که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا بر بخش‌های انرژی و مالی ایران وضع شده، اما مقامات غربی نزدیک به مذاکرات می‌گویند گفت‌و‌گوهایی میان اعضای 1+5 برای آغاز روند برداشته شدن تحریم‌های سازمان ملل نیز صورت گرفته است. این تحریم‌ها از سال 2006 تاکنون علیه ایران وجود داشته است. یک مقام غربی در این زمینه گفته: «اگر توافق هسته‌ای به دست آید – که این هنوز یک «اگر» بزرگ است – ما به سرعت وارد موضوع تحریم‌های سازمان ملل خواهیم شد.
 

از سوی دیگر در شرایطی که مجادلات بین کاخ سفید و سنای آمریکا درباره توافق هسته‌ای احتمالی با ایران ادامه دارد، سناتور تد کروز، در مصاحبه با دیلی بیست گفت سازمان ملل هیچ قدرتی برای ملزم ساختن آمریکا ندارد.   باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنا هم درباره تصویب توافق هسته‌ای احتمالی ایران و گروه 1+5 در شورای امنیت سازمان ملل متحد هشدار داد. لیندسی گراهام سناتور آمریکایی نیز هشدار داده که شورای امنیت سازمان ملل در صورتی که برای رفع تحریم‌های ضدایرانی وضع شده در کنگره تلاش بکند باید با کمک مالی آمریکا خداحافظی کند. همچنین جان مک‌کين، سناتور ارشد جمهوری‌خواه ايالات‌متحده آمريکا، روز پنج‌شنبه گذشته تاکيد کرد که جمهوری‌خواهان پشت نامه ۴۷ سناتور به مقامات جمهوری اسلامی ايستاده‌اند.  این سناتور جمهوری‌خواه همچنین در واکنش به انتقاد وزیر خارجه آلمان از ارسال نامه توسط سناتور‌های آمریکایی به مقامات ایرانی و تضعیف جایگاه رئیس‌جمهور آمریکا گفت که «او هیچ اعتباری نزد من ندارد». به گزارش خبرگزاری «تسنیم»، پس از اینکه فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر خارجه آمریکا، روز پنج‌شنبه در واشنگتن به انتقاد از نامه 47 سناتور جمهوری‌خواه به ایران پرداخت و گفت که این امر ممکن است اعتماد ایران به مذاکرات کنونی را تضعیف کند، سناتور جان مک‌کین نیز واکنش تندی به او نشان داد.
 

چند روز پیش 47 سناتور آمریکایی در نامه‌ای سرگشاده به تهران و کاخ سفید هشدار دادند که هرگونه توافق هسته‌ای تنها تا پایان دوره اوباما معتبر خواهد بود و رئیس‌جمهور بعدی با یک گردش قلم آن را ملغی اعلام خواهد کرد
 

در واکنش به اقدام سناتورها، جان کری، وزیر خارجه آمریکا در کمیسیون امور خارجی سنا از نامه «غیر مسوولانه» و «عجیب» نمایندگان جمهوری‌خواه انتقاد و درباره این اقدام پارلمانی استثنایی ابراز تردید کرد. به گزارش «انتخاب»، قبل از جان کری، باراک اوباما رئیس‌جمهور، جو بایدن معاون او و هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه پیشین و نامزد احتمالی انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 این نامه و هدف آن را محکوم کرده بودند.
 

جان کری این نامه را که «رویه سیاست خارجی آمریکا در دو قرن گذشته» را نقض می‌کند، محکوم و تاکید کرد این نامه «به جهان می‌گوید که اگر می‌خواهید به آمریکا اعتماد کنید باید با 535 عضو کنگره وارد معامله شوید.» کری اظهار کرد: «واضح است که پیمان‌های رسمی باید با توافق و تایید سنای آمریکا امضا شود. این مطابق قانون اساسی است، اما بسیاری از تفاهم‌نامه‌ها و توافق‌های بین‌المللی را شامل نمی‌شود.» وزیر امور خارجه آمریکا با رد حق کنگره برای تغییر توافق حاصل شده بین دو دولت و رهبران دو کشور اعلام کرد: «در صورت توافق بین 1+5 و ایران، این درست نیست که بگوییم کنگره می‌تواند عبارات یک توافق‌نامه را در هر زمانی تغییر دهد. این کاملا نادرست است.»
باب کورکر، سناتور جمهوی‌خواه در پاسخ به او گفت: «من بسیار متاسفم که شما اظهارات خود را مبنی بر اینکه هر نوع توافقی باید به تصویب و رای کنگره برسد، زیر پا می‌گذارید.» کری با تعجب گفت: «در صورتی که همه کشورهای گروه 1+5 اعلام کنند توافق خوب است و باید اجرا شود، من دوست دارم ببینم رئیس‌جمهور آتی چگونه آن را به اسم آمریکا لغو می‌کند. چنین اتفاقی هرگز روی نخواهد داد.» پیش‌تر هم محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با هفته‌نامه «صدا» با اشاره به ارجاع توافق هسته‌ای به شورای امنیت گفت: «این توافقی است که در یک قطعنامه فصل هفتمی منشور ملل متحد مورد تایید قرار می‌گیرد و در نتیجه به یک توافق بین‌المللی و الزام‌آور برای همه دولت‌ها تبدیل می‌شود.» به هر حال، جان کری در اظهارات خود تنها ضمانت اجرای توافق هسته‌ای از جانب آمریکا را مناسب بودن آن از منظر بین‌المللی دانسته و گفته، در صورتی که همه کشورهای دیگر طرف مذاکره با ایران، این توافق را خوب و کارآمد بدانند، رئیس‌جمهور بعدی آمریکا آن را لغو نخواهد کرد.

دستیابی به یک توافق بین‌المللی غیر الزام‌آور را ترجیح می‌دهیم

سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا گفت:‌ ما به دنبال دستیابی به یک توافق غیر الزام‌آور با ایران هستیم که به کارگیری دوباره تحریم‌ها علیه تهران را راحت‌تر می‌کند.

به گزارش ايسنا، جن ساکی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز پنج شنبه خود بااشاره به مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 اظهار کرد: ما دستیابی به یک توافق بین‌المللی غیر الزام‌آور را ترجیح می‌دهیم چون انعطاف بیشتری برای به کارگیری دوباره تحریم‌ها علیه ایران را در صورتی که بفهمیم این کشور به تعهداتش عمل نمی‌کند دارد.

این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا افزود: ما بر این باوریم که موفقیت این توافق به الزام‌آور بودن یا نبودن قانونی آن نیست بلکه منوط به اقدامات راستی آزمایی مورد نظرمان است که خواهان اجرایی شدندش در یک توافق جامع هستیم.

وی ادامه داد: همچنین موفقیت این توافق به این بستگی دارد که ایران بداند ما ظرفیت به کار گیری دوباره تحریم‌ها و افزایش آن‌ها در صورت عدم پایبندی شان به توافق را داریم.

جن ساکی تاکید کرد: برنامه اقدام مشترک که در نوامبر 2013 میان ایران و گروه 1+5 حاصل شد یک نمونه موفقیت‌آمیز از یک توافق بین‌المللی غیر الزام‌آور است چون این توافق سبب شد تا برای اولین بار در یک دهه گذشته برنامه هسته ای ایران محدود شود و ما به شفاف‌سازی و اقدامات راستی آزمایی بیشتر دسترسی داشته باشیم.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا همچنین درباره نقش کنگره در مذاکرات هسته ای گفت:‌ ما آشکارا مشخص کردیم که کنگره در این میان نقش دارد. ما با اعضای کنگره بیش از هر مسئله دیگری درباره مذاکرات هسته ای گفت‌و‌گو و بیش از 30 جلسه استماع با کنگره درباره این موضوع برگزار کرده ایم.

وی افزود: این جلسات بهترین فرصت برای شنیدن نظرات آن ها است و اگر ما به توافقی برسیم که لغو تحریم ها را در پی داشته باشد سپس این نقشی است که کنگره باید ایفا کند.

جن ساکی یادآور شد : ایرانی ها باید بدانند که اگر به توافقشان پایبند نباشند عواقبی در پی خواهد داشت.

این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه درباره پیش‌بینی‌اش از آینده مذاکرات هسته‌ای گفت: ما این فرصت را قدر می‌دانیم و همگی مطلعیم که دو هفته پیش رو بسیار مهم است. ما در لحظه حساسی قرار داریم و انتظار داریم که برای رفع اختلافات‌مان به پیشرفت‌هایی دست پیدا کنیم.

وی ادامه داد: ما به تلاش‌هایمان برای دستیابی به یک توافق سیاسی تا پایان ماه مارس ادامه می دهیم اما من نمی‌توانم پیش‌بینی دقیق در این باره انجام دهم و فکر می‌کنم پیش‌بینی‌مان این است که تا پایان ماه مارس به کار خود ادامه خواهیم داد.

جن ساکی درباره نامه اخیر 47 سناتور جمهوری‌خواه به مقامات ایرانی درباره اعتبار هرگونه توافق هسته‌ای و محکوم کردن این اقدام از سوی ایران بیان کرد: ما معتقدیم که از همان شروع مذاکرات هسته‌ای با حسن نیت مذاکره کرده‌ایم و به این کار خود ادامه می‌دهیم. ما مذاکرات را تنها در اتاق مذاکره انجام می‌دهیم و من اظهار نظر بیشتری در این باره نمی‌کنم.

وی همچنین درباره واکنش دیپلمات‌های اروپایی و ابراز نگرانی‌شان درخصوص نامه این سناتورها گفت: کشورهای اروپایی بخش مهمی از گروه 1+5 هستند اما همانطور که پیش از این گفته‌ایم و وزیر امور خارجه تاکید کرده است یک سری اشتباهات در این نامه وجود دارد.