بورس از نگاه همایون دارابی >>> رفتار دور از انتظار بازار پس از توافق هسته ای / 29 تیر 94

 بورس اوراق بهادار تهران در حالی هفته منتهی به توافق هسته‌ای را به پایان رساند که افت شاخص در روز چهارشنبه شگفتی معامله‌گران را برانگیخت.

 هر چند افت 605 واحدی روز چهارشنبه معادل 87/ 0درصد تاثیری در کارنامه بازدهی 1/ 3 درصدی هفته گذشته نداشت و بورس توانست بازدهی خود در سال جاری شمسی را به بیش از 10درصد برساند اما تجربه افت بازار پس از توافق‌های ژنو و لوزان نگرانی‌هایی را در میان معامله‌گران در مورد آینده رفتار بازار ایجاد کرده است به ویژه آنکه به صورت هماهنگی در روز چهارشنبه قیمت طلا و ارز نیز افزایش یافت که برای معامله‌گران آتی طلا نیز شوک آور بود. در حال حاضر دو تحلیل کلی در میان فعالان بازار وجود دارد، همانند هر پدیده دیگر در کشور یک سناریو به مباحث سیاسی بازمی‌گردد مدافعان این تئوری حرکت هماهنگ بازار سهام و ارز را ناشی از رقابت‌های سیاسی ارزیابی کرده و هدف از آن را کاهش تاثیرات سیاسی توافق وین در سطح داخل به ویژه در فضای شروع رقابت‌های انتخاباتی ارزیابی می‌کنند. در مقابل گروه دیگری از معامله‌گران قرار دارند که به دنبال دلایل اقتصادی و توجیه‌پذیر برای رخدادهای بازار هستند.

 اعتبار؛ بازیگر ردیف اول

 از دیدگاه فعالان اقتصادی موضوع اعتبار در بازار سرمایه از جمله مباحثی است که در سال‌های اخیر همواره در مرکز دلایل بروز آشوب در بازار قرار داشته است. اعتبارهایی که هر چند محدودیت‌هایی در ابتدا برای آن وضع شد اما همچنان از قوانین کامل برای کنترل برخوردار نیستند. اعطای اعتبارهای سنگین از سوی کارگزاری‌های با سرمایه کم موجب بروز آشوب شدید در بازار می‌شود که نمونه آن در روز چهارشنبه در بازار رخ داد. تحقق رفتار متفاوت در بورس اوراق و بازار آتی سکه که دارای اهرم 5برابری است سبب شده اعتبار و معامله‌گران حقیقی اعتباری به یکی از متهمان عرضه‌های روز چهارشنبه تبدیل شوند. از دیدگاه مدافعان این نظریه تعطیلی پایان هفته و ابتدای هفته جاری و رشد قیمت‌ها باعث عرضه معامله‌گران شده است تا ریسک پایان هفته و هزینه بهره تحمل نشود. از دیدگاه این گروه بازار نیازمند آن است که همانند کاهش اهرم معاملات آتی از 10 به 5 در بورس اوراق نیز مقررات سخت‌گیرانه‌تری روی کفایت سرمایه‌کارگزاری‌ها و نرخ اعتبار اعطایی و مسائل مالیاتی اعتباردهی اعمال شود.

 حقوقی‌ها؛ فروشندگان بالقوه

 در کنار بحث اعتبار نگاه‌ها به جریان فروش حقوقی‌ها در هفته گذشته نیز مد نظر کارشناسان است. از دیدگاه این کارشناسان وضعیت اقتصادی هر چند به لحاظ روانی به دنبال توافق بهتر می‌شود اما تا رخداد عملی تحولات راه قابل ملاحظه‌ای باقی مانده است از این رو همچنان بازار تا زمان کاهش نرخ سود بانکی و خروج اقتصاد از رکود بر مدار کنونی حرکت خواهد کرد و حتی به دلیل تعدیل‌های منفی مورد انتظار در گزارش‌های سه ماهه و 6 ماهه نمی‌توان انتظار تغییر جدی در بازار داشت. از دیدگاه این گروه تا زمانی که شرکت‌ها نتوانند فروش و سود خود را افزایش دهند، انتظار برای رشد قیمت آنها معقول نیست. در همین حال اما بازار روز چهارشنبه شاهد جریان امیدوارکننده خرید حقوقی‌ها در قیمت‌های منفی بود که می‌تواند نشان‌دهنده فعال‌تر شدن حقوقی‌های بازار باشد.

 در کنار مسائل درون بازار در تحولات سیاسی با توجه به رخداد توافق وین آرامشی کامل برقرار است که می‌تواند به وضعیت بازار کمک کند. اما در تحولات اقتصادی نگاه‌ها به سوی تحولات پیش رو است. با توجه به رخداد تحول انتظار می‌رود شرایط در این بخش به سوی تصمیم‌های آتی مسوولان اقتصادی برای تغییر سیاست اقتصاد کشور در پساتحریم باشد.

 در همین حال بازار سرمایه نیز سهم مهمی از کاهش تحریم‌ها دارد. 65شرکت و بنگاه اقتصادی کشور در لیست خروج از تحریم‌ها قرار دارند. شرکت‌های آذرآب، اعتماد امین و مبین، آلومینیوم ایران، بانک توسعه تعاون، بانک آرین، بانک صادرات پی ال سی، بانک اقتصاد نوین، بانک توسعه صادرات، بانک انصار، بانک رسالت، بانک ایران زمین، بانک رفاه کارگران، بانک آینده، بانک سپه، بانک پارسیان، بانک پاسارگاد، بانک صنعت و معدن، پست بانک ایران، بانک تجارت، بانک مرکزی ایران، بانک خاورمیانه، بانک دی، بانک سامان، بانک ملی ایران، بانک سرمایه، بیمه ایران، بانک سینا، پتروپارس، بانک صادرات ایران، بانک قوامین، ساخت تجهیزات نیروگاهی، بانک کارآفرین، بانک گردشگری، بانک ملت، سرمایه‌گذاری بانک ملی، بیمه ملت، سرمایه‌گذاری تدبیر، پتروشیمی شازند، شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری سیمان، پتروشیمی مبین، جابرابن حیان، صرافی EDBi، سرمایه‌گذاری پردیس، کارگزاری EDBi، سرمایه‌گذاری غدیر، وزارت نیرو، سیمان شمال، وزارت نفت، سیمان مازندران، هلدینگ سرمایه‌گذاری ملی، بانک مهر ایران، تایدواتر، کشتیرانی و زیر مجموعه‌های آن گروهی هستند که خروج آنها از تحریم برای بازار سرمایه دارای اهمیت است.

 در بازار چه خبر بود؟

 بازار روز چهارشنبه بازار ضعیفی بود که در آن اکثر صف‌های خرید از سوی معامله‌گران کوتاه مدت عرضه شده و حتی برخی از نمادهای خودرویی به صف فروش کشیده شدند. هر چند انتظار نمی‌رود جریان بازار روز چهارشنبه به روند کاهش منجر شود اما به نظر می‌رسد بازار تا ورود نقدینگی گسترده در حالت نوسانی در زیر مرز 70هزار واحد شاخص باقی بماند.